s- sinus, t- tangens, sec - sekans, cs yoki sc- kosinus, ct yoki tc kotangens.
Algebra - matematika fanining eng muhim va eng katta bo’limi hisoblanadi va u turli miqdorlar ustida amallarni hamda shu amallar bilan bog’liq bo’lgan tenglamalarni yechishni o’rganadi.
"Algebra" so’zi al-Xorazmiyning «Al-jabr vaal-muqobalabisobi haqida» asaridagi «Al-jabr» so’zining lotinchadagi algebr yozilishidan kelib chiqqan. Algebra qadimdan inson tafakkurining mahsuli sifatida paydo boiib, rivojlanib, shakllanib kelmoqda. Hayotning o’zi insoniyat oldiga yer bo’iagining yuzasi, jismning hajmini topish kabi masalalarini hal qilishni qo’ydi. Bunday turli masalalarning ko’plari, boshqacha aytganda, bir ma'noli edi. Odamlarga bunday bir ma'noli arifmetik masalalarning yechimlari yo’llarini topish turli davrlarga, turli davlatlarga to’g’ri keladi. Yechimlarni topish usullari turlicha bo’lib, ayrimlarini soddalashtirisb rivojlanib bordi.
Uzoq vaqt algebra arifmetikaning qismi bo’lgan. Arifmetikada insoniyat oldidagi masalalarni yechishda asta-sekin qoidalar paydo bo’la boshlagan. Bu qoidalar arifmetikada qo’shisb, ayirish, ko’paytirish va bo’lish amallarini faqat butun, keyinchalik esa kasr sonlar bilan amalga oshirilgan. So’ng yangi sonlar va ular bilan yangi amllarni bajarish ehtiyoji tug’ila boshlangan. Buning natijasida asta-sekin arifmetika va algebra orasidagi qirralar paydo bo’la boshlangan.
Arifmetikaga sonlar bilan amallarni bajarish sifatida, algebraga esa sonlar tizimi, sonlarning yangi ko’rinishdagi va tenglamalarni o’rganish bilimi sifatida qaraldi. Jamiyat taraqqiyoti bilan bir qatorda fan-texnika rivojlandi va algebra fanida yangi uslublar paydo bo’la boshladi va shu asosda turli matematik fanlar paydo bo’ldi: matematik analiz, topologiya va boshqalar. Arifmetikaning ham taraqqiyoti to’xtamadi, masalan, undan yangi fan — sonlar nazariyasi paydo bo’ldi.
π sonining amaliyotdagi ahamiyatini olimlar darhol payqaganlar va uni katta aniqlik bilan hisoblashga intilganlar. Buni quyidagi jadvaldan bilib olish mumkin:
Dostları ilə paylaş: |
