14
36.
Aristotel burada məlum antik enəneye sadiq qalir.
Solonun 19-cu elegiyasında (e.e.VII-VI-cı əsrler) 7 ədedin
simvolik anlammı tapmış oluruq («hebdomada»nın): uşaq yed-
di yaşında diş deyişir, ikinci yeddilik - yetkinlik, üçüncü -
heddibuluğa çatmaq, dördüncü - çiçeklenme («акте»), beşinci
- nigah bağlaraaq, altmcı - ağıldan möhkem olmaq demekdir.
Yalnız yeddinci yeddilikde sekkizincisi ile birlikde - düz
ön dörd il erzində - zeka ve nitq çiçeklenir.
Doqquzuncu yeddilikde cömərdlik müdrikliye yer verir,
onuncuda ise - ölümü gözləyirler. Platon hesab edirdi ki, kişi-
ler öz yetkinliyine 25-30 ve yaxud 30-35 yaşında gelib çatır
(«Qanunlar», VI, 772). Bu yaş heddi nigahın bağlanması üçün
ən gözel yaş sayılır; burada şair Hesiodun köhne kelammı xa-
tırladır: «Otuza qeder telesme, lakin otuzdan sonra da ləngime.
Otuz yaşına yaxm evlenmek - en yaxşı vaxtdır» («İşler ve
günler»)».
15
37.
Alkiviad (e.e. teqriben 450-403-cü iller) - Afina döv-
let xadimi ve serkerdesi, öz siyasi avaturizmle şöhret qazan-
mışdı. Çox savadlı və qabiliyyetli insan olubmuş; genc yaşla-
nnda Sokratın ideyalannı qebul edib, lakin sonra ondan uza-
qlaşdı, Ksenofont («Sokrat haqqmda xatirələr») bele yazırdı:
«Demokratiya zamam Alkiviad öz tekəbbürü, zabitəliyi, zora-
kılığa meylliliyi ilə ferqlenirdi».
Sırakuza tiram
Böyük Dionisinin oğlu Kiçik Dionisi de
tiran olmuşdur. Sonuncunun yanına Platon iki defe gelmiş ve
felsefı öyüd-nesihet vermişdi. Her ikisinin qeddarlığı, Platon
ile gergin münasibetleri haqqmda Plutarx yazıb (bax.: «Dion»);
Platonun yeddinci mektubunda da bu problemler göstərilir.
Kimon (e.e. teqriben 504-449-cu iller) - yunan-fars mü-
haribeler dövrünün tanınmış dövlət xadimi ve serkerdesi; о,
Afina başda olmaqla yunanlann deniz ittifağmı möhkemlet-
meye nail olmuşdur. Bax.: Plutarx «Kimon». Kimonun övlad-
ları haqqmda bir melumat yoxdur.
238
Platon öz «Protaqor» dialoqunda deyir ki,
Perikl öz oğul-
lanna Parata ve Ksantippe gözel ve ince terbiye vermişdir, la-
kin «öz bildiyini onlara öyrede bilmedi, başqalanna da bımu
etmeye tapşırmadı». «Birinci Alkiviad» eserinde onlar axmaq
adlandınlıb.
Sokratla Ksantippanın üç oğlu var idi - böyüyü Lam-
prokl, kiçikleri - Sofronisk ve Meneksen. Böyük Katonun hey-
at fealiyyetinin tesvirinde Plutarx gösterir ki, sonuncu Sokrata
ona göre hörmet edirdi ki, о «deyingen arvadı ve kütbeyin
uşaqlanna» qarşı mehriban ve yumşaq olmuşdur (fesil 20).
16
38.
Giyeron - Sirakuza tiram (e.e. 467-ci ilde vefat et-
mişdir), elm ve incesenet sahelerine himayədarlıq etmesi ile
meşhurlaşmışdır. Onu Pindar vesf etmiş, ona Esxil ve Keoslu
Simonid baş çekirdiler.
Platon «Dövlet» eserinde yazırdı ki, «bele zarafat eden
yamlır, yeni, mümkün deyil ki, müdrikler dövletlilerin qapıla-
nm gezsinler» (VI).
Sxoliast ve Aristotel bu sözlerin Simonide aid olduğunu
tekzib edir; bele bir revayeti xatırladırlar: Sokrat ve Evbul adlı
şexs arasında söhbet yaramr; Sokrat Evbulla razılaşmayaraq,
deyir ki, dövletli adamın qapısmda dayanan müdrik bilir ki,
dövletli kasıblara ne paylayır, lakin dövlətli bilmir ki, müdrik-
den nece faydalana biler. Bu hekayete
yaxm mezmunda filosof
- kirenaik Aristipp ve Sirakuzalı tiran Dionisi arasmda olmuş
söhbeti bize Laertli Diogen de çatdırmışdır.
39. Bax.: «Ritorika», I, 8.
40. Bax.: Yene orada, 3.
41. Bax.: Yene orada, 9.
19
42.
Prosxizma, kefatida, xiton - ayaqqabı hisseleridir.
43.
Aqafon - bize məlum olmayan facieden bir ifade.
44.
Evfin - meşhur ritor İsokrata qarşı çıxış etmiş Afınalı
şəxs. Evfine qarşı İsokratm nitqi de meşhurdur.
239