70
Burda bir Bəşərilik axını var, Bəşərilik baxımı var. Burada hər kəs öz
keyfiyyətini, öz kimliyini tapır. Onun əsasında öz etnik gələnək və
görənəklərini yaradır. Türk ərəb basqısının, baxışının altına girir, öz
türk gələnəyini və görənəyini yarada bilmir. Hər şeyindən əl çəkir.
Dili ərəbləşir, mədəniyyəti ərəbləşir, soyadı ərəbləşir, atası, kimi-
kimliyi, hər şeyi dəyişir. Özündən bircə yarpaq belə qalmır. Ona görə
simasını itirir. Ona görə şəxsiyyətliliyini itirir. Ona görə sürüyə
çevrilir, yönləndirilir, ona görə başı qapazlı olur, ona görə aşağı
təbəqə sayılır və i.a.
Mənim Asif Atanın ideyalarına dayanaraq xalqlaşmam onun
xalqda, bəşərdə yeriməsini sağlamaqdır. Onun anlamının sağlam,
doğru olmasını göstərməkdir.
Tanrıçılarla çox söhbətlərimiz olub, Tanrıçılıq ideyasının daşıyı-
cılarıyla. Deyirsiniz ki, Tanrıçılıq türkün baxışıdır, birləşmək üşün
Tanrıçılığa üz tutursunuz. Mən sizə deyirəm ki, Tanrıçılıq köhnə
çağda qalıb. Tanrıçılıq bizə ayrı-ayrı mifik faktlarla gəlib çatıb.
Hindlilər bir dünyabaxış daşıyırlar. Həyat tərzləri, gələnəkləri, görə-
nəkləri, nələri varsa, daşıdıqları dünyabaxışa bağlıdır. Müsəlmanlar
bir dünya-baxış daşıyırlar. Gələnək, görənəkləri ona bağlıdır. Xristi-
anlar bir dünyabaxış daşıyırlar, gələnək, görənəkləri ona bağlıdır.
Deyirəm, sizin dünyabaxışnız nəyə bağlıdır? Sən az-çox nəsə
öyrənmisən, sözdən çıxış edirsən. Sən bunu yaşamırsan. Mən Ocaqçı
olaraq Ocağın gələnək-görənəklərini yaradıb-yaşayıram. Xalqın içinə
görənəklə (ənənə) ilə girirəm. Bəs sən? – Quru sözlə. Sənin Tanrıçı-
lığın ateistcəsinədir. Ateistcəsinə inam olmur. Ateistcəsinə inkar
olur. Ona görə indiki çağ, dönəm, aşama Asif Atanın çağıdır, o
başlayıb. İçində yarananı gör, ərdəmliyin olsun. İçində yarananı gör,
qədrini bil, tanı. Bil ki, o sənin əlindən tutub özgürlüyə aparır, qurtu-
luşa aparır. Səni insanlıq ortamına aparır. Sənə doğru olanı göstər-
məklə, verməklə bəşər olmağını sağlayır. Sivilizasiya onun sivili-
zasiyasıdır. Bu gün onu qəbul edən beş nəfərdir, on nəfərdir, bu,
məsələyə özgü (aid) deyil. O başlayıb. Türkün mahiyyətindən gələn
və bəşərə yönələn. Ərəbin xarakerindən gələn və bəşərə yönəlməyən
baxış var. Yəhudinin xarakterindən gələn və bəşərə yönəlməyən,
eləcə də o biriləri. Burada türkün mahiyyətindən gələn və bəşərə
yönələn olay var. Doğru olanı sənə deyirəm. Bu doğru olan sənin
ağlına nə vaxt girəcək? Bu sənin öz işindir. Bu soyun ağlına girəcək,
girməyəcək, ya sonrakı soyun ağlına girəcək, girməyəcək, bu da öz
işidir. Mənim işim həqiqəti haraylamaq, Həqiqəti sənə açıb
71
göstərmək və örnək verməkdir. Mən öz görəvimin daşıyıcısıyam. Öz
görəvimin sorumlusuyam.
Mən bu gün qəsd etdim ki, yalnız Amallaşma sözümü deyim,
dayanım, çünkü öz sözümün etkisinin azalmasını istəmirəm. Gələn
“Ailə Günü” tədbirimizdə Kamilləşmə və Xalqlaşma hesabatını
geniş verərəm.
Yükümüzdən Böyük Fərəhimiz yoxdur!
Atamız Var olsun!
Ağşın Ağkəmərli: Söhbətlərinizi eşitdim, çox gözəl, çox dəyərli
idi. Səhv eləmirəmsə, Şeyx Mahmuddan bir şey oxudum, sizin söh-
bətinizlə üst-üstə düşür. Deyir ki, özgəni yaxşı görmək üçün özün
yaxşı olmalısan.
Burda yeni simaları görmək xoşdur. Eyni zamanda Günev qarda-
şımızı da burda görmək xoşdur. Onun dediyi söz mənim deyil, mən
oxumuşdum bir yerdə ki, istək inamın cövhəridir. Sizlərlə bir arada
olmaq çox xoşdur, qürurvericidir və oxuldur.
Ayaz Şıxalıoğlu: Məndə deyiləsi fikirlər çoxdur. Bəzən gözümü
yumuram ki, onların hamısını deyim. Bəzən də qorxu məni daha da
qorxudur, daha da unutdurur. Mən fikrimi deyirəm, qorxuram ki, o
birisini çatdıra bilməyəm. Mən o fikirlərə o qədər qapılıram. Mən
istəyərdim ki, dialoq quram, Soylu danışsın, mən həmin anda nəsə
deyim. Belə ehtiyacım var söhbətə.
Oxuduğum az-çox dini kitablarda deyirlər ki, bütün dinlər Allahı
tanıyırlar. Ancaq dünya düzəlmir axı. Bəs niyə düzəlmir? Deməli,
Allahı tanımırlar. Soylu Atalı da onu deyir. Həmin dini kitablarda
əslində Allaha şər atırlar. Çünkü Allahın mahiyyətini dərk eləmirlər.
Ancaq elə danışırlar ki, Sabir, Cəlil, Nəsimi, Babək Allahsız olublar
sanki. Millətin gözündə də bu gün elədir. Mənə, eləcə də Ocaqçılara
Allahsız kimi baxacaqlar. Ancaq bu toplumda guya bunlar ağıl-
lıdırlar, vicdanlıdırlar, haqlıdırlar.
Məni sevindirən bir şey var ki, Azərbaycan çox böyük zəkalar
yetirən bir torpaqdır. Bunun kökü var. Nəsimi boyda dahini heç kim
verməyib bəşəriyyətə. Cavidin “İblis”i var ha, onun dediyini bəşəriy-
yət deməyib. Dinlər, hamı Allahdan yazıb. Əslində bunlar hamısı
xırda, nisbi həqiqətlərdir. Mütləq həqiqəti Asif Ata deyir. Biz Ocaqçı
olduğumuza görə demirik, sadəcə olaraq biz onu dərk edirik, başa
düşürük. Asif Atanın dediyi, kitabları ki, ömrünü ona verib, hər şeyi
72
qurban verib, bu, insanlığa çağırışdır, bu həmin o Allaha çağırışdır.
Bu, insanın özünə olan çağırışdır.
Caviddə belə söz var:
Yaşadan kainatı qüvvətdir,
Gücsüzün həqq cəzası zillətdir.
Əvət, məzlumların cəzası budur.
Kim məzlum olursa, zalim odur.
Biz, insan olaraq, məzlumuq, həqiqəti tanımadığımız üçün. Məz-
lum olduğumuz üçün də zalimik. Səni kölə edib o din. Asif Ata
içindəki o zalımı, köləliyi öldürür. O məzlumluğu öldürəndə o zalımı
öldürür. Bu cür bir-birini tamamlayır.
Ağşın Ağkəmərli: Tanrı anlayışı həm şəxsi fikir və düşüncə
anlamı ilə bərabər, eyni halda millət düşüncəsindən qaynaqlanan bir
şeydir. Mən sizin söhbətinizlə razılaşıram ki, Musəvilikdə Allaha
başqa cür baxırlar, İsəvilikdə başqa cür baxırlar, İslamda başqa cür
baxırlar. İslamın özünü də gözə alanda, Səudiyyə Ərəbistanda olan
İslama baxışla bizim baxışımız fərqlidir. Çində olan islama, Allaha
baxışla bizim baxışımız fərqlidir. Türkiyədə olan müsəlmançılıq,
Əfqanıstanda olan müsəlmançılıq, Əlcəzairdə olan müsəlmançılıq,
Afrikada olan müsəlmançılıq bir-birindən fərqlidir. Fərqliliyi də
toplumsal gələnək-görənəklərindən aldıqları bir şeydir. Aldıqları ilə
bərabər şəxsi düşüncələrini də ortaya qoyub bir baxış açısı verir.
Sizin söhbətinizdən mən belə başa düşdüm ki, düşüncələr iki
əsasda olur. Həm fərdin dünya anlayışından, həm də xalqın adət-
ənənələrindən qaynaqlanan bir məqam.
Nəsimi haqqında deyim. Bizdə hər şey yarımçıq qalıb. Qırıqlıq
vardır. Təkamül bütöv yoxdur. Nəsimi millətin içində qırıqdır. Nə bu
başı var, nə o başı var. Ortada ay kimi, günəş kimi çıxan bir
ulduzdur. Olağan üstü insanların öz yeri var. Olağan üstü şəxsiy-
yətlərin öz yeri vardır, dünyabaxışları və s. ilə bir yerdə. Ancaq bun-
ların heç biri məni bir araya gətirmir. Asif Atanın fikir və məfku-
rəsindən sevindiyim məqam burdan irəli gəlir ki, bunların ha-mısı
təsbehin dənələri kimi bir araya gəlib. Bizi bir araya, bütövləşməyə
aparan bir yoldur. Bizim böyük qüsurumuz odur ki, millətləşmə-
mişik. Qonşu xalqlarda, millətlərdə belə deyil. Farslarda cahili ya
alimi, ağıllısı ya ağılsızı, onlarda millətləşmə formalaşıb. Bizim
üzdəniraq qonşumuz ermənilər – millət kimi formalaşıbdı. Formalaş-
Dostları ilə paylaş: |