Atomların 1 tanesinin kütlesi ölçülemez. Atomların kütlesini hesaplamak için Avagadro sayısı 6,02x10

MOL KAVRAMI
Atomların 1 tanesinin kütlesi ölçülemez. Atomların kütlesini hesaplamak için Avagadro sayısı (6,02x10²³) kadar atomun kütlesinin toplamı alınmıştır.

Bu sayede atomların kütlesi hesaplanarak işlemler yapılabilmiştir.

6,02x10²³ tane tanecik 1 moldür.6,02x10²³ sayısına Avagadro sayısı denir ve No ile gösterilir.

1 mol H atomu= 6,02x10²³ tane H atomundan = 1g

1 mol H₂ molekülü= 6,02x10²³ tane H₂ molekülünden= 2g

1mol O atomu = 6,02x10²³ tane O atomundan=16g

1mol O₂ molekülü = 6,02x10²³ tane O₂ molekülünden= 32g

veya = 2× 6,02x10²³ tane O atomundan =32g

( H=1, O=16, C=12, S=32) 1mol atomların kütlesidir.

BAĞIL ATOM KÜTLESİ

Bir tane C atomunun kütlesi 12 atomik kütle birimi (akb) olarak kabul edilmiştir.Diğer atomların kütleleri C atomu ile karşılaştırılarak belirlenmiştir.

1 tane C atomu 12 akb

1 tane H atomu 1 akb

1 tane O atomu 16 akb

1 Atom-gram, Molekül-gram, Formül-gram ve İyon –gram kavramları 1mole eşittir.

1 Atom – gram O atomu = 1 mol O atomu

1 molekül – gram H₂ molekülü =1 mol H₂ molekülüdür.

• 
  Gerçek atom kütlesi 1 tane atomun kütlesine eşittir.
  

H nin gerçek atom kütlesi = 1/No gramdır

O nin gerçek atom kütlesi = 16/ No gramdır.

1 tane H atomu kaç gram ? 1 tane O₂ molekülü kaç gram?

N₀ tane H atomu 1g N₀ tane O₂ molekülü 32g

1 tane H atomu ? 1 tane O₂ molekülü ?
? = 1/ N₀ gram ? = 32 / N₀ gram
UYARI: 1MOL ve 1 TANE birbirine karıştırılmamalıdır.
NOT: 1 atomik kütle birimi(akb) 1/ No gramdır.
1 tane H atomu 1 akb dir. 1tane H₂ molekülü 2akb dir.

1 tane O atomu 16 akb dir. 1 tane O₂ molekülü 32 akb dir.

ÖRNEK:

I - 1 atom-gram oksijen

II - 1 mol oksijen atomu

III - 1 tane oksijen molekülü

Yukarıda verilen oksijen elementlerin kütleleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

( 0=16)
A) I > II > III B) III > II > I C) I= II > II

D) II= III >I E) II > III >I

ÇÖZÜM:

1 Atom-gram O = 1 mol O = 16 g

1 mol oksijen atomu = 16g

1 tane oksijen molekülü O₂ =32/ N gram ( cevap:C)
ÖRNEK:

Cl atomu için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

I- Bir tane Cl 35akb dir

II- Bir mol Cl 35 gramdır

III- Bir molekül-gram Cl₂ 70 gramdır.
A) yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I,II ve III

ÇÖZÜM:

1 tane Cl 35/N gram=35 akb

1 mol Cl 35 gram

1 molekül gram Cl₂ = 1 mol Cl₂=70 gramdır ( cevap: E)

MOLAR HACİM

• 
  Normal koşullarda (1 atmosfer basınç 0 C sıcaklık) gazların 1 molü 22,4 L hacim kaplar.
  
• 
  Oda koşullarında ( 1 atmosfer basınç 25 C sıcaklık) gazların 1 molü 24,5 L hacim kaplar.
  
• 
  Avagadro yasasına göre aynı koşullarda ( basınç, sıcaklık sabit) bulunan gazların eşit hacimlerinde , eşit sayıda gaz molekülü bulunur.
  

ÖRNEK:

I- 1 mol H₂O (s) NK da 22,4 L hacim kaplar.

II- 1 mol Cu NK da 22,4 L hacim kaplar

III- 1mol N₂ gazı 22,4 L hacim kaplar.

IV- 1 mol H₂ gazı NK da 22,4 L hacim kaplar.

Yargılarından hangileri doğrudur?
A) yalnız IV B) I ve II C) II, III ve IV
D) I, III ve IV E ) I,II,III ve IV
ÇÖZÜM: I. de H₂O sıvı halde olduğundan yanlış. II. de Cu katı halde olduğundan yanlış. III. de koşulları belli olmadığından yanlış. (cevap:A)

• 
  2 mol C₂H₅OH molekülünde;
  

4 mol C atomu= 4N tane C atomu

12 mol H atomu=12 N tane H atomu

2 mol O atomu= 2N tane O atomu bulunur.

• 
  3 tane Fe₃ O₄ molekülünde;
  

9 tane Fe atomu

12 tane O atomu bulunur

ÖRNEK:

5 mol C₂H ₄O molekülüyle ilgili;

I. 10 mol C atomu içerir

II. 20 tane H atomu içerir

III. 5.N tane O atomu içerir

Yargılarından hangileri doğrudur?

A) yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E ) I,II ve III

ÇÖZÜM:

1. 5 mol x 2 = 10 C atomu içerir.

2. 5 mol x 4 = 20 mol veya 20N tane H ato mu içerir.

3. 5 mol x 1 = 5 mol O atomu veya 5N tane O atomu içerir. ( cevap: C)
ÖRNEK:

2 tane P₂O₅ bileşiğiyle ilgili;

I. 4 tane P atomu içerir

II. 10 mol O atomu içerir

III. 14 tane atom içerir

IV 2 mol moleküldür

Yargılarından hangileri doğrudur?
A) I ve III B ) I,II ve III C) I, II ve IV
D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
ÇÖZÜM:

1. 
   2 tane x 2 = 4 tane P atomu
   
2. 
   2 tane x 5 = 10 O atomu
   
3. 
   2 tane x (5+2) = 14 tane atom
   
4. 
   2 tane molekül (P₂O₅) içerir.
   

( cevap : A)
ÖRNEK:

16/ N gram CH₄ molekülüyle ilgili;

I. 1 mol moleküldür

II. 1 tane moleküldür

III. NK da 22,4/N L hacim kaplar.

Yargılarından hangileri doğrudur?

( CH₄ = 16 g/ mol )
A) yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

ÇÖZÜM:

1. 1 mol 16 gramdır

2. N tane 16g

1 tane x

x = 16/N gram

3. N tane 22,4

1 tane x

x= 22,4/N Litre cevap :D

ÖRNEK:

1mol oksijen molekülü (O_2(g)) için;
I. 12,04 x 10²³ tane O atomu içerir.

II. 32 gramdır

III. NK da 22,4 L hacim kaplar

IV. 1 molekül-gram dır.

Yargılarından hangileri doğrudur?

A) I ve II B) II ve III C) I,II ve III

D) II,III ve IV E) I,II,III ve IV
ÇÖZÜM:

1- 1 mol O₂ = 2 mol O atomu= 2 x 6,02x10²³ tane O atomu

2- 1mol O₂ molekülü 32 gramdır.

3- NK da 1 mol gaz 22,4 L hacim kaplar.

4- 1mol O₂= 1 molekül-gram O2 dır. CEVAP:E
ÖRNEK:

1 mol SO₃ gaz molekülüyle ilgili;

I- 80 gramdır

II- N tane molekül içerir

III- 3 tane O atomu içerir

IV- 1atom-gram S içerir

Yargılarından hangileri doğrudur?

( S: 32 O= 16)

A) I ve II B) II ve III C) I,II ve III

D) II,III ve IV E) I,II,III ve IV

ÇÖZÜM:

1- 1S +3O =32 x 1 + 16 x 3 =80

2- 1 mol molekül (SO₃)= N tane molekül

3- 1 mol SO = 3mol O atomu 3N tane O atomu

4- 1 mol SO = 1 mol S atomu = 1 atom-gram S

( cevap : E)

ÖRNEK:

2 tane C₂H₆ molekülü için;
I- kütlesi 60 akb dir

II- 4 tane C atomu içerir.

III- 12 mol H atomu içerir

IV- Kütlesi 60 gramdır,

Yargılarından hangileri doğrudur?

( C=12 H=1)

A) I ve II B) II ve III C) I,II,III

D) II,III,IV E)I, II,III,IV

ÇÖZÜM:

1- 2 tanesi 60/N gramdır.

2- 2tane C₂H₆= 4 tane C içerir

3- 2tane C₂H₆= 12 tane H atomu içerir

4- 2 molü 60 gramdır. ( cevap : A)

MİKTAR HESAPLARI

n = mol sayısı N=Verilen tanecik sayısı

m =verilen kütle V=NK da verilen hacim

M_A= Mol kütlesi

ÖRNEK: 3,2 gram CH₄ molekülü kaç mol atom içerir?

A) 0,2 B) 0,5 C) 1 D) 1,5 E) 2

ÇÖZÜM:

n = 3,2 / 16 = 0,2 mol CH₄

0,2 mol CH₄ de = 0,2 mol C ve 0,8 mol H olduğundan toplam 1 mol atom bulunur.

( cevap : C)

ÖRNEK:

NK da 56 L hacim kaplayan Cl_2(g) kaç gramdır? ( Cl=35g/mol)

A) 35 B) 70 C) 105 D) 140 E) 175

n = 56/22,4 = 2,5 mol Cl₂

1 mol Cl₂ 70 gram

2,5 mol Cl₂ x

x = 175 g

( cevap: E )
ÖRNEK:

12,04 x 10²⁴ tane N₂O₃ molekülü kaç mol molekül içerir?

A) 2 B) 2N C) 4 D) 20 E) 20 N
ÇÖZÜM:

1 mol 6,02x10²³ tane N₂O₃

X 12,04x10²⁴ tane N₂O₃

x = 20 mol N₂O₃

ÖRNEK:

0,5 mol CaCO3 bileşiği kaç gramdır?

( Ca= 40 C=12 O=16)
1 mol CaCO3 100 gram

0,5 mol CaCO3 x gram

x = 50 g
ÖRNEK: 18 akb H₂O (g) molekülü için;

I- 1 mol H₂O molekülüdür

II- 1 tane H₂O molekülüdür

III- NK da 22,4 L hacim kaplar.

Yargılarından hangileri doğrudur?

A) yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E ) I,II ve III
ÇÖZÜM:

I. 1 mol H₂O molekülü 18 gramdır.

II. N tane H₂O 18 gram

1 tane H₂O x

x = 18/N gram=18akb

18akb= 1 tane H₂O molekülüdür.

III. 1 Molü 22,4 L hacim kaplar.

( cevap : A)

ÖRNEK:

I- 0,1 mol SO₃ molekülü

II- 1 tane CO₂ molekülü

III- 1 mol N₂O molekülü

IV- 1 akb H₂ molekülü

Yukarıdaki maddelerin kütleleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A) 3 > 1 > 2 > 4 B) 3 > 2 > 1 > 4 C) 2 > 3 > 1 > 4

D) 4 > 1 > 3 > 2 E) 2 > 3 > 1 > 4

ÇÖZÜM:
1- 0,1 mol SO₃ = 8g

2- 1 tane CO₂ = 44/N g

3- 1 mol N₂O = 44 g

4- 1 akb H₂ = 1/N g ( cevap : A )

ÖRNEK:

• 
  1,5 mol atam içeren XY₄ molekülü 4,8 g
  
• 
  01 mol X₂Y₆ molekülü 3 g olduğuna göre;
  

I - 1 mol X₂Y₂ molekülü 26 gramdır.

II- 1 tane X atomu 12 akb dir.

III- 1 mol Y₂ molekülü 2 gramdır.

Yargılarından hangileri doğrudur?

A) yalnız I B) Ive II C) I ve III
D) II ve III E) I,II ve III
ÇÖZÜM:

1 mol XY₄ molekülü 5 mol atom içerir

X 1,5 mol atom

x = 0,3 mol XY₄

0,3 mol XY₄ 4,8 gram X+ 4Y= 16

1 mol x 2X+ 6Y=30

x = 16 gram X=12 Y=1

0,1 mol X₂Y₆ 3g

1 mol x

x = 30 g CEVAP:E

ÖRNEK:

1 tane X atomunun kütlesi 2.10^-23 gramdır. Buna göre X₂H₄ ün mol kütlesi kaçtır?

( H=1 Avagadro sayısı = 6.10²³)
A) 12 B) 16 C) 28 D) 26 E) 30
ÇÖZÜM:
1 tane 2.10^-23

6.10²³ x

x = 12 g
X₂H₄ = 2 x 12 + 4 x 1 = 28 ( cevap: C )

ÖRNEK:

Avagadro sayısı 6,02 x10²³ yerine 6,02 x10²⁴ alınsaydı, O₂ gazı için;
I- 1 mol 320 gram olurdu

II- 1 tane O₂ nin kütlesi değişmezdi

III- 1 molü NK da 224 L hacim kaplardı.

Yargılarından hangileri doğrudur?

A ) yalnız I B) I ve II C ) I ve III
D) II ve III E) I,II ve III

CEVAP: E

Çözüm:Sadece 1 tanesinin kütlesi değişmez.

Abdullah Sivari