Avtomatlashtirish va boshqarish

 
Ma'ruzaning maqsadi:
Tayanch iboralar: 
Tarkib sxema, algoritmik tarkib sxemasi, tashqiliy tarkib sxema, konstruktiv tarkib sxemasi, markazlashgan 
boshqarish punkti, markazlashmagan boshqarish punkti, bir pog‘onali boshqarish, ko‘p pog‘onali boshqarish

 
Nazorat savollari 
1.
ALS (SAPR) ni an’naviy usullardan qanday farqi mavjud? 
2.
Avtomatik sistemasini tuzish asoslari xususida nimalarni bilasiz? 
3.
Avtomatik sistemasining tayanch joylari miqdori qanday aniqlanadi? 
4.
Tarkib sxemalarining vazifasi, grafik ifodalanishi haqida gapirib bering. 
5.
Tarkib chizmalarning turlari haqida nimalarni bilasiz? 
6.
Funksional tarkib chizmasining vazifasi nimadan iborat? 
Adabiyotlar: 
7.
Texnologik jarayonlarni boshqarish sistemalari, Yusufbekov N.R. va boshqalar, T., O‘qituvchi, 1997, 534-537 
betlar. 
8.
Proyektirovaniye sistem avtomatiki, Martinenko I.I. i dr., 2-ye izdaniye, M., Agropromizdat, 1990. 

---

7-Ma’ruza
 
Siemens SIMATIC S7 dasturlanuvchi mantiqiy kontrollerida dasturlash.
Siemens SIMATIC S7 dasturlanuvchi mantiqiy kontrolleri haqida umumiy tushunchalar. Ularning texnik 
tavsiflari va turlari. Ulanish sxemalari va qo’llanilishi. 
S7 dasturlash muhiti jarayon yoki mashina nazorati topshiriqlarini tashkil etish va uning o‘xshash nazorat 
kodini funksional qurilmalarga kiritishni ta’minlaydi. 
Bunday qarashda, tizim mantiqiy va funksional qurilmalarga bo‘lingan va kerak bo‘lsa, har bir qurilma uni 
tashkil qilgan qurilmalarga to‘liq bo‘linadi. Tizim nazorat topshiriqlarini aks ettiradigan qurilmalarga bo‘linsa, STEP7 
dasturlash resurslari bloklar deb nomlanadigan modul guruhlaridagi nazorat kodini ishlab chiqishni ta’minlaydi. Zarur 
bo‘lganda bu bloklarni ishga tushurishingiz mumkin. 
Modul bloklarida o‘zingizning kodingizni yaratishning bir qancha avzalliklari mavjud. Har bir blok qaytadan 
chaqiriladigan ishlovchi qurilma hisoblanadi va keyinchalik kerak bo‘lganda ishlatish uchun xotirada saqlab qo‘yilishi 
mumkin. Har bir blok mahsus funksiyani bajargandan so‘ng, dastur osonlashtiriladi va har bir blok alohida test qilinishi 
mumkin. Kod bloklari o‘xshash va bir xil funksiyalar uchun qayta ishlatilishi mumkin. Shuning uchun ular 
nusxalanishi, dublikatsiya qilinishi, bir muncha modifikatsiya qilinishi mumkin.Yakunda, dasturdagi har bir blok shartli 
va shartsiz usul bo‘yicha jarayon uchun chaqirilishi mumkin. 
Dastur ishlab chiqish strategiyasi STEP 7 dasturining strukturasi bilan keng miqiyosda bog’langan. PLC 
dasturlashga yo‘naltirilgan an’anaviy chiziqli yo‘nalish mavjud bo‘lgan paytda turli topshiriqlarni ijro etadigan kod 
modul bloklarini ishlatadigan ishlab chiqish strukturasi bu STEP7 dasturlash arxitekturasi metodi hisoblanadi. Bu 
holatda ishlab chiqish strukturasi ikki pog’onda ajoyib tarzda ishlab chiqilgan. Birinchi bosqich o‘z ichiga mashina yoki 
jarayonni mantiqiy qurilmalarga yoki segmentlarga ajratishni o‘z ichiga oladi va har bir qurilma uni tashkil etgan 
qurilmalarga va operatorlarga bo‘linadi. Ikkinchi bosqich bu har bir jarayon qurilmasi operatorlari va alohida 
topshiriqlarning nazorat mantiqini ishlab chiqish dan iborat. Standart STEP 7 paketi uchta til bilan ishlash imkonini 
beradi. Bu tilllarni alohida yoki aralash holda kod bloklarini ishlab chiqishingiz mumkin. 
Totally Integrated Automation Portal (TIA PORTAL) – SIEMENS kompaniyasi tomonidan alohida ishlab 
chiqarilgan, sanoat tizimlarini avtomatlashtirish uchun dasturiy ta'minotlarni ishlab chiqishning yagona muhiti.