Axborotnoma muqova (2 soni). cdr
Yüklə 35,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- KARKIDON OKSPEKER
| Afrika karkidonlari
va okspeker qushlari Karkidonlar va okspekerlar bir-biriga yordam beradi Karkidonlar va okspekerlar bir-biridan juda farq qiladigan jonzotlardir. Karkidon - juda katta, quruqlikdagi hayvon. Faqatgina fil undan kattaroqdir. Okspeker qushi esa juda kichkina. Karkidonlar va okspekerlar birgalikda yashab, bir-birlariga yordam berishadi. Okspekerlar karkidonlarning ustida yashaydilar. 56 1. Siz okspekerlarni qayerdan topishingiz mumkin? 1 2. Qizil aylanaga olingan katta rasm nimani tushunishingizga yordam beradi? A okspekerlar qanday uchishini B okspekerlarning tovushini qanday ekanligini C okspekerning inini D okspekerlar ko‘rinishi qanday ekanligini 3. Nima uchun muallif sizga fil haqida ham hikoya qiladi? A fillarning karkidonlar yonida yashashlarini ko‘rsatish uchun B karkidon juda katta ekanligini ko‘rsatish uchun C fillarning ustida okspekerlar borligini ko‘rsatish uchun D karkidon va fillarning bir xil oziqlanishlarini ko‘rsatish uchun 57 Quyidagi jadvalda karkidon va okspekerlar haqida ba’zi ma’lumotlar keltirilgan KARKIDON OKSPEKER Rangi: kulrang Rangi: jigarrang Og‘irligi: 3600 kilogramm Og‘irligi: 0,5 kilogramm Bo‘yi: 1,8 metr Bo‘yi: 20 santimetr Oziqlanishi: o‘t va barglar Oziqlanishi: hasharotlar va kanalar Karkidonlar Karkidonlar o‘zlarining katta shoxlari bilan mashhur. Aslida, karkidon nomi “shoxli burun” degan ma’noni anglatadi. Ba’zi odamlar ularning shoxlarini dori sifatida qimmatli deb hisoblashadi, ammo bu noto‘g‘ri. Karkidonlar hamon ovchilar sababli katta xavf ostida. Garchi karkidonlarning o‘ldirilishi qonun bilan himoyalangan bo‘lsa ham, ularni hamon shoxlari uchun ovlaydilar. 58 4. Jadvalga qarang. Okspekerning vazni qancha? 1 5. Karkidonning bo‘yi qancha? 1 6. Nima uchun ovchilar karkidonlarni o‘ldiradilar? A Karkidonlar juda xavfli. B Ovchilar karkidon go‘shtini yeyishni xohlaydilar. C Ovchilar karkidonning shoxlarini xohlaydilar. D Karkidonlar juda ko‘p. 59 Karkidonlar o‘t, daraxt barglari va butalar bilan oziqlanishni yaxshi ko‘radilar. Ular topilgan har qanday o‘simliklar bilan oziqlanishi mumkin. Kana - bu hayvonlarning qonini so‘radigan mayda jonzot. Kanalar o‘tib ketayotgan odamlar va hayvonlarga sakrashlari uchun daraxtlar va butalar orasida yashirinishni yaxshi ko‘radilar. Karkidonlar ovqatlanayotganda, daraxtlar va butalarda yashovchi kanalar karkidonlarga sakrab o‘tib oladi, keyin ularning terisida yashaydi. 60 7. Karkidonlar nima bilan oziqlanadi? 1 8. Nima uchun daraxtlar va butalar orasi kanalarning yashirinishlari uchun yaxshi joy? A chunki kana o‘t va barglarni yeydi B chunki karkidonlar u yerga oziqlanish uchun keladi C chunki qushlar kanani yeydi D chunki burgalar ularning terisini himoya qiladi 61 Kana karkidonni tishlaydi, karkidonning qonini so‘radi va karkidonda qichishish seziladi. Karkidonlarning terisi juda qalin va qattiq ko‘rinsa- da, ular juda sezuvchan. Karkidonlar kanalardan qutulish uchun ko‘p vaqtlarini daraxt va toshlarga ishqalab o‘tkazadilar. Kanalar juda kichkina, ammo yashashi uchun unga qon kerak. Kana hayvon terisiga yopishib olib, qon so‘radi. Yer sayyorasida yuzlab turdagi kanalar mavjud va deyarli hamma joyda ularni topish mumkin. 62 9. Nima uchun kana karkidon uchun muammo ekanligini izohlang. 2 10. Kana yashashi uchun unga nima kerak? A daraxtlar B karkidonlar C butalar D qon 11. Karkidonlar kanalardan qutulish uchun nima qilishadi? 1 63 Okspekerlar Okspeker - bu kichkina jigarrang, keng tumshuqli, qattiq dumli va o‘tkir tirnoqli qush. Okspekerlar karkidonning ustida o‘tirib, karkidon terisida yashovchi kanalar bilan oziqlanadi. Okspekerlar hasharotlar bilan oziqlanadi, ammo ularning eng sevimli ozuqasi qon bo‘lib, shuning uchun ular karkidonning qoni bilan to‘ygan kanalarni afzal ko‘radilar. Okspeker bir kunda qon bilan semirgan kananing deyarli 100 tasini yeyishi mumkin. 64 12. Okspekerning quyidagi a’zolari qanday tuzilishga ega? 1 Uning dumi _______________________________________ 1 Uning tirnoqlari ___________________________________ 13. Nima uchun okspekerlar ayniqsa kana bilan oziqlanishni yaxshi ko‘radilar? A chunki kanalar qon so‘rib olgan bo‘ladi B chunki har bir karkidonda ko‘plab kanalar bor C chunki kanalar barglarni yegan bo‘ladi D chunki kana kichkina va yeyish uchun oson 14. Okspeker qushi bir kunda qon bilan semirgan nechta kanani iste’mol qilishi mumkin? 1 65 Bir - biriga suyanish Karkidonlar va okspekerlar bir - birlariga yordam berishadi. Okspekerlar o‘zlarining ozuqalarini topadilar, karkidonlar esa kanadan tozalanadilar. Shuningdek, okspeker karkidonni dushmanlardan himoyalanishiga yordam beradilar. Karkidonlar uzoqni ko‘ra olmaydilar va dushmanni aniqlashda qiyin damlar bo‘ladi. O‘tkir ko‘zli okspekerlar ularni qo‘riqlaydi va xirillagan baland ovoz va shovqin qilib karkidonlarni xavfdan ogoh etadilar. 66 15. Qanday qilib karkidon xavfni sezmaganda okspeker buni sezadi? A U yaxshiroq eshita oladi. B U yaxshiroq ko‘ra oladi. C U ucha oladi. D U tezroq harakatlana oladi. 16. Okspeker karkidonni xavfdan ogoh etish uchun nima qiladi? 1 67 17. Agar karkidonlar bo‘lmaganda okspekerlarning hayoti qanday bo‘lar edi? 1 Agar okspekerlar bo‘lmaganda karkidonlarning hayoti qanday bo‘lar edi? 1 Yüklə 35,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|