Azərbaycan Mədəniyyətində Ata Babalar Sözləri



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

114

Malı satandan al. 

Malım zay olunja, qoy janım zay olsun.  

Malım getdi, pulum getdi, qonağım razı getmǝdi. 

Malımız budur, yarısı sudur, alsan da budur, almasan da budur. 

Malın yiyǝsi gǝrǝk, oğlu yox, atası gǝrǝk. 

Malın yiyǝsi – uşağın atası. 

Malın getmǝsinǝ yiyǝsi sǝbǝb olar. 

Malın mal olunja bazarın bazar olsun. 

Malın ortaqlı olmasın. 

Malına düşdü talan, sǝn dǝ bir yandan tala. 

Malını bǝylǝr apardı, jamalına nǝ oldu?! 

Malını dişin var ikǝn ye. 

Malını yaxşı saxla, qonşunu oğru tutma. 

Malını yemǝyǝnin malını yeyǝrlǝr, ölüsünü dǝ döyǝrlǝr. 

Mamaça çox olanda uşaq tǝrsǝ gǝlǝr. 

Manatı manat qazanır. 

Mart çıxdı – dǝrd çıxdı, keçilǝr yaza çıxdı. 

Martın gözünǝ barmağım, yaza çıxdı oğlağım. 

Martın özünǝ lǝnǝt, aprelin on beşinǝjǝn. 

Maşa var ikǝn ǝlini yandırma. 

Meyvǝ kimi saralıb, gül kimi solub. 

Meyvǝli ağaja quş qonar. 

Meyvǝsi yox, barı yox, xaraba qalsın belǝ bağ. 

Meyvǝsini yedin, bağbanına rǝhmǝt oxu. 

Meydan bizim, söz sizin. 

Meydana girǝn kişi nǝr gǝrǝk. 

Meydana girǝn köpǝk kötǝkdǝn qorxmaz. 

Meyl vermǝ evliyǝ, evǝ gedǝr – unudar. 

Meymun olub düşüb ortaya. 

Meymunun balası ǝvvǝljǝ yeriyǝr, sonra imǝklǝr. 

Meymunun boğazına su çıxanda, çıxar oturar balasının başında. 

Meymunun xarratlıqda nǝ işi var? 

Meyxanada yazılan mǝktub jǝhǝnnǝmdǝ oxunar. 

Meyxanaçıdan şahid istǝdilǝr, sǝrxoşu göstǝrdi. 

Meşǝ ayısız olmaz. 

Meşǝdǝ ağajın düzünü seçǝrlǝr. 

Meşǝyǝ girǝn ayıdan qorxmaz. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

115

Mǝqsǝdsiz iş tutma. 

Mǝdinǝ ilǝ Mǝsmǝ düşübdür bǝhsǝ-bǝhsǝ. 

Mǝdrǝsǝnin qızları, çopur-çopur üzlǝri, nǝ molla var, nǝ keşiş, kǝbin 

kǝsǝr özlǝri. 

Mǝkkǝ evin içidir.  

Mǝkruh yeyǝnǝ haram söz yaraşar. 

Mǝlǝsǝ ǝti halaldır. 

Mǝn almıram, yan jibimǝ qoy. 

Mǝn aşığam bu daşa, bu torpağa, bu daşa, düşmǝni elǝ vur ki, 

kǝllǝsindǝn bud aşa.    

Mǝn balamı istǝrǝm, balam da öz balasını. 

Mǝn baş vurum, sǝn ayaq, gǝl onu ortalayaq. 

Mǝn bu evin öküzüyǝm, istǝr kotana qoşsunlar, istǝr jütǝ. 

Mǝn qaçıram molladan, molla çıxır qarşıdan. 

Mǝn qaçıram bǝladan, bǝla çıxır qabaqdan. 

Mǝn qurdam – alaram, mǝn çobanam – vermǝrǝm. 

Mǝn dedim eşidǝsǝn, demǝdim öyrǝnǝsǝn. 

Mǝn dedim: «Zǝnbil», sǝn bil. 

Mǝn deyirǝm xǝdimǝm, o soruşur, oğul-uşaqdan nǝyi var? 

Mǝn demǝdim, sǝn eşitmǝdin.  

«Mǝn» demǝk şeytana yaraşar. 

Mǝn demirǝm, sǝn deyirsǝn. 

Mǝn dǝli, anam dǝli, bir dǝ dǝli atam var. 

Mǝn dǝliliklǝ verdim, sǝn ağıllı ol, qaytar. 

Mǝn elǝ keçǝl deyirǝm qartmağı yerǝ tökülǝ. 

«Mǝn kimdǝn?» demǝ, 

«Mǝndǝn kim!» de. 

Mǝn gedirdim, mǝni yamaq saxladı. 

Mǝn gǝldim gǝlin görmǝyǝ, gǝlin getdi tǝzǝk yığmağa. 

Mǝn gǝlmişǝm qǝnddana qǝnd qoymağa gǝlmǝmişǝm ürǝyimǝ qan 

qoymağa. 

Mǝn gǝtirrǝm yığın-yığın, arvad paylar torba-torba. 

Mǝn mǝnǝm, alǝmlǝri dindirmǝrǝm! 

Mǝn öz adımı özgǝdǝn soruşuram. 

Mǝn ölǝrǝm – kiçik qiyamǝt, arvadım ölsǝ – böyük qiyamǝt. 

Mǝn ölmǝyim, mǝn ölǝndǝn sonra, istǝrsǝ qiyamǝt olsun. 

Mǝn ölü, sǝn diri. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

116

«Mǝn ölüm» deyǝndǝ, axar sular dayanar. 

«Mǝn ölüm», «sǝn ölǝsǝn»lǝ iş getmǝz. 

Mǝn ölürǝm çiçǝkdǝn, ört üzümü milçǝkdǝn, yad gǝlǝr yalan ağlar, 

anam ağlar gerçǝkdǝn. 

Mǝn sǝni bǝyǝnmǝdiyim bulama, sǝn mǝnim bığımı bulama! 

Mǝn söz sǝrrafıyam. 

Mǝn sözü dedim daza, daz özün qoydu naza. 

Mǝn şahla çilov yemirǝm ki, bığım yağa batar. 

Mǝndǝn böyüyü tabaq altındadır. 

Mǝndǝn olub mǝnǝ oxşamır. 

Mǝndǝn sǝnǝ öyüd, dǝnini özün üyüd. 

Mǝndǝn uzaq olsun, istǝr jǝhǝnnǝmǝ dirǝk olsun. 

Mǝnzil kǝsǝr bǝdöy at. 

Mǝnzilin yaxın, kiryǝsi çox, bunda nǝ sirr var?! 

Mǝnzili uzaq, eşşǝyi çolaq. 

Mǝnǝ bax, mǝnim kimi olma. 

Mǝnǝ bax nǝ haldayam, yara bax nǝ sallanır. 

Mǝnǝ yaramaz iş tapşırır, adımı qoyur yarıtmaz. 

Mǝnǝ nǝ veribsǝn ala bilmirsǝn?! 

Mǝndǝn sǝnǝ yar olmaz! 

Mǝnǝ usta deyǝrlǝr, arvadıma ustazǝn. 

Mǝni anam damda doğub. 

Mǝni aparan suya «Araz» deyǝrǝm. 

Mǝni qǝbirdǝ görǝsǝn! 

Mǝni yeyirsǝ – qoy aslan yesin, pişik yemǝsin. 

Mǝni yemǝyǝn qurda köpǝk demǝrǝm. 

Mǝni sayanın quluyam, saymayanın – ağası. 

Mǝni satan satıb, alan da alıb. 

Mǝnim ayağım bilǝni sǝnin başın bilmǝz. 

Mǝnim yaram ağrayır, sǝnin haran ağrayır?! 

Mǝnim gözüm var sǝnin dolu ilxında, sǝnin nǝyin var mǝnim boş 

axurumda?! 

Mǝnim üçün bağ da bir, dağ da bir. 

Mǝnim üçün xan da bir, gülxan da bir. 

Mǝnim xoruzum – özgǝlǝrin damı. 

Mǝnimki belǝ keçdi çǝrxi dönmüş fǝlǝkdǝn. 

Mǝnimlǝ qoz-qoz oynama. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

117

Mǝnlik olan yerdǝ sǝnlik şamı yanmaz. 

Mǝrd arxadan vurmaz. 

Mǝrd başa baxar, namǝrd – ayağa. 

Mǝrd dostluq qanar, bǝrkdǝ dayanar. 

Mǝrd ǝli kasad olmaz. 

Mǝrd igid tǝk qalmaqdan qorxmaz. 

Mǝrd igidǝ arxa dur. 

Mǝrd igidlǝr süfrǝ açar ad alar. 

Mǝrdlǝr ilǝ gǝz ki, vǝfadar olur,  

Nakǝslǝrǝ yoldaş olan xar olur,  

Namǝrd olur yaxşı gündǝ yar olur, 

Yaman gündǝ baxmaz, ötǝn yan ilǝ. 

Mǝrd ilǝ gǝzǝn mǝrd olar, namǝrd ilǝ gǝzǝn biyaban-gǝrd! 

Mǝrd ilǝ ülfǝt edǝn, axırda bir gün mǝrd olar, namǝrdlǝ ülfǝt edǝn, axır 

biyaban-gǝrd olar. 

Mǝrd kişi çörǝyini daşdan çıxardar. 

Mǝrd gördüyün demǝz. 

Mǝrd mǝrdi kǝsǝr Murtuza-Əli hǝr ikisini. 

Mǝrd özündǝn bilǝr, namǝrd yoldaşından. 

Mǝrddǝn bir çıxar, namǝrddǝn iki. 

Mǝrdǝ gǝlǝn qadanı, namǝrdin sǝrinǝ yaz. 

Mǝrdǝ güllǝ dǝymǝz heç kürǝyindǝn. 

Mǝrdǝ şirin ol, namǝrdǝ – ajı. 

Mǝrdǝkan – mǝrd mǝkan demǝkdir. 

Mǝrdi qova-qova namǝrd elǝmǝzlǝr. 

Mǝrdin gözü tox olar, namǝrdin gözü yox. 

Mǝrdin paxılı deyilsǝn ki? 

Mǝrdin süfrǝsi açıq olar. 

Mǝrdin töylǝsi namǝrdin otağından yaxşıdır. 

Mǝrdimazarı axtarmaqla deyil, rast gǝlmǝkdǝdir. 

Mǝrdimazardan özünü qoru. 

Mǝrifǝt manqura dǝymǝz, simu-zǝr dövranıdır. 

Mǝrifǝtsiz millǝt yaşamaz. 

Mǝrmǝr – yaxşı daşdan, yaxşılıq iki başdan. 

Mǝrmǝr üstǝ gül-bitmǝz. 

Mǝsǝl güldür – söz çiçǝk. 

Mǝsǝldǝ münaqişǝ olmaz. 

---