Azərbaycan Mədəniyyətində Ata Babalar Sözləri



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

98

İt ǝppǝyǝ hǝris olar, uşaq – mǝhǝbbǝtǝ. 

İt yanına bǝy kimi, bǝy yanına it kimi. 

İt ilxısı -  köpǝk sürüsü.  

İt it ilǝ boğuşdu, yolçuya girǝvǝ düşdü. 

İt it ilǝ dalaşanda, qurd körpünü aşar. 

İt itǝ buyurar, it dǝ öz quyruğuna. 

İt itin quyruğunu basmaz. 

İt dǝ öz yediyini qusar. 

İt yiyǝsini tanımır. 

İt kimi quyruq bulayır. 

İt kimi yeddi janı var. 

İt kimi nǝ yeyǝr, nǝ yedirdǝr. 

İt kökündǝyǝm, kǝllǝ-paça ütürǝm. 

İt kölkǝsindǝn qorxar. 

İt getdi, qurd gǝldi. 

İt nǝdir ki, yunu nǝ olsun? 

İt nǝ görsün, nǝ dǝ hürsün. 

İt oğludur, qurd basır. 

İt oyun ilǝ, qurd qoyun ilǝ. 

İt olsun, komasında hürsün. 

İt olsun, yiyǝsinin qapısında olsun. 

İt otaran nǝvǝsidir. 

İt özüdür, qurdu mǝnǝ göstǝrir. 

İt özü nǝdir ki, südü nǝ ola? 

İt pişik ilǝ yola getmǝz. 

İt pişik kimi yola gedirlǝr. 

İt sümüyü ölçüb udar. 

İt, sümüyü sevinǝ-sevinǝ udar, tamaşadır xirtdǝyinǝ gǝlǝndǝ. 

İt sümsümmǝkdǝn ǝl çǝkmǝz. 

İt ular, payını gǝsǝr. 

İt ular, üstünǝ (sürüyǝ) qurd gǝtirǝr. 

İt hardan tapa iki ǝppǝyi, birini başı altına qoya, birini yerǝ. 

İt hürdü, çǝrçi gǝldi, elǝ bildim, elçi gǝldi. 

İt hürǝr, karvan geçǝr. 

İt hürmǝsǝ dǝ, quyruğu çömbǝr gǝrǝk. 

İtdǝn qurtardıq, qurda rast gǝldik. 

İtdǝn küçük olar, qoyundan – quzu. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

99

İtdǝn olar – it köpǝk oğlu. 

İtdǝn utanmasan, sahibindǝn utan. 

İtdǝn çox çarıq yığan olmaz, yenǝ ayaqları yalındır. 

İtǝ atmağa daşı yoxdur. 

İtǝ bax, qarpızdan pay istǝyir! 

İtǝ dedilǝr: - Gündǝ neçǝ dǝfǝ döyülürsǝn? 

Dedi: - Mǝrdimazara rast gǝlmǝklǝdir! 

İtǝ dedilǝr: - Nǝ üçün hürürsǝn? 

Dedi: - Canavarı qorxutmaq üçün. 

Dedilǝr: - Nǝ üçün quyruğunu bulayırsan? 

Dedi: - Canavardan qorxuram. 

İtǝ dǝ bir çörǝk borjludur. 

İtǝ ümid bağladıq, hürmǝyib evimizi yıxdı! 

İtǝ hörmǝt edǝrlǝr – yiyǝsi xatirinǝ. 

İtǝ hürmǝk qalar. 

İti qaçan atı mǝhmizlǝmǝyin mǝnası yoxdur. 

İti qışqırtmasan hürmǝz. 

İti quyruğundan bağlasan durmaz. 

İti qurddan seçǝndǝ gǝl! 

İti dalıma almışam – qurd qorxusundan. 

İti itǝ boğdurarlar. 

İti itmiş çobana dönüb. 

İti yiyǝsinǝ tanıtdırma. 

İti görüm, qurdu görüm, onu görmǝyim. 

İti mǝsjiddǝn qovan kimi qovdular 

İti öldürǝnǝ sürütdürǝrlǝr. 

İti sahibinǝ tanıtdırırsan? 

İtib, axtaranı yoxdur. 

İtimin qurd dayısı. 

İtin ağzına sümük verdilǝr. 

İtin ağılsızı qayqanaqdan pay umar. 

İtin adını çǝkdin, ağajı ǝlinǝ al. 

İtin ayağın basarsan, sǝni qapar.  

İtin alası çaqqalın dayısıdır. 

İtin axmağı tula olar. 

(itin axmağı tula olar, atın axmağı – yorğa). 

İtin ajığı quyruğundan bilinǝr, atın ajığı – qulaqlarından. 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

100

İtin boynuna jiyǝr asma. 

İtin qabağından qalanı alsan yemǝz. 

İtin qohumu it olar. 

İtin qudursun, çaqqal! 

İtin quyruğunu qǝlibǝ salsan düzǝlmǝz. 

İtin dilini bilir. 

(itin dilini bilir, jǝhǝnnǝmin yolunu). 

İtin dirisi nǝdir ki, ölüsü nǝ ola? 

İtin duası qǝbul olsa, göydǝn ǝt yağar. 

İtin ǝblǝhi qaysavadan pay umar. 

İtin ǝtini yeyǝrǝm, qǝssabın minnǝtini çǝkmǝrǝm. 

İtin könlünǝ qalsa, gündǝ bir leş yeyǝr. 

İtin peşǝsi hürmǝkdir. 

İtini haya öyrǝtmǝ, qonşunu – paya. 

İtlǝr bizǝ, qurdlar bizǝ, sağsağanlar çırtlar bizǝ. 

İftira dağdan ağırdır. 

İçdim üzüm suyunu, tökdüm üzüm suyunu. 

İç dedilǝr, çeşmǝni qurut demǝdilǝr. 

İçim mǝni yandırır, bayıram özgǝni. 

İçmǝ namǝrd ǝlindǝn su abi-hǝyat olsa da. 

İçmǝ çaxırı, açar  paxırı. 

İş adamı bǝyan eylǝr. 

İş adamın jövhǝridir. 

İş bajaranın, aş yeyǝnindir. 

İş başqa, söz başqa. 

İş başdan aşıb. 

İş başından aşınja, dövlǝt jibindǝn daşar. 

İş bilǝn müşküldǝ qalmaz. 

İş işdǝn keçib! 

İş danışıqdan keçǝr. 

İş ǝlindǝn yemǝyǝ hǝsrǝt janım. 

İş igidlǝr başına gǝlǝr. 

İş ǝrǝb sajına döndü. 

İş ilǝ zarafat olmaz. 

İş içindǝ iş var. 

İş işi açar. 

İş yiyǝsi işdǝ gǝrǝk! 

---



 Copyright 2003, Şǝhriyar Rǝhnǝmayan vǝ Vǝhid Gǝrusli 

101

İş yuxu görǝndǝ deyil, yuxu yozandadır. 

İş kǝlǝfin ujunu tutmaqdadır. 

İş görǝnindir. 

İş olan yerdǝ nöqsan da  olar. 

İş tǝrsǝ gǝlǝndǝ tǝr halva diş çıxardar. 

İşǝ bağlı – zǝhmǝtǝ bağlı. 

İşǝ bax, ağılsız ağıllının başına ağıl qoyur. 

İşǝ bax, ala qarğa şux tǝrlanı bǝyǝnmir. 

İşǝ bax, sular baş yuxarı axır. 

İşǝ getmǝyǝn oğlum olunja, jütǝ gedǝn öküzüm olsun. 

İşǝ xor baxma, boynuva torba taxar. 

İşi allaha qalıb. 

İşi düşǝndǝ arar mǝni, işim  düşǝndǝ qovar mǝni. 

İşi ǝndazǝdǝ gör. 

İşi işǝ bǝnd elǝ, görǝn desin ha belǝ! 

İşi halǝtlǝ görǝrlǝr, höjǝtlǝ görmǝzlǝr. 

İşim şuluqdur. 

İşin düşdü arvada, ölǝn gününü sal yada. 

İşin düşdü qazıya, özün döndün tazıya. 

İşin düşdü sarıq başa, başın dǝyǝr daşdan daşa, yapışginǝn ǝyri xışa, 

get o başa, gǝl bu başa. 

İşin janını iş alar. 

İşinǝ yaxşı baxarsan, iş dǝ sǝnǝ yaxşı baxar. 

İşıq üzü görünmür. 

İşığa kor baxım! 

İşığa gǝlirlǝr! 

İşığı var, istisi yox. 

İşlǝ – dişlǝ. 

İşlǝ nökǝr kimi, ye ağa kimi. 

İşlǝyǝn atı tövlǝdǝ bağlasan jǝngi olar. 

İşlǝyǝn açar parıldar. 

İşlǝyǝn dǝmir pas tutmaz. 

İşlǝyǝn dişlǝr, işlǝmǝyǝn kişnǝr. 

İşlǝyǝn inji taxar, işlǝmǝyǝn yandan baxar. 

İşlǝyǝn olsun, iş tapılar. 

İşlǝyǝnlǝ işlǝmǝyǝni bir ayağa yazmazlar. 

İşlǝk keçǝl qız ǝrǝ gedǝr, pinti – gora. 

---