Azərbaycan döVLƏt neft və SƏnaye universiteti

167 

 

creation  of  an  alternative  source  of  power,  based  on  activated 

water. 

We  have  investigated  the  electrical  properties  of  the 

activated  water.  In  the  course  of  the  study,  it  was  noted  that 

activated  water  creates  electrical  potential  by  using  certain 

electrodes.  Further  studies  have  shown  that  this  water  can  be 

used as an electrolyte for lead-acid batteries and also as a new 

power source based on activated water. 

The advantages of the activated water is that it’s easy to 

get,  cheap  for  manufacturing  and  absolutely  safe  for  the 

environment. 

 

 

MÜXTƏLİF XAMMALLAR ƏSASINDA 

MELİORANTLARIN ALINMASI PROSESİNİN 

TƏTQİQİ. 

 

 Magistrant:                                         Elmi rəhbər:                                     

 Qurbanova  Samirə Vaqif qızı           Dos. Qurbanova Z.R.                                                                                                                                         

 II kurs, qrup A3116 

 

Suvarmanın  düzgün  aparılmaması  və  qrunt  sularının 

səthə  daha  çox  yaxınlaşması  səbəbindən  Respublikamızın 

torpaqlarının 80% - ə qədəri şoranlaşmış və istifadəyə yararsız 

hala düşmüşdür. Şoran torpaqlar əsasən Kür - Araz ovalığında, 

Abşeronda,  Ordubad    düzənliyində,  Aran  zonasında  tala 

şəklində  yayılmışdır.  Bu  torpaqların  yenidən  yararlı  vəziyyətə 

gətirilməsi  və  məhsuldarlığının  artırılması  yollarından  biri 

meliorantlardan istifadədir. 

Meliorantlar  müxtəlif  növlərdə  olub,  torpağın  fiziki, 

kimyəvi  xassələrini,  strukturunu,  turşuluq  və  qələviliyini,  su 

saxlama  qabiliyyətini,  bioloji  göstəricilərini  yaxşılaşdırır,  onu  

qida elementləri ilə zənginləşdirir.  

Disertasiya  işinin  əsas  məqsədi  torpağın  xüsusiyyətini 

yaxşılaşdırmaq  qabiliyyətinə  malik  olan  meliorantların 

---

168 

 

alınması üsullarının tədqiqidir.Yüksək keyfiyyət göstəricilərinə 

və aşağı maya dəyərinə malik olan meliorantlar almaq məqsədi 

ilə  silisium,  aliminium,  maqnezium,  kalsium  tərkibli  mineral 

xammallardan,  müxtəlif  istehsalatların  qalıq  məhsullarından, 

onları emal etmək üçün sənaye turş axın sularından və məişət 

tullantı sularından istifadə edirik. 

Bizim tərəfimizdən istifadə olunan müxtəlif  xammalların 

fiziki,  kimyəvi  və  mineraloji  tədqiqi  aparılmışdır.  Tədqiqatın 

bəzi nəticələri aşağıdakı cədvəldə verilmişdir. 

Müxtəlif  xammalların  seçilmiş  nisbət  qarışığının  turş 

məhlullarla emal edilməsindən alınan makro və mikroelementli 

 Cədvəl 1. 

Xammaların kimyəvi tərkibi. 

Təyin olunan 

komponentlər 

Nümunələrin kimyəvi tərkibi      

% - lə 

Kalsit 

Alunit 

şlamı 

Bentonit 

Na

2

O 

0,01 

0,42 

1,32 

MgO 

1,90 

0,13 

2,23 

Al

2

O

3

 

0,07 

7,47 

10,29 

SiO

2

 

0,65 

3,22 

54,01 

P

2

O

5

 

0,01 

0,45 

0,34 

SO

3

 

0,01 

0,21 

0,22 

K

2

O 

0,02 

0,22 

2,55 

CaO 

52,8 

2,06 

3,81 

TiO

2

 

0,01 

4,14 

0,61 

Fe

2

O

3

 

0,02 

69,81 

5,60 

MnO 

0,02 

0,17 

0,45 

Cl

-

 

0,01 

0,06 

0,44 

950

0

C temperaturda 

44,26 

11,22 

17,96 

---

169 

 

    

Al,  Si,  P

2

O

5 

  tərkibli  meliorantların  alınması  üsulları    tədqiq 

edilmişdir.  Tədqiqat  əsasında  alınan  meliorantların  fiziki, 

kimyəvi  xüsusiyyətlərini  -  nəmlik  və  havanı  saxlamaq 

qabiliyyəti  və  iondəyişmə  xüsusiyyətləri  tədqiq  edilmişdir. 

Tədqiqat davam edir. 

 

СИНТЕЗ АЦЕТИЛЕНОВЫХ ЭФИРОВ 

Студент:                                        Научный руководитель: 

Рустамова Гюляр Фариз г.          Доц. А. Г. Габибова      

III курс, группа 386.5 

 

 

Исследования в области химии кислородсодержащих 

производных  ацетилена  приобрели  значительный  размах. 

Среди 

них, 

благодаря 

наличию 

высоко 

реакционноспособных  центров,  особое  место  занимают 

ацетиленовые  эфиры.  Они  зарекомендовали  себя  весьма 

ценными  веществами,  используемыми  в  различных 

областях  органического  синтеза  и  проявляющими 

интересные свойства прикладного характера. 

За 

последние 

годы 

были 

существенно 

усовершенствованы  известные  и  разработаны  новые 

способы  получения  ацетиленовых  эфиров  и  их  аналогов. 

Дальнейшее  развитие  получили  следующие  общие 

способы:  дегидрогалогенирование  галогенсодержащих 

эфиров  и  их  аналогов,  замещение  галогена  в 

галогенацетиленовых 

соединениях, 

реакции 

элиминирования  меркаптанов  и  спиртов,  изомеризация  с 

перемещением кратных связей. 

Из  простых  эфиров,  содержащих  тройную  углерод- 

углеродную  связь  наибольший  интерес  представляют 

uçan komponentlərin  

miqdarı 

---