[ayında] (2.VIII.1524 - 30.VIII.1524) öldürüldü. Adil Ģah kimi məĢhur olub
muğamlardakı Ģer və təsniflərdəki, qayda və icra etməni nizama salan Əmir
NuĢirəvan ibn Əmir Əbusəid ibn Əlaülmülk padĢah oldu. O, 948-ci ildə cümə
[günü] səfər [ayının] 29-da (24 may 1541) məsciddən çıxarkən naməlum bir Ģəxsin
əli ilə öldürüldü. Ondan sonra danin pənahı ġah [Təhmasibin] göstəriĢinə əsasən
Ġbrahim xan ləqəbi və divan əmiri vəzifəsinə mənsub olan Əmir Ġbrahim ibn
Məhəmməd bəy padĢah oldu. Hal-hazırda taxtda o [oturubdur].
Hörmüz sultanlarından: əvvəlki səhifədə
476
demiĢdik ki, SulğərĢah ibn
ġəhabəddin padĢahdır. Hakimiyyət ondan TuranĢah ibn SulğərĢaha çatdı. Ondan
sonra [hakimiyyət] SulğərĢah ibn TuranĢaha [keçdi]. Onun vaxtında Firəng
Hörmüzünün tərkibinə daxil olan Bərcərunu istila etdi. TuranĢah ibn SulğərĢah
atasının yerinə [taxta] oturdu. Firəng hakimləri [ölkəni] tamam istila etdiklərinə
görə səltənətin adından baĢqa TuranĢaha bir Ģey qalmadı. Nəhayət, o, 971-ci ildə
zilqədə [ayının] 10-da düĢənbə [günü] (20 iyun 1564) öz əcəli ilə vəfat etdi. Onun
əmisi oğlanlarından MəhəmmədĢah ibn FiruzĢah onun yerinə [taxta] oturdu və
972-ci ildə (9.VIII.1564-28.VII.1565) vəfat etdi. Hal-hazırda FərruxĢah ibn
MəhəmmədĢah onun yerindədir.
Kürəkani sultanlarından
477
Xorasanda Sultan Hüseyn mirzə padĢah idi.
Axırda iflis fəlakətinə düçar oldu. Övladları ona lazımınca itaət etmirdilər. Bu
əsnada özbək ġeybə (ġeybani) xanın Xorasana gəlməsi xəbəri çatdı. O, (Sultan
Hüseyn mirzə Bayqara) müdafiə olunmaq üçün qoĢun toplayıb (M-276a) yola
düĢdü. Bağdizin düĢərgələrindən Babaallahi düĢərgəsinə çatdıqda, 911-ci il
zilhiccə [ayının] 15-də (9 may 1506) günbatana yaxın o vəfat etdi.
478
Onun
oğlanları Bədiüzzaman və Müzəffər Hüseyn əmirlərin məsləhətinə əsasən taxta
oturdular. Bu düz olmayan məsləhətdən fitnələr törəndi və çaxnaĢma düĢdü.
Müzəffərhüseynin böyük qardaĢları ona tabe olmadılar. ġeybə (ġeybani) xan fürsət
tapıb Xorasana qoĢun çəkdi. QardaĢlar qoĢunlarını toplayıb müdafiəyə baĢladılar.
Maral yaylağında iki ordu arasında döyüĢ oldu. Görkəmli Ģəxsiyyət olan Əmir
Zunnun öldürüldü. QardaĢlar 913 (13.V.1507-1.V.1508)-cü ildə biabırçı bir halda
qaçmağa baĢladılar. Müzəffərhüseyn Astarabada getdi və həmin ildə vəfat etdi.
Bədiüzzaman mirzə [isə] Qəndəhar valisi ġüca bəy ibn Zunnun Ərğunun haqqını
qaytaracağı (yəni kömək edəcəyi) ümidi ilə o ölkəyə gedir. Ondan vəfasızlıq
niĢanələri gördüyü üçün qayıdıb Astarabada gəlir. Az bir vaxtdan sonra ġeybə
(ġeybani) xanın yaxınlaĢması ilə əlaqədar olaraq Astarabaddan əlahəzrət
cənnətməkan ġah [Ġsmayılın] hüzuruna gəlib, [onun] göstəriĢinə əsasən Təbrizin
ġənbi-Qazan [məhəlləsində] sakin oldu. Bu əsnada Xorasan ali divanın (yəni
Səfəvi dövlətinin) dairəsinə daxil edildi. ġeybə (ġeybani) xan öldürüldü.
479
Bədiüzzaman Təbrizdə sakin idi. Sultan Səlim 920 (26.II.1514-14.II.1515)-ci ildə
Təbrizə gəldi.
480
Onu Təbrizdən özü ilə birlikdə Ruma apardı. Dörd aydan sonra
orada taun xəstəliyindən öldü.
Məhəmmədzaman ibn Bədiüzzaman cənnətməkan ġah [Ġsmayılın]
dərgahına gəlmiĢdi. Qələbə ayəli bayraqlar (ġah Ġsmayıl) Səlimi dəf etməyə
gedərkən, o, ali ordunun əksinə olaraq Astarabada getdi. Çığatay ordusunun
qalıqları onun ətrafına toplaĢdılar.
Bitikci Xacə Müzəffər (M-276b) Burun sultan və baĢqa Xorasan əmirləri
birlikdə onun üstünə gəldilər. 920-ci il ramazan ayının 16-da Ģənbə [gününün]
səhəri (4 noyabr 1514) o məğlubiyyətə uğrayaraq Əbivərd çölü ilə Ğərsistana
getdi. Oranın hakimi Əmir OrduĢahla birləĢərək, Bəlxə yönəldi. O vaxt Div sultan
Əmir Məhəmməd Baharlunu öz naibi kimi yerində qoymuĢdu. Məhəmmədzaman
922-ci il rəbiül-axır [ayının] 3-də düĢənbə [günü] (6 may 1516) oranı tutdu. Ondan
sonra onunla OrduĢah arasında çəkiĢmə oldu. OrduĢah Məhəmmədzamanı
[oradan] çıxardı. Axırda peĢman oldu. Hiyləgərcəsinə əhd-peyman etdilər.
Məhəmmədzaman mirzəni Ģəhərə gətirən zaman [rəbiül-axır] ayının çərĢənbə günü
idi. Məhəmmədzamanın nökərləri onun iĢarəsi ilə OrduĢahı öldürdülər. OrduĢahın
qardaĢı Qəvam bəy Bəlxi zəbt edib Babur padĢaha verdi. Məhəmmədzaman Bəlxin
darğası olan Baburun yaxın adamı Ġbrahimin əli ilə tutuldu. Onu Babur padĢahın
yanına Kabilə apardılar. Babur padĢah Məmmədzamanı himayə edib öz qızını
Bəlxin hakimliyi ilə ona verdi. O, 929-cu ilə qədər (20.XI.1522-9.XI.1523) oranın
valisi oldu. Hakimiyyət onun əlindən gedəndən sonra o, Məhəmməd Humayun ibn
Babur padĢahın himayəsi altında idi. Əfqan ġirxan Məhəmməd Humayun padĢahla
müharibə zamanı Qanq çayında boğuldu. O xanədanın iĢığı onunla söndü (yəni o
sülalə onunla sona yetdi).
Mirzə Məsud ibn Mirzə Sultan Mahmud ibn Sultan Əbusəid atasından sonra
Qunduz qalası və Yəqlanın hakimi oldu. Əmir XosrovĢah Baysunqur mirzə ibn
Sultan Mahmuda vilayət hakimliyi vəzifəsi verdi. Məsud 903-cü ildə
(30.VIII.1497-18.VIII.1498) 500 [nəfər] süvari ilə Sultan Hüseyn mirzəyə qoĢuldu.
Sultan Hüseyn oğlu Bədiüzzamanla döyüĢdə olduğu üçün Məsudun gəliĢini
xoĢbəxtlik (M-277a) hesab edib, oğluna qalib gəldi. [Sultan Hüseyn] onu himayə
etdi və öz qızını ona [ərə] verdi. Bundan baĢqa ona (Məsuda) qoĢun verib, öz
yerinə göndərdi.
Əmir XosrovĢah hiylə iĢlədərək ona xoĢ sözlər göndərdi və Sultan Hüseyn
mirzənin əmirlərindən üzr istəyib, Geri qayıtdı. Özü çəkinərək, XosrovĢaha
qoĢuldu. XosrovĢah onu tutub [gözlərinə] mil çəkdi. Ondan sonra Mirzə
Baysunqura da qəsd etdi. BaĢına səltənət havası düĢdü. Ġkinci səhifədə (yarım
fəsildə) Baysunqur və Sultanəlidən bəhs edildiyi kimi, öldürüldü. Təkrara ehtiyac
yoxdur.
Mirzə Uluğ bəy ibn Sultan Əbusəid atasının buyruğu ilə Kabil hökumətini
idarə edirdi. Atasından sonra taxta çıxdı və 907-ci ildə (17.VII.1507-6.VI.1502)
vəfat etdi.
Əbdürrəzzaq ibn Uluğ bəy atasının yerini tutdu. Lakin uĢaq olduğuna görə
hakimiyyəti əldə saxlaya bilmədi. Əmir Zünnun Ərğunun kiçik oğlu
Dostları ilə paylaş: |