№
|
Mövzunun adı
|
Praktiki işlər
|
TSİ (mühaz. hazırlıq)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
IV semestr
|
1
|
Aviasiya meteorologiyasının əsas vəzifəsi və Havada Hərəkətin İdarə Edilməsinin prinsipləri.
|
2
|
1
|
2
|
Atmosferin quruluşu. Tropopauzanın əsas xüsusiyyətləri. Standart atmosfer. Beynəlxalq Standart atmosferin təyin olunması (BSA) . Praktiki hesablamalar.
|
2
|
1
|
3
|
Hava temperaturunun dövri və qeyri-dövri dəyişmələri. Şaquli temperatur qradiyenti. Hava temperaturu və rütubəti, onların ölçülmə üsulları. Aeroloji diaqramlar üzərində praktiki iş.
|
2
|
1
|
4
|
Atmosfer təzyiqinin ölçmə vahidi və üsulları. QNH və QFE atmosfer təzyiqinin müəyyən edilməsi. Barometrik düsturlar. Uçuş eşalonu. Təyyarə bortuna ötürülən təzyiq haqqında məlumat. Hündürlüyə görə təzyiq dəyişmələri. Barik pillə. Praktiki məsələlərin həlli.
|
2
|
1
|
|
Kollokvium №1
|
2
|
2
|
5
|
Küləyin təyini və ölçülməsi. Küləyin vektorial sürəti. Küləyin sürət və istiqamətinin ölçmə vahidləri. Praktiki məsələlərin həlli.
|
2
|
1
|
6
|
Külək sürüşməsinin təyin edilməsi. Külək sürüşməsi haqqında xəbərdarlıq. Turbulent zonada uçuş heyəti üçün zəruri tövsiyyələr. Küləyin sürətinin hava gəmilərinin qalxma və enməsinə təsiri. Küləyin istiqamətinin hava gəmilərinin qalxma və enməsinə təsiri. Küləyin uçuşlara təsiri. Yan küləyin hesablanması. Həqiqi külək və onun uçuşlara təsiri. Ekvivalent külək. Turbulentliklərin və külək sürüşmələrinin hesablanma metodları.
|
2
|
2
|
7
|
Atmosferin əsas termodinamik elementləri. Temperaturun rütubətli və quru adiabatik qradiyentləri. Aeroloji diaqramlar və onlardan atmosferin müxtəlif fiziki xarakteristikalarının və uşuşların meteoroloji şəraitinin təyin olunması üçün istifadə. Aeroloji diaqramlarda müxtəlif səviyyələrin və zonaların müəyyən edilməsi. Aeroloji diaqramların qurulması.
|
2
|
1
|
8
|
Buludların təsnifatı. Buludluğun müşahidə olunması. Aşağı təbəqə buludluğunun ölçülmə üsulları. Yerin süni meteoroloji peyklərindən alınmış məlumatlardan təcrübədə istifadə eilməsi. Buludların növlərinin müəyyən edilməsi üsulları.
|
2
|
1
|
|
Kollokvium №2
|
2
|
2
|
9
|
İldırımların təsnifatı. İldırımın müşahidə üsulları. İldırım ocaqlarının diaqnozu və proqnozunda peyk məlumatlarından istifadə. Topa-yağış buludlarının və ildırımın fəaliyyət zonasının peykdən alınmış şəkillərdən praktikada istifadə. İldırımların hesablanma üsulları.
|
2
|
2
|
10
|
Buludluğun intensivliyini təyin edən faktorlar. Hava gəmilərinin elektrikləşməsi. Buzbağlamanın hava gəmilərinin aerodinamiki və uçuş xarakteristikalarına təsiri. İldırımın fəaliyyət zonalarında uçuşların yerinə yetirilməsi və hava hərəkətini idarəetmə üzrə uçuş heyətinə tövsiyyələr. Buzbağlama və elektrikləşmə zonalarında uçuşların yerinə yetirilməsi və hava hərəkətini idarəetmə üzrə uçuş heyətinə zəruri tövsiyyələr.
|
2
|
1
|
11
|
Görünüş məsafəsinin müəyyən edilməsi. Minimal görünüş məsafəsi. QEZ-də görünüş məsafəsi. Şaquli görünüş. Hava minimumu. Meteoroloji görünüş məsafəsinin təcrübi qiymətləndirilməsi.
|
2
|
1
|
12
|
Yerlə sürmə dispetçerləri, enmə sistemi dispetçeri və uçuş rəhbərləri üçün təlimatlandırma və meteoroloji məlumatlar. Faktiki və xüsusi hava haqqında məlumatlar, METAR və SPECİ. AİREP məlumatı. Proqnostik məlumatlar, TAF,
GAMET, SİGMET, AİRMET. Enmə və qalxma üçün qısamüddətli TREND və TAKE-OFF proqnozları. Aerodrom üzrə xəbərdarlıqlar. Külək sürüşmələri haqqında xəbərdarlıqlar. Mürəkkəb hava şəraiti və məhdud görünüş zamanı uçuşların meteoroloji təminatı. OPMET məlumatlarına dair nümunələrin oxunması.
|
2
|
1
|
|
Kollokvium №3
|
2
|
2
|
|
Semestr üzrə cəmi:
|
30
|
20
|
V semestr
|
13
|
Aviasiya meteoroloji orqanlarının təyinatı, vəzifələri və təşkili. Aerodromlarda meteoroloji orqanların istifadə etdiyi metoeroloji sistem və avadanlıqlar. Aerodrom meteoroloji orqanlarının gördüyü işlər və onların həcmi. Aerodromlarda meteoroloji müşahidələrin təşkili. Meteoroloji orqanlar və HHİE orqanlarının işlərinin operativ qarşılıqlı təşkili. Meteoroloji avadanlıqların aerodrom ərazisində yerləşdirilmə sxemi.
|
2
|
1
|
14
|
ATİS və VOLMET sistemlərinə məlumatların daxil olunması. ATİS və VOLMET məlumatlarının tərkibi. Yerüstü telekommunikasiya şəbəkəsi AFTN, AMHS. AFTN və AMHS şəbəkələri vasitələri ilə məlumatların mübadiləsi. Meteoroloji məlumatların peyk yayımlanma sistemləri, SADİS. Ümumdünya zonal proqnozlar mərkəzi. Meteoroloji məlumat bankları və rəsmi meteoroloji saytlardan istifadə qaydaları. Praktiki məsələlərin həlli.
|
2
|
1
|
15
|
Müxtəlif uçuş trasları üzrə meteoroloji təminat qaydaları. Yerli hava xətləri və təsərrüfat aviaisya işləri üzrə uçuşların meteoroloji təminatının xüsusiyyətləri. Yerdən hava gəmisiini göyərtəsinə ötürülən meteoroloji məlumatlar. Hava gəmisiinn göyərtəsindən ötürülən məlumatlar və onlardan təcrübədə istifadə. Mülki aviasiya uçuşlarıının meteoroloji təminatatini tənzimləyən beynəlxalq və daxili sənədlər və onların tələbləri və praktikada onlara istinadlar. Tətbiqi məsələlər.
|
2
|
1
|
16
|
Aerodromlarda uçuşların meteoroloji təminatıın avtomatlaşdırılması. Meteoroloji məlumatların yığılması və ötürülməsinin avtomatlaşdırılması. Aviasiya hava proqnozlarının verifikasiyası və OPMET məlumatlarının avtomatik nəzarət sistemi. AWOS avtomatik meteoroloji müşahidə stansiyası və onun avadanlıqları. Meteoroloji radar və onun əsas hissələri. Meteobrifinq avtomatik sistemi və onun praktiki istifadəsi.
|
2
|
1
|
Kollokvium №1
|
2
|
2
|
17
|
Hava kütlələrinin yaranması və təsnifatı. Hava kütlələrinin transformasiyası. Avropaya müdaxilə edən hava kütlələri. Arktik hava kütlələri. Qütb hava kütlələri. Tropik hava kütlələri. Azərbaycan ərazisinə müdaxilə edən hava kütlələri və onlarda uçuş şəraiti. Transformasiyanın qiymətləndirilməsi.
|
2
|
1
|
18
|
Alçaq təzyiq sahəsi, siklonlar, depressiyalar və təzyiq çuxuru. Aşağı təzyiq sahələrinin növləri. Alçaq təzyiq sahələrinin yaranması və onlarda hava şəraiti. Dayanıqsız alçaq təzyiq sahələri. Antisiklon və təzyiq yalı. Yüksək təzyiq sahəsinin xüsusiyyətləri. Subtropik yüskək təzyiq sahələri (isti
antisiklonlar). Kontinental antisikonlar (soyuq antisiklonlar). Müxtəlif barik sistemlərdə uçuş şəraiti. Sinoptik xəritələr üzərində təcrübi məsələlər.
|
2
|
2
|
19
|
Atmosfer cəbhələrində təzyiq şəraiti. Yer kürəsində sabit cəbhələr. Okklyuziya cəbhələri. Cəbhələrin xüsusiyyətləri. İsti və soyuq cəbhələrin bulud sistemləri və onların uçuşlara təsiri. Sinoptik xəritələr üzərində təcrübi məsələlər.
|
2
|
1
|
20
|
Beynəlxalq sinoptik KN-01 kodunun oxunması. Buludluq, meteoroloji görünüş məsafəsi, temperatur, şeh nöqtəsi temperaturu, atmosfer təzyiqi, dəniz səviyyəsinə gətirilmiş atmosfer təzyiqi, barik tendensiya meteoroloji kəmiyyətlərinin yerüstü sinoptik xəritədə oxunması.
|
2
|
1
|
Kollokvium №2
|
2
|
2
|
21
|
Beynəlxalq sinoptik KN-04 kodunun oxunması. Aeroloji müşahidələr. Aeroloji diaqramlar və atmosferin fəza şaquli kəsimlərinin qurulması. Mütləq və nisbi barik topoqrafiya xəritələrinin analizi. Hava temperaturu, şeh nöqtəsi temperaturunun çatışmazlığı, külək, geopotensial hündürlük meteoroloji elementlərinin barik topoqrafiya xəritələrində oxunması.
|
2
|
2
|
22
|
Təhlükəli atmosfer hadisələri şəraitində uçuşlar. Turbulentlik və külək sürüşmələri. Şırnaq axınları zonalarında uçuşların havada idarəedilməsi və yerinə yetirilməsi üçün tövsiyyələr. Yan keçmə kriteriyaları. İldırımlı buludlardan yan keçmə kriteriyaları. Təhlükəli atmosfer hadisələrinin şərti işarələri. Topa-yağış buludları. Hava xəritələrində xəttlər və şərti işarələr. Şırnaqlı axınlar və onun oxu, vulkan ocaqları, radioaktiv buludların təhlükəli atmosfer hadisələri xəritələrində (SİGWX) müəyyən edilməsi. Praktiki məsələlərin həlli.
|
2
|
1
|
23
|
Radiolokasiya meteoroloji müşahidələri və məlumatlar. Meteoroloji radar vasitəsilə müşahidə edilən obyektlər. HHİE zamanı radar məlumatlarından istifadə edilməsi. Yerin süni meteoroloji peyklərindən alınan məlumatlardan istifadə. Bulud sahələrinin paylanmasının peyk xəritələri və onların oxunması.
|
2
|
1
|
24
|
Ümumdünya Meteoroloji Təşkilatının aviasiya meteoroloji personalı üçün beynəlxalq ixtisas tələbləri. Aviasiya meteoroloji xidmətlərində İSO 9001:2008 standartı üzrə keyfiyyət idarəetmə sisteminin tətbiqi haqqında İCAO-nun tələbləri. Uçuşların təhlükəsizliyinin idarəedilməsi çərçivəsində risklərin qiymətləndirilməsi və idarəolunması sisteminin tətbiqi və onların təcrübədə əhəmiyyəti.
|
2
|
1
|
Kollokvium №3
|
2
|
2
|
Semestr üzrə cəmi:
|
30
|
20
|
Fənn üzrə cəmi:
|
60
|
40
|
