Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi naxçivan böLMƏSİ
Yüklə 5,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XX ƏSRİN ƏVVƏLLƏRİNDƏ AZƏRBAYCANLI TƏLƏBƏ- GƏNCLƏRİN İCTİMAİ SİYASİ FƏALİYYƏTİ
su kanallarının bərpa edilməsi, yeni su nasoslarının qurulması, kənd zəhmətkeşlərinin vəziyyətinin və onların məişətinin yaxşılaşdırılmasına ciddi təsir göstərmişdir. Aparılan etnorqrafık tədqiqatlardan aydın olur ki, Muxtar Respublikmızm rayon və kəndlərində məişət mədəniyyətini yüksəltmək məsələlərinə aid elmi-nəzəri konfranslar, tematik gecələr keçirilmişdir. Bu konfrans və tematik gecələrinin keçirilməsinin əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, adamlar məişəti müasir zövqlə qurmaqda çətinlik çəkməsinlər, eləcə də bu tematik gecələr ictimai qaydaları pozanları tərbiyə edir və xoşagəlməz hərəkətlərdən çəkindirməyə təsir göstərir. Amma məişət mədəniyyətinin yüksəldilməsində həmçinin islam əxlaq qaydalarının da mühüm rolu vardır. Sovetlər birliyi .dövründə uzun illər boyu məişət münasibətləri sahəsinin dini adətlərlə bağlılığı tənqid və bir növü qadağan edilməsi, islam əxlaq qaydalarından kənarda qoyurdu. • •
azadlıq verilmiş, insanın İslami
əxlaq normalarına yiyələnməyə böyk
imkanlar açılmışdır. İndi Muxtar
respublikamızın elə bir rayon və kəndləri yoxdur ki, orada məscid tikilib istifadəyə verilməsin, digər tərəfədən özlərində sağlam dini qadağalar aradan götürüldüyündən adamlar Məkkəyə, Kərbalaya, Məşhədə axın- axın gedərək, saflığa, paklığa doğru addım atmış olurlar. Məhz bu cəhətlərə görə, müasir şəraitdə din məişətdə yenidən adət- ənənələrini yaşadır və formalaşdırır. Etnoqrafik tədqiqatlar göstərir ki, hazırda Muxtar respublikamızın rayon və kəndlərində dinə inananların sayı çoxluq təşkil edir. Göründüyü kimi, beləliklə xalqın formalaşmış məişət adət- ənənələri ketdikcə daha mütərəqqi adətlərlə zənginləşir və inkişaf etdirilir. Məişət münasibətləri sahəsində hazırda, zəif olsa da, təzahürlərinə rast gəldiyimiz mülkü sahibkarlıq məişət qapalığına son qoyur və sosial fəallıq artır. Ölkəmiz müstəqillik qazandıqdan sonra xüsusi mülkiyyət şəhər və kənd iqtisadiyyatında tədricən özünü biruzə verərək məişətin təkmilləşməsinə güclü təsir göstərir. 109
Ədəbiyyat 1. İ.Habibboyli. Heydər Əliyevin həyatı və fəaliyyətinin Naxçıvan dövründə Naxçıvan Dövlət Universiteti. «Qeyrət» nəşriyyatı, 1998.
2. Hac: Qadir Qədirzadə. Ailə və məişətlə bağlı adətlər, inamlar, etııogenetik əlaqələr. Bakı, Elm, 2003. 3. H.A.Quliyev. Məişətimizdə adət və ənənələr. Bakı, 1976. 4. H.A.Quliyev. Azərbaycanda ailə məişətinin bəzi məsələləri. Bakı, 1986. 5. М.Атакишиева. Семейный быть азербайджанцев в прошлом и настоящем М. 1953 г. 6. Zəhmət Şahverdiyev, İsmayıl Zeynalov. Naxçıvan Muxtar Respublikası 1991 -2001 -ci illərdə. Qismət nəş., 2002. 7. Şərq qapısı. 04 noyabr 2001. 8. Şərq qapısı. 04 yanvar 2001. 9. Şərq qapısı. 06 yanvar 2001. 10. Şərq qapısı. 15 fevral 2001.
4 ' Cəmiyyətin mədəni, siyasi, iqtisadi inkişafı hər şeydən əvvəl gənclərlə bağlıdır. Bütün dövrlərdə gənclik tarixi hadisələrin gedişinə əhəmiyyətli təsir göstərmiş və göstərmək dədir.
Gənclərin cəmiyyətdə yeri və rolu məsələsinin geniş tədqiqi müasir dövrdə - gəncliyin respublikamızın müstə qilliyi, demokratik inkişafı və sosial tərəqqisi uğrunda mübarizənin gücləndiyi dövrdə xüsusi əhəmiyyət daşımağa başlayır. Heç bir dövlətin inkişafı və tərəqqisi gəncliyin 110
inkişafı olmadan mümkün deyildir. Gətıclərsiz bütün bəşəriyyətin həllinə çalışdığı çoxcəhətli humanitar vəzifələrin öhdəsindən gəlmək mümkün deyildir. Gənclik fenomeninin milli tariximiz kontekstində öyrənilməsi bizə gənclərin cəmiyyətdə tutduğu yeri və rolunun təkamülü prosesini müəyyənləşdirməyə imkan verir. Bu baxımdan Azərbaycanda tələbə-gənclər hərəkatının formalaşması məsələsinin mühüm elmi əhəmiyyəti vardır. XX əsrin əvvəllərində bütün Rusiyada olduğu kimi Azərbaycanda da sosial, milli münaqişələrin kəskinləşməsi, fəhlələrin, kəndlilərin kütləvi çıxışları, cəmiyyətin bütün təbəqələrinin siyasi və ideoloji cəhətdən fəallaşması üçün imkan yaratdı. Birinci rus inqilabı Qafqazda erməni təcavüzkarlığının artması, Azərbaycanda müxtəlif cərəyanların, siyasi təşkilatların yaranmasını sürətləndirdi. Getdikcə daha geniş vüsət alan bu prosesdə Rusiyanın qabaqcıl ali məktəblərində oxuyan azərbaycanlı tələbələr yaxından iştirak etməyə başlamışdılar. Rusiyada təhsil alan azərbaycanlı tələbələr öz vətənləri ilə daim əlaqə saxlayır, burada baş verən sosial, siyasi, mədəni hadisələrlə daim maraqlanırdılar. Xüsusən Azərbaycanda təşəkkül tapmaqda olan siyasi təşkilat və qrupların fəaliyyətində azərbaycanlı tələbələr yaxından iştirak edirdilər. Məlumdur ki, XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində Rusiyada tələbələr arasında ən çox yayılmış sosial nəzəriyyə marksizm idi və bu cərəyan tələbə hərəkatı üzərində çox böyük təsirə malik idi. • • Ümumrusiya tələbə hərəkatında fəal iştirak
edən azərbaycanlı tələbələrin bir çoxu da marksizm nəzəriyyəsi ilə tanış olduqdan sonra ilk siyasi fəaliyyətlərinə məhz sosial- demokrat partiyasının üzvləri
kimi başlamış, vətənə 111
Yüklə 5,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|