Azərbaycan Respublikası Milli Elmlər Akademiyası Fəlsəfə, Sosiologiya və h üquq İnstitutu

ərazi  bütövlüyü  və  siyasi  müstəqilliyinə  hörmət  etməsini  təs­
diqləyərək;
Həmdə  ərazinin  gücdən  istifadə  etməklə  əldə  edilməsi  tanına 
bilməməsini təsdiqləyərək;
Həmdə  ATƏT  çərçivəsində  sülh  prosesinə  Ermənistan  Respub­
likasının təcavüzkar siyasətinin destruktiv təsirini qeyd edərək;
Ermənistan  Respublikasının  Azərbaycan  Respublikasına  qarşı 
təcavüzünə  dair  Baş  Katibin  məruzəsini  nəzərə  alaraq  (sənəd  n. 
ICFM/26-99/PIL/D.6);
1. 
Ermənistan  Respublikasının  Azərbaycan  Respublikasına  qarşı 
təcavüzünü kəskin şəkildə pisləyir.
2. 
Təcavüz nəticəsində işğal  edilmiş Azərbaycan ərazisində mülki 
Azərbaycan əhalisinə qarşı törədilən əməlləri  insanlıq əleyhinə cinayət 
kimi qiymətləndirir.
3. 
İşğal  edilmiş Azərbaycan ərazilərində arxeoloji, mədəni və dini 
abidələrin talan və məhv edilməsini qətiyyətlə pisləyir.
4. 
BMT  Təhlükəsizlik  Şurasının  822,  853,  874  və  884  saylı 
qətnamələrinin dəqiq yerinə yetirilməsini,  Ermənistan silahlı  qüvvələ­
rinin  işğal  edilmiş bütün Azərbaycan  ərazilərindən,  o  cümlədən  Laçın 
və  Şuşa  rayonlarından  dərhal,  tamamilə  və  şərtsiz  çıxarılmasını  qəti 
surətdə tələb edir və Ermənistanı qətiyyətlə Azərbaycan  Respublikası­
nın suverenliyi və ərazi bütövlüyünə hörmət etməyə çağırır;
5. 
BMT  Təhlükəsizlik  Şurası  qətnamələrinin  müddəalarının  Er­
mənistan  tərəfindən  yerinə  yetirilməməsindən  öz  narahatçılığını 
bildirir;
6. 
Təhlükəsizlik  Şurası  tərəfindən  Azərbaycan  Respublikasına 
qarşı təcavüzün mövcudluğunu tanımağa;  BMT Nizamnaməsinin  VII- 
ci  fəslinə  uyğun  olaraq  öz  qətnamələrinin  yerinə  yetirilməsinin 
təminatı  üçün  lazımi  addımlar  atmağa;  Azərbaycan  Respublikasının 
suverenliyi  və  ərazi  bütövlüyünə  qarşı  olan  təcavüzü  pisləyir  və  ona 
son qoymağa çağırır və bu məqsədlə BMT-də koordinasiyalı  fəaliyyət­
də olmağı qərara alır;
7. 
Bütün  üzv dövlətləri  Ermənistana münaqişəni  şiddətləndirməyə 
və Azərbaycan ərazilərinin işğalını davam etdirməyə təşviq edən, silah 
və  hərbi  sursatla təchiz etməkdən  imtina  etməyə çağırır.  İKT-уэ  üzv 
dövlətin ərazisi bu kimi yüklərin tranziti üçün istifadə edilməməlidir.
8. 
Üzv  dövlətləri,  həmçinin  beynəlxalq  birliyin  digər  üzvlərini 
Ermənistanın  təcavüzünə  və  Azərbaycan  ərazilərinin  işğalına  son
268
qoymasını  tələb  edən  bütün  təsirli  siyasi  və  iqtisadi  vasitələrdən 
istifadə etməyə çağırır.
9. 
Ermənistan  və  Azərbaycan  arasındakı  münaqişənin  dövlətlərin 
ərazi  bütövlüyü  və  beynəlxalq  tanınmış  sərhədlərə  hörmət  edilməsi 
prinsipləri əsasənda ədalətli və sülh yolu ilə nizamlanmasına çağırır.
10. 
Ermənistanın  və  Azərbaycanın  hər  ikisini  və  Minsk  qrupuna 
daxil  olan  bütün  üzv  dövlətlərini  BMT  Təhlükəsizlik  Şurasının 
müvafiq qətnamələri  və ATƏT-in müvafiq qərarlarına və sənədlərinə, 
o cümlədən  24  mart  1992-ci  il  tarixli  ATƏT  Şurasının  Birinci  Əlavə 
Görüşünün,  ATƏT-in  5-6  dekabr  1994-cü  il  tarixli  Zirvə  Görüşünün, 
ATƏT-in  2-3  dekabr  1996-cı  il  tarixli  və ATƏT-in  Nazirlər Şurasının
18-19  dekabr  1997-ci  il  tarixli  görüşlərinin  müvafiq  qətnamə  və 
sənədləri  əsasında  ATƏT-in  davam  edən  sülh  prosesində  konstruktiv 
surətdə iştirak etməyə dəvət edir və problemin sülh yolu ilə həllini çə­
tinləşdirə biləcək hər cür əməldən çəkinməyə çağırır.
11. 
ATƏT-in  1996-cı  ildə  Lissabonda keçirilmiş Zirvə Görüşündə 
ATƏT-in  Fəaliyyətdə  olan  Sədrinin  Ermənistanla  Azərbaycan  arasın­
dakı  silahlı  münaqişənin həlli  üzrə üç prinsipi -  Azərbaycan  Respubli­
kasının və Ermənistan Respublikasının ərazi bütövlüyünü,  Azərbayca­
nın  tərkibində  Dağlıq  Qarabağın  özünüidarəetmənin  ən  yüksək 
dərəcəsini.  Dağlıq  Qarabağın  və  onun  bütün  əhalisinin  təmin  edilmiş 
təhlükəsizliyini əhatə edən Bəyanatına özünün tam dəstəyini bildirir.
12. 
Ermənistanla  Azərbaycan  arasındakı  silahlı  münaqişənin 
mərhələlərlə həlli  istiqamətində Minsk Qrupu  Həmsədrlərinin təkliflə­
rini  ATƏT-in  Minsk  Qrupu  çərçivəsində  danışıqlar  üçün  əsas  hesab 
edir  və  dərk  edir  ki,  bu  şəkildə  yanaşma  Azərbaycan  Respublikasına 
qarşı  təcavüzün  ciddi  nəticələrinin  aradan  qaldırılmasını  dərhal  təmin 
etməlidir.
13. 
Öz  ölkəsinin  müdafiəsi  üçün  Azərbaycan  hökuməti  və  xalqı 
tərəfindən  edilmiş  səylərə  özünün  tam  həmrəyliyini  və  dəstəyini  bir 
daha təstiq edir.
14. 
Qaçqın  və  məcburi  köçkünlərin  təhlükəsiz,  şərəf və  ləyaqətlə 
öz doğma yurdlarına qayıtmasına imkan verilməsinə çağırır.
15. 
Qaçqın  və  köçkünlərə  humanitar yardım  göstəmıiş  bütün  üzv 
dövlətlərə  öz  təşəkkürünü  bildirir  və  bütün  digər  dövlətləri  bu 
insanlara öz yardımlarının genişləndirilməsinə çağırır.
16. 
Azərbaycan  Respublikasının  ərazisində  bir  milyondan  çox 
qaçqın  və  məcburi  köçkünlərin  olması  ilə  bağlı  humanitar
2 6 9

---

problemlərin  kəskinliyinə  dair  öz  narahatçılığını  bildirir  və  üzv 
dövlətləri,  İslam  İnkişaf  Bankını  və  digər  İslam  institutlarını  Azər­
baycan  Respublikasına  təcili  maliyyə  və  humanitar  yardım  gös­
tərməsini xahiş edir.
17. 
Hesab  edir  ki,  Azərbaycan  ona  dəymiş  ziyanın  müqabilini 
almaq  hüququna  malikdir  və  Ermənistan  bu  ziyanın  müqabilini 
ödəmək üzrə tam məsuliyyət daşıyır.
18. 
Baş  Katibdən  bu  qətnamənin  yerinə  yetirilməsinə  nəzarət  et­
məyi və bununla bağlı jslam Konfransı Xarici  İşlər Nazirləri  Şurasının 
27-ci Sessiyasında məruzə elməyi xahiş edir.
6.2.8.2.2.  “Azərbaycan Respublikasına iqtisadi yardım 
göstərilməsi haqqında”adU 19/26-E nömrəli Qətnamə.
Hicri tarixi ilə  15-18 Rabiul Aval  I420H (miladi tarixi  ilə 28 İyun 
-  01 İyul  1999-cu  il)  tarixində  Uaqadııqu  şəhəri,  Burkina  Faso 
dövlətində  keçirilmiş  İKT  Xarici  İşlər  Nazirləri  Şurasının  26-cı 
Konfransı (“Sülh vəİnkişaf üçün Tərəfdaşlıq'’ sessiyası),
İKT Dövlət və  Hökumət başçılarının  VIII Zirvə Görüşünün qəbul 
etdiyi  18/8-E (İS) nömrəli qətnaməsinə istinad edərək;
Eləcə də  İKT  Xarici  İşlər  Nazirləri  Şurasının 25-ci  Konfransının 
18/25-E nömrəli qətnaməsinə istinad edərək;
İKT üzv  dövlətlərinin ölkə tarixinin bu ciddi  və çox kritik anında 
Azərbaycan hökuməti və xalqı ilə tam həmrəyliyini təsdiqləyərək;
BMT  Təhlükəsizlik  Şurasının  bu  münaqişə  ilə  əlaqədar müvafiq 
qətnamələrinə istinad edərək;
Ermənistanın  Azərbaycanın  Yuxan  Qarabağ  bölgəsində  apardığı 
hərbi əməliyyatlar nəticəsində Azərbaycan ərazisinin təqribən 20%-nin 
işğalı,  həmçinin  qəddarlıqla  həyata  keçirilən  hücumlar  nəticəsində  i 
milyonadək  azərbaycanlının  öz  doğma yurdlanndan  zorla qovuhnağa 
məcbur edilməsi, eləcə də insan hüquqlarının  kobud şəkildə pozulması 
ilə müşayiət olunan bu təcavüz əməllərini pisləyərək;
İKT-yə üzv dövlətlərin Azərbaycan hökuməti  və xalqı  ilə həmrəy 
olduğunu daha konkret ifadə etməyin zənıriiiyini etiraf edərək;
Bir  sıra  İKT-yə  üzv  dövlətlərin  və  müvafiq  qurumların,  BMI 
təsisatlarının  və  beynəlxalq  təşkilatların  təqdim  etdiyi  yardımı 
alqışlayaraq və qiymətləndirərək;
Baş Katibinin məruzəsini nəzərə alaraq,
270
1. 
Üzv dövlətləri  və  İslam  qurumlarını  Azərbaycan xaiqının əzab­
larını  yüngülləşdirmək  məqsədi  ilə  Azərbaycan  hökumətinə  lazımi 
iqtisadi  və humanitar yardım güstənnək çağırışı ilə müraciət edir.
2. 
Beynəlxalq  təşkilatlan  Azərbaycana  maliyyə  və  humanitar 
yardım ilə təmin etməyi davam etdirməyə çağırır.
3. 
Baş  Katibdən  bu  Qətnamənin  yerinə  yetirilməsinə  nəzarət 
etməsini  və  bu  barədə  İKT  Xarici  İşlər  Nazirləri  Şurasının  27-ci 
Konfransında məruzə ilə çıxış etməsini xahiş edir.
6.2.8.2.3.  Resolution No. 39/26-C. On the Destruction and sabotage 
oflsllamic historical and cultural  relics and shrines in the occupied 
azeri territories as part of the Republic of Armenia’s aggression 
against the  Republic of Azerbaijan
The  Twenty-sixth  Session  of the  Islamic  Conference  of Foreign 
Ministers (Session of Peace and Partnership for Development), held in 
Ouagadougou,  Burkina  Faso  from  15  to  18  Rabiul  Awal  1420H  (28 
June to 01  July  1999).
Affirming those objectives and principles enshrined in the Charter 
of  the  Organization  of  the  Islamic  Conference  (OIC)  aimed  at 
coordinating efforts to safeguard and preserve the Islamic heritage;
Aware  of  the  fact  that  the  Azeri  culture,  archaeology'  and 
ethnography  are  part  and  parcel  of the  history  of Azerbaijan  and  its 
people and a source of the İslaınic heritage as well;
Reiterating  United  Nations  (UN)  Security  Council  resolutions 
nos.  822,  853,  874  and  884  on  the  Armenian  forces  total  withdrawal 
from  all  the  occupied  Azeri  territories,  including  the  I.achin  and 
Shousha  areas,  immediately  and  without  conditions;  and  strongly 
urging  Armenia  to  respect  the  sovereignty  and  territorial  integrity  of 
the  Republic of Azerbaijan;
Reaffirming  all  the  relevant  decisions  of  previous  conferences, 
particularly  the resolution on  the armed conflict  between  the  Republic 
of Armenia and the  Republic of Azerbaijan adopted by the 7th  Islamic 
Summit Conference,  heid  in Casablanca,  Kingdom ol’ Morocco.  Rajab 
11-12.  14 1511  (December  13-14.  1994);  resolution  no.  12/8-P  (IS) 
adopted  by  the 8th  İslamie  Summit, held  in  Tehran,  İslamic  Republic 
of  Iran.  Sha’ban  9-11,  14)811  (December  9-11,  1997)  on  the 
aggression  by  the  Republic of Armenia against the  Republic of Azer-
271

---