böyük elmi təşkilatçılıq qabiliyyətinə malik olduğunu sübut
etmişdir.
Bütün bunlarla yanaşı, A.A.Nadirov uzun illər bir sıra
məsul vəzifələri ictimai əsaslarla icra etmiş və indi də edir.
O, EA İqtisadiyyat İnstitutu nəzdində yaradılmış, iqtisad
elmləri doktoru elmi dərəcəsi verən vaxtilə respublikada
yeganə ixtisaslaşmış müdafıə şurasınm 1980-1989-cu illərdə
sədr müavini, 1990-1998-ci illərdə isə sədri olmuşdur. Bütün
bu vəzifələrdə işləyərkən A.A.Nadirov geniş ictimai-siyasi
və təşkilati iş aparmış, elmin inkişafında, elmi kadrlann
seçilməsi və hazırlanmasında, dissertasiyalann obyektiv
müzakirəsi və müdafıəsinin keçirilməsində müstəsna rol
oynamışdır. Akademik A. A. Nadirovun bilavasitə rəhbərliyi
ilə 50 elmlər namizədi və 5 elmlər doktoru hazırlanmışdır.
Hazırda o, 5 aspiranta müvəffəqiyyətlə rəhbərlik edir.
A.A.Nadirov
keçmiş
İttifaq
məkanmda,
xüsusilə
Azərbaycanda iqtisad elminin aktual nəzəri-metodoloji və
təcrübi problemlərinin tədqiqinə həsr olunmuş 800-dən çox
elmi əsərin, o cümlədən monoqrafıya, kitab və kitabçanm
müəllifıdir. Bu əsərlərin bir hissəsi sabiq ittifaqda və başqa
xarici ölkələrdə nəşr olunmuşdur. Respublikanm iqtisadi
ədəbiyyatında onun ilk dəfə 1965-ci ildə çap olunmuş
"Sosialist istehsalmm yerləşdirilməsi" (rus dilində) və 1966-
cı ildə nəşr edilmiş "Azərbaycan şəhərlərinin iqtisadi inkişaf
məsələləri" (rus dilində) adlı fundamental əsərlərində ərazi-
istehsal kompleksinin istehsalın ərazi təşkilinin səmərəli
forması olması ilə bağlı bir sıra prinsipial nəzəri-metodoloji
məsələlər tədqiq olunmuş, respublikada formalaşan ərazi-
38
istehsal kompleksləri və onlann formalaşması səviyyəsi
müəyyən edilmişdir.
A.A.Nadirov 1966-1981-ci illərdə "Azərbaycan SSR
Elmlər Akademiyası Xəbərləri "İqtisadiyyat" seriyasınm baş
redaktor müavini, 1981-ci ildən hazırkı dövrədək həmin
jumalın baş redaktoru vəzifəsində işləyir. Bütün bu müddət
ərzində o, elmi məqalələrin dövrün aktual problemlərinə
uyğun olaraq seçilməsinə, vaxtmda və keyfıyyətlə çap
olunmasına, gənc alimlərin, aspirantlann məqalələrinin
qəbul olunmasma və çap edilməsinə ciddi diqqət yetirir. O,
bir çox qəzet və jum allann, o cümlədən beynəlxalq
"Oöujecmeo u
əkohomukci
" jumalımn redaksiya heyətinin
üzvüdür.
A. Nadirov yuxanda qeyd edildiyi kimi görkəmli
tədqiqatçı alim olmaqla bərabər, həm də elmi işləri tədrislə
sıx əlaqələndirməyi bacaran gözəl müəllimdir. O, 40 ilə
yaxındır ki, Azərbaycan Dövlət Universitetində (hazırda
Bakı Dövlət Universiteti), son illərdə habelə başqa ali
məktəblərdə müxtəlif iqtisadi fənlərdən mühazirələr oxuyur.
Ali məktəblər üçün bir sıra dərsliklərin yazılmasında
müvafıq bölmələrin müəllifı kimi iştirak etmiş və elmi
redaktoru olmuşdur.
A səf Nadirov uzun illər həm keçmiş İttifaq respub-
likalannda, həm də bir çox xarici ölkələrdə (Fransa,
Hindistan, Türkiyə, İran, Almaniya, Yunanıstan, Macarıstan,
Belçika və s.) keçirilən beynəlxalq simpozium və elmi
konfranslarda Azərbaycan iqtisad elmini layiqincə təmsil
etmişdir. Bundan başqa o, Azərbaycanda keçirilən çoxsaylı
beynəlxalq, regional və respublika elmi forum, simpozium
39
* — ■*
və konfranslanmn əsas təşkilatçılanndan biri kimi əsas
məruzələrb çıxış etmişdir.
A.Nadirovun əməyi dövlətimiz tərəfındən yüksək
qiymətləndirilmişdir. O, bir çox orden və medallara, fəxri
fərmanlara layiq görülmüşdür.
40
<• —
Ələsgərov Ağasəlim Kərim oğlu
A.K.Ələsgərov 1928-ci ildə fəhlə
ailəsində anadan olmuşdur. 1946-cı ildə
K.Marks adma Azərbaycan Dövlət Xalq
Təsərrüfatı İnstitutuna daxil olmuş və
1950-ci
ildə
oram
müvəffəqiyyətlə
bitirərək, kənd təsərrüfatmm iqtisadiy-
yatı üzrə ixtisasa yiyələnmişdir.
Həmin il o, dövlət bölgüsünə əsasən
Bakı şəhəri Xalq Deputatlan Sovetinin plan komissiyasında
işə göndərilmiş və 1953-cü ilədək burada iqtisadçı, baş
iqtisadçı, mənzil-kommunal, əsaslı tikinti şöbələrinin müdiri
və Bakı şəhəri uçot-inventarizasiya idarəsinin rəhbəri
vəzifələrində çalışmışdır. Respublika direktiv orqanlannın
təklifi
ilə
o,
SSRİ
Nazirlər
Sovetinin
qərarı
ilə
M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetində
yaradılmış
siyasi
iqtisad,
fəlsəfə,
marksizm-leninizm
müəllimləri hazırlayan xüsusi məktəbi bitirmiş və SSRİ ali
məktəblərində
həmin
fəndən
dərs
demək
hüququ
qazanmışdır.
A.K.Ələsgərov sonra M.Ə.Əzizbəyov adına Azərbaycan
Sənaye İnstitutunun "Siyasi iqtisad" kafedrasında müəllimlik
etməklə yanaşı, Bakı Şəhər Soveti İcraiyyə Komitəsində də
çalışır. Elmə olan böyük arzusunu nəzərə alaraq, Azərbaycan
EA Rəyasət heyəti onu yenidən Moskva şəhərinə SSRİ EA-
nm İqtisadiyyat İnstitutunun aspiranturasına göndərir. 1958-
ci ildə A.K.Ələsgərov ilk dəfə SSRİ-də "Pambığın maya
dəyəri və onun aşağı salmması yollan" (kolxozlann
41
timsalında)
mövzusunda
namizədlik
dissertasiyasım
müvəffəqiyyətlə müdafıə edir və ona iqtisad elmləri
namizədi, elmi dərəcəsi verilir. Bu zaman A.K.Ələsgərov
SSRİ-də iqtisad elminin flaqmam olan bu institutun aparıcı
aqrar alimlərinin diqqətini cəlb edir. SSRİ dağılana kimi o,
həmin institutun kollektivi ilə fəal əməkdaşlıq etmiş. SSRİ
EA-nın aqrar münasibətlər, dünya sosialist sistemi elmi
şuralanna üzv seçilmişdir.
Azərbaycan EA-nın iqtisadiyyat bölməsində kiçik elmi
işçi vəzifəsinə təyin edilən Ağasəlim müəllim 1958-1967-ci
illərdə Elmi-Tədqiqat İqtisadiyyat İnstitutunda elmi katib
işləyir.
1967-74-cü illərdə isə A.K.Ələsgərov həmin
institutun “Siyasi iqtisadın ümumi problemləri” şöbəsinə
rəhbərlik etmişdir. 1961-ci ildə ona SSRİ Ali Attestasiya
Komissiyası tərəfındən böyük elmi işçi adı verilir. 1968-ci
ildə "Kənd təsərrüfatınm ixtisaslaşması və onun iqtisadi
effektliyi" mövzusunda dissertasiya müdafıə edərək iqtisad
elmləri doktoru elmi adına yiyələnir 1989-cu ildən isə
professor A.K.Ələsgərov Azərbaycan EA-nın müxbir
üzvüdür.
Onun elmi marağı və elmi-tədqiqat miqyası çox geniş və
rəngarəngdir. Belə ki, son 25 il ərzində A.K.Ələsgərov
"Nəqliyyat
iqtisadi
əlaqələrinin
səmərəliliyi",
"Xalq
təsərrüfatı komplekslərinin optimallaşdırılması", "Şəhər və
kənd arasında sosial-iqtisadi fərqlərin aradan götürülməsi",
"Aqrar problemlər" şöbələrinə rəhbərlik etmişdir. 1981-ci
ildə institutun direktor müavini vəzifəsinə irəli çəkilir. 1989-
cu ildən 1998-ci ilədək həmin institutun direktoru, "Xarici
ölkələrlə iqtisadi əlaqələr" şöbəsinə rəhbərlik edərək intensiv
42
elmi-tədqiqat işlərini davam etdirir. Eyni zamanda ölkəmiz
müstəqillik qazanan ilk günlərdən o, bazar iqtisadiyyatı
münasibətlərinə keçid və iqtisadi islahatlann apanlması ilə
də məşğul olur.
A.K.Ələsgərov yuxanda göstərilən şöbələrdə çalışarkən
bir sıra prioritet əhəmiyyətli problemləri kompleks tədqiq
etmişdir. Yeri gəlmişkən qeyd etmək lazımdır ki, o, direktiv
orqanlann təklifı ilə 1974-1978-ci illərdə D.Bünyadzadə
adma Xalq Təsərrüfatı İnstitutunda elmi işlər üzrə prorektor
və "Siyasi iqtisad" kafedrasınm müdiri vəzifələrində
işləyərək, institutda elmi-tədqiqat işlərinin təşkili və yüksək
ixtisaslı kadrlann - ali təhsilli iqtisadçılarm, elmlər
namizədlərin və elmlər doktorlannm hazırlanması ilə məşğul
olur. Bu işdə özünü yalnız müsbət cəhətdən göstərdiyi üçün
direktiv təşkilatlar onun bilavasitə elmi-tədqiqat işləri ilə
məşğul olmaq arzusunu nəzərə alaraq, müsabiqə yolu ilə
Azərbaycan SSR EA-nın İqtisadiyyat İnstitutuna keçməsinə
icazə vermiş və o, ötən dövr ərzində bu sahədə müvəf-
fəqiyyətlə çalışmaqdadır.
Ağasəlim Ələsgərovun iqtisad elminin tədqiqi və respub-
likanın sosial-iqtisadi inkişafı sahəsində maraq dairəsi
rəngarəng olmaqla çox genişdir. O, elmi fəaliyyətinin baş-
lanğıcından SSRİ-də aqrar sahənin ən kəskin və aktual
problemlərindən biri olan kolxozlarda maya dəyərinin
hesablanması metodikasmm ilk dəfə ölkədə işlənilməsi,
istehsal edilən kənd təsərrüfatı məhsullannm xərclərinin
aşağı salınması yollan, istehsal vahidlərinin daxili təsərrüfat
hesabma keçirilməsinə dair nümunəvi əsasnamənin işlən-
məsi, maddi maraq prinsipinin tətbiqi, əmək məhsul-
43
Dostları ilə paylaş: |