Azərbaycan respublikasi səHİYYƏ naziRLİYİ azərbaycan tibb universiteti
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
83 Xəstəliyin ilk sutkalarında qiymətləndirilən, fibrinin əmələ gəlməsini və lizisini əks etdirən D-dimer səviyyəsi xəstələrin vəziyyətinin ağırlıq dərəcəsi ilə korrelyasiya edir. Plazmada D-dimerin miqdarının artmasına görə müəyyən edilmiş hemostaz sisteminin şiddətli aktivasiyası mənfi proqnostik əlamətdir. Daha sonra hemostaz sistemin zədələnməsi güclənir, orqanizmin antitrombin aktivliyinin əsas komponenti olan AT-III səviyyəsinin azalması baş verir. Bütün bunlar kompensator imkanların uğursuzluğu nəticəsində hemokoaqulyasiya sistemində ciddi disbalansı əks etdirir. Bu fonda POÇ-nın proqressivləşməsi və xəstələrin vəziyyətinin pisləşməsi baş verir. Kəskin dövrün dinamikasında POÇ səviyyəsi FPA və D-dimer səviyyəsinə görə qiymətləndirilən hemostaz sistemi aktivasiyası ilə korrelyasiya edir. Beləliklə, POÇ – nın inkişafı metabolik proseslərin pozğunluqlarının mürəkkəb kompleksi ilə müşayiət olunur, hansıları ki təkcə infuzion və antibakterial terapiya aparılması ilə aradan qaldırmaq olmur. Alınmış nəticələrin analizi əsasında tərəfimizdən müəyyən olunmuşdur ki, POÇ meydana çıxması və inkişafı həmçinin hemostaz sistemi aktivasiyası ilə də əlaqəlidir. Qeyd etmək mühümdür ki, bu məlumatlar aparılmış antikoaqulyant terapiya fonunda əldə olunmuşdur. Bizim nəticələr Kəskin destruktiv pankreatitlər zamanı xəstələrdə hemostaz sistemi dəyişiklikləri mexanizmlərinin və aşkar olunmuş pozğunluqların korreksiya üsullarının optimizasiyasının sonrakı öyrənilməsinin vacibliyini diktə edir. 84 IV FƏSİL.Kəskin pankreatitlər zamanı oksidləşdirici stressin hemostaz sistemi göstəricilərinə təsiri Əvvəlki başlıqda kəskin destruktiv pankreatitlər zamanı POÇ-ı olan cərrahi xəstələrdə hemostaz sistemi pozğunluqları ətraflı müzakirə olunmuşdur. Kəskin destruktiv pankreatitlər zamanı hemokoaqulyasiyanın aktivasiyası və YDLS-nun meydana çıxması tam bir kompleks səbəblərin nəticəsidir: cərrahi müdaxilələr zamanı qan dövranına toxuma faktorunun düşməsi, asidoz və hipoksiya şərtləri daxilində endotel qatının tamlığının pozulması, trombositar bəndin aktivləşməsi, antikoaqulyant sistemin tükənməsi. Müasir təsəvvürlərə görə kəskin destruktiv pankreatitlər zamanı DDLS-nun inkişafında mühüm yer SİRS-na verilir, hansı üçün müxtəlif sitokinlərin, həmçinin də OAF sintezinin artması xarakterikdir. Kəskin destruktiv pankreatitlər zamanı YDLS-nun müalicəsi məsələlərinə nəzər salarkən başlıca rolu əsas etioloji faktorun kənar edilməsinə verilir, hansı hemostaz sisteminin daimi aktivasiyasına dəstək olur. Yayılmış irinli peritonitli və destruktiv pankreatitli xəstələrdə irinli ocağın sanasiyası və antibakterial terapiya mühüm mərhələ hesab olunur. Hemostaz sisteminin pozğunluqlarının kompleks terapiyası üçün hal-hazırda infuzion terapiyadan, antikoaqulyantlardan (ən çox heparin) və antiaqreqantlardan istifadə olunur. Lakin hemokoaqulyasiya pozğunluqlarının müalicə nəticələri arzu olunandan çox uzaqdır. Bu, ağır vəziyyətdə olan xəstələrdə DDLS-nun inkişafı zamanı hemostaz sistemi aktivasiyasının əlavə mexanizmlərinin olmasına şahidlik edir. Son zamanlar kəskin destruktiv pankreatitlər zamanı OS-nin əsas zədələyici faktorlardan biri olması haqda inandırıcı sübutlar meydan çıxmışdır. OS prosesi zamanı lipidlərin peroksidləşməsi və zülalların oksidləşdirici modifikasiyası baş verir. Bu, hüceyrələrin normal funksiya göstərməsinin pozulmasına gətirib çıxarır, belə ki, zülallar, həmçinin böyük miqdarda yarımdoymamış yağ turşularından ibarət olan fosfolipidlər hüceyrə membranının mühüm struktur komponentləridir. 85 Hemokoaqulyasion kaskadın mühüm xüsusiyyəti budur ki, qanın laxtalanma faktorlarının aktivasiyası və qarşılıqlı əlaqəsi prosesin bütün mərhələlarində fosfolipid membranlarında gedir. Hemostaz proseslərinin inisiasiyası üçün fosfolipidlərin hüceyrələrdən çıxması vacibdir, hansı ki, hüceyrə membranlarının zədələnməsi və ya trombositlərin aktivasiyası zamanı mümkündür.Protrombinaz kompleksin əmələ gəlməsi buna bariz nümunədir ki, hansının ərzində fosfolipidlər substrat rolunu oynayır və üzərinə Ca 2 iştirakı ilə Xa, Va faktorları və protrombin toplanır. OS şərtləri daxilində zülalların və lipidlərin kimyəvi modifikasiyası onların strukturunun və funksiyasının pozulmasına gətirib çıxarır.Qanın laxtalanma və laxtalanma əleyhi sistemlərinin əsas faktorlarının zülal mənşəli olduğunu nəzərə alaraq ağır vəziyyətdə olan xəstələrdə hemostaz pozğunluqlarının genezində OS rolunun öyrənilməsi tərəfimizdən daha məqsədəuyğun sayılırdı.Bu məsələnin həlli üçün biz OS-nin qanın laxtalanma və əkslaxtalanma sistemlərinin əsas göstəricilərinə “in vitro” təsirini öyrəndik. Cədvəl 4,1-dən göründüyü kimi I və II qrup bir-biri ilə müqayisə etdikdə, trombositlərin aqreqasion aktivliyinin artması 77,8±8,1% (p<0,05 birinci qrupla müqayisədə) diqqəti üzərinə çəkirdi. Eyni vaxtda ikinci qrupda MDA-nın 11,6% və ZKQ-12,9% artması və ZSQ 14,4% azalması qeyd olunmuşdu (p<0,05 bütün göstəricilər üçün başlanğıc qiymətlərlə nisbətdə). MDA və ZKQ səviyyələrinin artması və həmçinin ZSQ azalması OS modelləşdirilməsi zamanı OAF hasilatı ilə bağlıdır. OAF təsiri altında plazma komponentlərində və qan hüceyrələrində lipidlərin peroksidləşməsi və zülalların oksidləşdirici modifikasiyası müşahidə olunur, hansı ki qeyd olunmuşdur. Trombositlərin aqreqasion aktivliyinin yüksəlməsi aşkar olunan kənaraçıxmaların mühüm komponentidir. Bu fenomenin mexanizmi mürəkkəbdir və axıra qədər öyrənilməmişdir. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|