Azərbaycan respublikasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
53 faksiya edilmədən) sifarişlər portfeli; - il ərzində daxil olan sifarişlər haqqında məlumatlar; - məhsul qrupları üzrə dəyişən xərclərin həcmi; - hər bir məhsul, müştəri qrupları və satış regionları üzrə daxil olan vəsaitlərin məbləği və ya ümumi gəlirin həcmi və s. Müəssisədən kənar məlumatlara aşağıdakılar aiddir: - rəqiblərin məhsulların qiymətləri (bunu rəqiblərin qiymətlərinin və qiymət siyasətinin monitorinqi əsasında əldə etmək olar); - inflyasiya indeksi, valyuta kursunun, ÜDM-in və sənaye istehsalının inkişafının indeksləri; - bazarın konyunkturası və digər təkrar informasiya. Proqnozların hazırlanması prosesində, həmçinin onların korreksiyası və satış planlarının formalaşdırılması prosesində bazar situasiyası, qiymətlər, rəqiblər, texniki səviyyə, müştərilərin davranışı, həmçinin ekspertlərdən əldə edilmiş məlu- matlardan istifadə edilir. Proqnozların tərtib edilməsi və gələcək meyllərin müəyyən edilməsi zamanı təhlil edilən obyektlərin ehtimal edilən gələcək kəmiyyətləri haqqında informasi- yanın əldə edilməsi üçün müxtəlif metodlardan istifadə etmək olar. Bizim fikir- mizcə, bu zaman satışın həcminin proqnozlaşdırılmasının ən populyar olan və həll edilməsi zəruri olan probleməin məxsusi özəliyinə daha çox uyğun gələn reqressiya təhlili metodundan istifdə etmək daha məqsədəuyğundur. Bu metodun tətbiqinin məqsədəuyğunluğu asılı və asılı olmayan dəyişənlər arasnda səbəb- nəticə əlaqəsini müəyyən etməyə imkan verən ilkin kauzal tədqiqatın aparılmasının zəruriliyi və bu təhlil əsasında reqressiya tənliyinin qurulmasının və tələbin (satışın) həcminin proqnozun tərtib edilməsinin mümkün olması ilə müəyyən edilir. Proqnozlaşdırma sisteminin formalaşdırılmasının ilkin mərhələsində tədqiqa- tın əsas predmeti hər məhsul qrupu üzrə proqnozun tərtib edilməsi olur. Satışın ilkin hesabatlar formasında tərtib edilən bu proqnozlar operativ planlaşdırma çərçivəsində satış planının yerinə yetirilməsi səviyyəsinin müəyyən edilməsində və
54 strateji planlaşdırmanın giriş informasiya kimi istfadə edilir. Satışın həcminin proqnozu hesabat dövrünün faktiki nəticələrini və proqnozun korrektə edilməsini nəzərə almaqla hər ay, rüb və il üzrə formalaşdırılır. Satışın proqnozu hər bir məhsul qrupu və hər birməhsul qrupu daxilində ticarət pozisiyası kəsimlərində natural və dəyər ifadəsində tərtib edilir. Baza dövrü kimi müəssisənin satış statiskasının və digər statistik məlumatların mövcud olduğu dövr qəbul edilir. Bununla eyni zamanda qeyd etmək lazımdır ki, statistik informasiya bazası nə qədər böyük olarsa, onda pronqnozun etibarlılığı və dəqiqliyi bir o qədər yüksək olar. Müəssisənin proqnozlaşdırma modelinin hazırlanması və satışın proqnozunun müəyyən edilməsi prosesinin alqoritmi 2.7 saylı şəkildə verilmişdir. Modeli tərtib edilməsiprosesində kritik amillərin parametrləri müəyyən edil- miş (2.4 saylı cədvəl) və müəssisədən kənar informasiyaya dair nəzərdə tutulan kritik amillərin statstik sıraları qurulmuşdur. Cədvəl 2.4 Satış həcminə təsir göstərən amillər
Təsir edən amillər Müəssisədaxili amillər Müəssisədən kənar amillər Hər bir məhsul qrupu üzrə məhsul vahidinin orta qiyməti
Eyni məhsul qrupu rəqiblərin məhsul vahidinin orta qiyməti Yüko\lənmiş və yola salınmış məhsulun ödənil- miş dəyəri Manat və dolların mübadilə kursu ABC qrupları üzrə müştərilərin sayının nisbəti nflyasiya tempi Sifarişin orta həcmi tsehlak məhsullarının qiymətin dəyişmə tempi Sifarişin daxil olma tezliyi Sənaye məhsullarının qiymətinin dəyişmə tempi Marketinq (reklam və satış himayəsi tədbirlə- rinə) çəkilən xərclər Texniki tərəqqi və sosial-iqtisadi inkişaf Müəssisənin (sisteminin) inkişafının müəssisədaxili amilləri
laşdırılmasıüçün aşağıdakı müəssisədaxili informasiyanı özündə əks etdirən məlumatlar bazasının mövcudluğunu tələb edir: - satış statiskasının (satışın təhlilini məlumatlar bazasını); - yüklənmiş və yola salınmış məhsulların faktiki qiymətini; - yüklənmiş və yola salınmış məhsullarındəyərinin ödənilməsi forması haqda məlumatları; 55 - hər bir məhsul qrupu üzrə marketinqə çəkilən xərcləri.
Yox
yox
Hə
Satışın plan göstəriciləri Proqnozlaşdırılan satış göstəricilərinə təsir etməsi daha çox ehtimal edilən göstəriccilərin seçilməsi Proqnozlaşdırılan satış göstəricilərinin seçilməsi Seçilmiş göstəricilərin müəssisənin məhsul satışı ilə əlaqədar olan situasiyanın inkişafına təsirinin qiymətləndirilməsi Müəssisənin məhsul satışı ilə əlaqədar olan situasiyaya kritik təsir edən amillərin seçilməsi Seçilmiş müəssisədaxili və müəssisədən kənar parametrlərin müəyyən edilməsi (məlumatların dinamik sıralarının formalaşdırılması) Reqressiya əmsallarının müəyyən edilməsi və reqressiya tənliyinin qurulması Proqnozlaşdırma modelinin dəqiqliyinin yoxlanması Satışın həcminin proqnozlaşdırılması Amillər kritik
təsir göstərirmi? Hə Proqnozun Dəqiqliyi bizi qane edirmi? Şəkil 2.7. Reqressiya təhlili əsasında satışın həcmini proqnozlaşdırılması modelinin hazırlanması alqoritminin blok-sexmi
Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|