Azərbaycan respublikasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
59 Qalıqların qiymətlərinə əsaslanmaqla nəticənin proqnozlaşdırılan həcmi üçün təsadüfi səhvləri də hesablamaq mümkündür. Proqnozun dəqiqliyi standart səhvlərin proqnoz kəmiyyətinə nisbətən faizlə müəyyən edilir. Proqnozun dəqiqliyi təmsilçi də ola bilər, olmayada bilər. Bu, F-test adlanan test aparılması əsasında müəyyən edilir. O, aşağıdakı formula ilə müəyyən edilir: ( )
k n R 1 k R F 2 2 − − − =
burada: n - məlumatlar sırasındakı kəmiyyətlərin sayı; k - izahedici dəyişənlərin sayıdır. Əgər F-in qiyməti kritik həddən aşağıdırsa, onda hesablama təmsilçi (nüma- yəndəli) hesab edilmir. Tərtib edilmiş proqnozlaşdırma metodunun əsas üstünlükləri aşağıdakılardır: - model istifacə edilmə üçün kifayət qədər sadə və çevikdir, ona istənilən əla- və və dəyişikliklər etmək mümkündür; - təsiredici amillərə dair informasiyanın daxil olmasına uyğun olaraq tələbin həcminin dəyişməsinin daimi monitorinqini təşkil etmək və müəssisə üçün amil- lərin kritik həddini aşkar etmək üçün həssaslıq səviyyəsinin təhlini həyata keçir- mək mümkündür; - proqnozlaşdırılan nəticə əvvəlki dövrlərdəki tələbin həcmindən asılı deyil- dir, yalnız onun trend meyllərini nəzərə alır; - gələcəkdə amillərin təsirinin xarakterinin mümkün dəyişmələri tənliyin yenidən həll edilməsi yolu ilə eorrektə edilə bilər. Tərtib edilmiş proqnozlaşdırma modelinin çatışmazlığına aşağıdakıları aid etmək olar; - təsiredici amillərin qeyri-müəyyənliyi səbəbindən onların bütün spektrini nəzərə almaq mümkün deyildir ki, bu da reqressiya tənliyində bütün nəticəyə təsir edən amillərin tam əhatə edilməsinə imkan vermir; - müəyyən edilmiş əmsalların fərdi xarakteri, bu əmsallar yalnız tənlikdə nəzərə alınan amillər toplumunda həmin məhsul qrupu üçün tətbiq edilə bilər, yəni
60 amillərin hər hansı birinin dəyişməsi halında müəyyən edilmiş əmsalların tətbiqi nəticəsinin düzgün olmamasına gətirib çıxaracaqdır. Qeyd etmək lazımdır ki, yuxarıda göstərilən çatıhmazlıqlar, demək olar ki, bütün proqnozlaşdırma modellərinə xasdır və onlar xarici mühit amillərinin qeyri- müəyyənlik səviyyəsinin yüksək olmasından və etibarlı informasiyanın olma- masından irəli gəlir.
Müəssisələrdə marketinqin təşkilinin təkmilləşdirilməsi çox istiqamətli olsa da, onun əsasını strateji marketinq planlaşdırılması və strateji planların tərtibi təşkil edir. Çünki strateji marketinq planlaşdırılması və planların tərtib edilməsi prsosesində marketinqin fəaliyyətinə təsir edən amillər, müəssisənin müsbət və mənfi tərəfləri, uğurlar və təhlükələr bu və ya digər dərəcədə nəzərə alınır, müəs- sisənin gələcək inkişaf istiqamətləri müəyyən edilir. Öz təbiətinə marketinqin strateji planlaşdırılması kifaəyət qədər mürəkkəb prosesdir. Burada ən çətin problemlərdən biri və birincisi planlaşdırma üçün zəruri olan obyektiv və dəqiq informasiyanın əldə edilməsidir. Çünki strateji marketinq planının effektli reali- zasiyası həlledici dərəcədə müəssisədə marketinq informasiya sisteminin mövcud- luğundan asılıdır. Bununla yanaşı qeyd etmək lazımdır ki, nəzəri axtarışlar və praktiki tədqiqatlar göstərir ki, bu məsələyə dair kifayət qədər metodoloji mate- rialların olmasına baxmayaraq strateji marketinq planının tərtib edilməsinə və strateji təhlilin metodlarının istadə edilməsinə, müxtəlif marketinq strategiyalarının seçilməsinə və tətbiqinə aid vahid metodika mövcud deyildir. Hal-hazırda bu sahədə strateji marketinq planının tərtib edilməsinə inteqrasiya edilmiş yanaşma- lara, strateji həll variantlarının axtarılıb tapılmasına və strateji planlaşdırımanın ayrı-ayrı elementlərinin müəssisənin idarə edilməsi sisteminə uyğunlaşdırılmasına böyük tələbat vardır. Bununla yanaşı müəssisənin strateji marketinq planının tam bütöv strukturunun hazırlanmasınada böyük ehtiyac vardır. Strateji marketinq planlvaşdırılması prosesi də, bütünlükdə planlaşdırma prosesi kimi, aşağıda göstərilən üç iri mərhələdən: 61 - müəssisənin cari vəziyyətinin təhlili və onun gələcək vəziyyətinin proqnozu; - bu proqnoza nail olunması üçün məqsədin müəyyənləşdirilməsi və strategi- yaların hazırlanması; - müəyyən edilmiş məqsədə (məqsədələrə) nail olunması baxımından seçilmiş strategiyanın və ya strategiyaların effekilim realizasiyasına imkan verən vasitə və alətlərin kombinasiyasının müəyyənləşdirilməsi mərhələlərindən ibarətdir. Strateji marketinq planlaşdırılması çərçivəsində həmçinin aşağıdakı moment- lər müəyyənləşdirilir: - istehsal ediləcək məhsulların çeşidi, seqmentlər, kəmiyyət və keyfiyyət xarakterli məqsədlər (satışın həcmi, bazar payı və s.); - marketinqin strategiyaların fiksasyası; - stateji marketinq planına uyğun olaraq müəssisənin mövcud resursların təşkilati strukturlar arasında bölüşdürülməsi. Strateji biznes sahələrinin rəqabət güclərinin (2.8 saylı şəkil) təhlili əsasında, həmçinin SWOT-analizin nəticələrindən istifadə etməklə müəyyənləşdirmək olar. SWOT-analiz martisində müəssisənin güclü və zəif tərəflərini, bazarın yarat- dığı imkanları (uğurları) və təhlükələri ayırmaq yolu ilə SWOT-analizin aparlıması müəssisənin güclü tərəfələrindən və bazarın yaratdığı imkanlardan istifadə edilməsinə, müəssisənin zəif tərəflərini və bazarın yaratdığı təhlükələri lokallaş- dırılmasına əsaslanan marketinq strategiyası tərtib etmək mümkündür. Bu mərhə- lədə SWOT-analiz müəssisənin fəaliyyət göstərdiyi əsas bazarlar üzrə, sonrakı mərhələlərdə isə seçilmiş bazar seqmenti üzrə aparılır. Rəqabət güclərinin strukturunun təhlili sahənin məhsulgöndərənlərdən və lıcılardan, rəqabətin səviyyəsindən və nisbi rəqabət üstünlüyündən asılılığını müəyyənləşdirməyə, cari bazarsituasiyasını qiymətləndirməyə və aşağıda göstə- rilən əsas suallara cavab tapmağa imkan verir. Bu süallara aşağıdakılar aiddir: - istehlakçıların hansı tələbatları ödənilir və o, neçə ödənilir, yəni bazardakı rəqabət üstünlüyünün təbiəti necədir? -məhsulgöndərənlərin təmərküzləşmə səviyyəsi nə dərədələlir və onlar
Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|