Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti magistratura məRKƏZİ
Yüklə 0,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
74
Razılaşmanın giriş hissəsinin 1-ci maddəsində qeyd olunduğu kimi gömrük dəyərinin müəyyən edilməsinin birinci üsulu qiymətləndirmənin əsas üsuludur. Əsas üsuldan istifadə edilə bilmədiyi halda bu üsullardan hər biri ardıcıl olaraq tətbiq edilir. Bu zaman hər bir sonrakı üsulun tətbiqi gömrük dəyərini əvvəlki üsulla təyin etmək mümkün olmadıqda həyata keçirilir. Razılaşmanın 4-cü maddəsinə uyğun olaraq deklarantın xahişi ilə dəyərin çıxılması və toplanması üsullarından istənilən ardıcıllıqla istifadə oluna bilər. Razılaşma ilə birinci üsulun tətbiq edilə bilmədiyi aşağıdakı şərtlər müəyyən edilmişdir: a) qiymətləndirilən mallara
alıcının hüquqlarına münasibətdə məhdudiyyətlər olduqda, bu zaman: - qanunavericiliklə və ya idxal ölkəsinin səlahiyyətli orqanları tərəfindən müəyyən edilən məhdudiyyətlər; - malların satışı və ya yenidən satışı üzrə coğrafi məhdudiyyətlər; - malların qiymətinə əhəmiyyətli təsir etməyən məhdudiyyətlər istisna edilir; b) satış və sövdələşmə qiyməti təsiri nəzərə alına bilməyən şərtlərin yerinə yetirilməsindən asılıdırsa; c) malların sonrakı yenidən satışı və ya istifadəsi üzrə alıcının əldə etdiyi mənfəətin bir hissəsi satıcının hesabına birbaşa və ya dolayısı yolla köçürülmürsə; d) satıcı və alıcı qarşılıqlı asılıdırlarsa. Qarşılıqlı asılı şəxslər aşağıdakılar hesab edilirlər: a) sövdələşmə iştirakçılarından biri və ya iştirakçılardan birinin vəzifəli şəxsi eyni zamanda digər iştirakçının da vəzifəli şəxsidir; b) onlar hüquqi cəhətdən biznesdə tərəfdaş hesab edilirlər; c) onlar sahibkar və qulluqçu hesab edilirlər (yəni əmək əlaqələri ilə bağlıdırlar); d) sövdələşmə iştirakçılardan biri digər iştirakçının payının və ya nizamnamə kapitalının 5 %-dən azını təşkil etməyən və səs hüququ verən səhmlərin sahibidir; e) onlardan biri digəri tərəfindən birbaşa və ya dolayı yolla idarə olunursa;
75
f) onların hər ikisi üçüncü şəxs tərəfindən birbaşa və ya dolayı yolla idarə olunursa; g) onlar birlikdə birbaşa və ya dolayı yolla üçüncü şəxsi idarə edirsə; h) onlar və ya onların vəzifəli şəxsləri yaxın qohumdurlarsa (ailə üzvləridirlərsə). Sövdələşmə qiymətinin gömrük məqsədləri üçün məqbul hesab edilməsinin mümkünlüyü müəyyən edilərkən alıcı və satıcının qarşılıqlı asılı olması faktı özlüyündə sövdələşmə qiymətindən imtina edilməsi üçün əsas hesab edilə bilməz. Belə halda satış şərtləri digər faktorlarla birlikdə ətraflı tədqiq oluna və münasibətlərin qiymətə təsir etmədiyi şərtilə sövdələşmə qiyməti qəbul edilə bilər. Idxalatçı və ya digər mənbə tərəfindən verilən məlumatlar əsasında bu asılılığın qiymətə əsaslı təsir etməsi haqqında gömrük orqanında şübhə varsa, bu əsaslar haqqında idxalatçıya məlumat verilməli və ona bu faktlara münasibətinin bildirmək üçün şərait yaradılmalıdır. Idxalatçının xahişi ilə bu məlumat yazılı şəkildə də verilə bilər. Idxalatçı tərəfindən qarşılıqlı asılılığın qiymətə əsaslı təsir etmədiyi sübut olunarsa, sövdələşmə qiyməti gömrük məqsədləri üçün qəbul edilməlidir. Müvafiq hallarda gömrük dəyərindən kontrakt şərti ilə sövdələşmə qiymətinə daxil edilmiş aşağıdakı xərclər çıxılmalıdır: a) malların idxal ərazisinə gətirildikdən sonra yığılıb quraşdırılması, sazlanması və ya texniki qulluq göstərilməsi xərcləri; b) idxaldan sonrakı nəqliyyat daşımaları xərci; c) idxal və ya satış üzrə yerli rüsum və vergilər. Razılaşmada həmçinin alıcı tərəfindən faktiki ödənilmiş, lakin sövdələşmə qiymətinə daxil edilməmiş aşağıdakı xərclər də gömrük dəyərinə daxil edilməlidir: a) malın alınması ilə əlaqədar alıcının komission mükafatlandırmaları istisna olmaqla, komission və broker mükafatlandırmaları, - qiymətləndirilən mallarla vahid tam təşkil edən taranın dəyəri; - qablaşdırma materiallarının və işlərinin dəyəri də daxil olmaqla qablaşdırma dəyəri; 76
a) alıcı tərəfindən birbaşa və ya dolayı yolla pulsuz, yaxud qiymətləndirilən malların istehsalı və ya ixrac üçün satılması ilə əlaqədar istifadə edilməsindən ötrü aşağı qiymətə təqdim olunmuş aşağıdakı malların və xidmətlərin dəyəri: - xammalın, yarımfabrikatların, hissələrin və qiymətləndirilən malların tərkib hissələri olan digər predmetlərin, - idxal edilən malların istehsalında istifadə olunan alətlərin, qəliblərin, pressformaların və digər buk imi əşyaların; - qiymətləndirilən malların istehsalı zamanı sərf olunan materialların (yanacaq, sürtkü materiallarının), - idxal ölkəsindən kənarda yerinə yetirilən və qiymətləndirilən malların istehsalı üçün bilavasitə lazım olan mühəndis, təcrübə-konstruktor, dizayn, bədii tərtibat, eskiz və çertyoj işlərinin; c) qiymətləndirilən mallarla əlaqədar olaraq alıcının birbaşa və ya dolayı yolla sərf etməli olduğu royalti və lisenziyalaşdırma xərcləri; d) qiymətləndirilən malların istifadə olunmasından, verilməsindən və ya təkrar satışından satıcının birbaşa, yaxud dolayı yolla əldə etdiyi gəlirin bir hissəsi. Razılaşmanı qəbul edən hər bir tərəf öz Milli qanunvericiliyini yaradarkən sövdələşmə qiymətində aşağıdakı xərcləri nəzərə almalıdır: b) idxal yerinədək malların daşınma xərcləri; c) yükləmə, boşaltma, kredit riskinin qəbul edilməsinə görə komission xərclər, idxal yerinədək malların daşınması ilə bağlı kredit kartoçkası ilə əməliyyat üzrə xərclər; d) sığorta xərcləri. Gömrük qiymətləndirilməsinin beynəlxalq təcrübəsində qiymətləndirmənin birinci üsulundan sonra ən geniş yayılmış üsul VI üsuldur. Razılaşmanın 7-ci maddəsində göstərilir ki, əgər gömrük dəyərini bundan əvvəlki üsullarla müəyyən etmək mümkün deyilsə, onda gömrük dəyəri Tarif və Ticvrət üzrə baş Sazişin VII maddəsinin və bu razılaşmanın ümumi şərtləri ilə Yüklə 0,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|