Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏt pedaqoji universiteti
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maqnezium və onun birləşmələri. Təcrübə 1. Maqneziumun su ilə qarşılıqlı təsiri.
- Təcrübə 2. Kalsium və onun birləşmələri. a) Kalsiumun suya təsiri.
- Təcrübə 3. Suyun codluğunun aradan qaldırılması.
109 Maqnezium və onun birləşmələri. Təcrübə 1. Maqneziumun su ilə qarşılıqlı təsiri. Sınaq şüşəsinə pipet vasitəsilə təqribən 2 ml suyu elə tökün ki, onun daxili divarı islanmasın. Sonra sınaq şüşəsinə, həmin suyu tamamilə özünə hopdurana qədər çay qumu əlavə edin. Kiçik taxta parçası ilə sınaq şüşəsindəki qumun yanına bir qədər maqnezium tozu tökün (şəkil 25). Sınaq şüşəsini üfiqi vəziyyətdə ştativin pəncəsinə bərkidin və ağzını su ilə dolu silindrə salınmış qazaparan borusu olan tıxacla bağlayın. Sınaq şüşəsinin əvvəlcə maqnezium tozu alan yerini qızdırın və sonra alovu yaş qum olan hissəyə yaxınlaşdırın. Əmələ gələn su buxarının maqneziumun üzərindən keçməsi zamanı onun parlaq alovla yanmasını müşahidə edin. Maqneziumla su arasında reaksiya başa çatdıqdan sonra qazaparan borunu sudan çıxarınvə silindrə yığılan hidrogeni yandırın. Maqneziumun su ilə hansı şəraitdə reaksiyaya girdiyini müəyyən edin və reaksiya tənliyini yazın Şəkil 25. Maqneziumun su ilə qarşılıqlı təsiri. Təcrübə 2. İçərisinə su ilə isladılmış qum və maqnezium tozu tökülmüş sınaq şüşəsini üfiqi vəziyyətdə ştativin pəncəsinə bərkidib qızdırın. Reaksiya başladıqda çıxan hidrogeni sınaq şüşəsinin ağzında yandırın. Maqneziumla su arasında reaksiya qurtarana kimi hidrogenin yanmasını müşahidə edin və reaksiyanın tənliyini yazın. 110 a) Maqnezium-oksidin alınması. Çətin əriyən sınaq şüşəsinə bir qədər maqnezium-karbonat töküb, ağzını düzbucaq şəkilli əyilmiş şüşə borusu olan tıxacla bağlayın. Sınaq şüşəsini ştativin pəncəsinə bərkidin, şüşə borunun ucunu isə içərisində əhəng suyu olan stəkana daxil edin. Sınaq şüşəsinin maddə olan hissəsini qızdırın. Nə müşahidə edilir? Qızdırılmanı qaz qabarcıqlarının çıxması dayanana kimi davam etdirin. Sınaq şüşəsi soyuduqdan sonra tıxacı çıxarıb oraya bir qədər distillə edilmiş su tökün. Mayeni çalxalayıb, üzərinə bir-iki damcı fenolftalein əlavə edin. Nə müşahidə edilir? Baş verən hadisələri izah edin və reaksiyaların tənliklərini yazın. b) Maqnezium-hidroksidin alınması. İki sınaq şüşəsinin hər birinə 3-4 ml maqnezium-sulfat məhlulu tökün. Sınaq şüşələrindən birinə kalium-hidroksid məhlulu, digərinə isə bir o qədər ammonium-hidroksid məhlulu əlavə edin. Nə müşahidə edilir? Hansı sınaq şüşəsində çöküntü daha çox alınmışdır? Nə üçün? Reaksiyanın tənliyini yazın. Alınmış çöküntülərin üzərinə artıqlaması ilə ammonium- xlorid məhlulu əlavə edin. Nə müşahidə edilir? Baş verən hadisənin səbəbini izah edin. Təcrübə 2. Kalsium və onun birləşmələri. a) Kalsiumun suya təsiri. Kiçik kalsium parçasını sumbata kağızı ilə təmizlədikdən sonra içərisində distillə edilmiş su olan kristallizatora atıb, dərhal üzərinə su ilə dolu şüşə silindir çevirin (şəkil 26). Nə müşahidə edilir? Silindrə yığılan hidrogen qazını yandırın. Məhlulun bulanmasına diqqət edin və içərisinə bir-iki damcı fenolftalein məhlulu əlavə edin. Nə müşahidə edilir? Nəticə çıxarın və reaksiyanın tənliyini yazın. b) Kalsium-oksid və kalsium-hidroksidin alınması. Çini puta qapağına bir qədər kalsium-karbonat töküb, üzərinə azca distillə edilmiş su əlavə edərək şüşə çubuqla qarışdırın. Qarışığa lakmus kağızı daxil edin. Nə müşahidə edilir? Çini puta qapağına bir qədər kalsium-karbonat töküb, qaz və ya spirt lampası alovunda Şəkil 26. Kalsiumun su ilə qarşılıqlı təsiri. 111 közərtdikdən sonra putanı soyudun və yuxarıdakı əməliyyatları yerinə yetirin. Nə müşahidə olunur? Hər iki müşahidəni müqayisə edin və nəticə çıxarın. Reaksiya tənliklərini yazın. c) Kalsium-sulfatın alınması. İki sınaq şüşəsinin hər birinə 2-3 ml kalsium- xlorid məhlulu tökün. Sınaq şüşələrindən birinə az miqdarda kalium-sulfat məhlulu, ikincisinə isə natrium-sulfat məhlulu əlavə edin. Nə müşahidə edilir? Reaksiyaların tənliklərini yazın. Sınaq şüşələrindən birinə asetat turşusu, ikincisinə isə xlorid turşusu tökməklə çöküntülərin həll olmasını yoxlayın və nəticə çıxarın. d) Gipsin alınması. Kiçik stəkanda kalsium-xloridin qızdırılmadan hazırlanmış doymuş məhlulunun üzərinə bir o qədər 50%-li sulfat turşusu məhlulu əlavə edin. Nə müşahidə edilir? Nəticəni yuxarıdakı təcrübənin nəticəsi ilə müqayisə edin və reaksiya tənliyini yazın. e) Kalsium ionunun alovu boyaması. Nixrom məftili bir neçə dəfə xlorid turşusu məhluluna salıb, spirt lampası alovunda qızdırdıqdan sonra, kalsiumun hər hansı bir duzuna batırın və alovun işıqsız hissəsinə tutun. Nə müşahidə edilir? Kalsium ionu alovu hansı rəngə boyayır? Təcrübə 3. Suyun codluğunun aradan qaldırılması. Suya codluq verən hansı ionlardır? Codluq neçə cür olur və hansılardır? Codluğu hansı üsullarla aradan qaldırmaq olar? a) Cod suya bir qədər əhəng suyu əlavə edin. Nə müşahidə edilir? b) Cod suya bir qədər soda Na 2 CO 3 əlavə edin. Nə müşahidə edilir? Hər iki təcrübəyə aid olan reaksiya tənliklərini yazın. Müvəqqəti codluğun aradan qaldırılması üsullarından birinə siz məişətdə harada rast gəlirsiniz? Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|