Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki biznes universiteti İslam İbrahimov

Yekun smeta hesablamalarının tərtibi lokal 
(yerli) və obyekt smetalarına əsaslanır (istinad edir). 
Burada həmçinin əlavə xərclər, həm də nəzərə alın-
mayan (əvvəlcədən görünməyən) işlərin vəsait ehti-
yatları da nəzərdə tutulur.
Obyekt smetaları öz tərki-
bində lokal smetanın məlumatlarını birləşdirir və onun 
əsasında obyekt üçün müqavilə qiymətləri formalaşdırı-
lır. Bu halda obyekt smetasının rolunu lokal smeta oy-
nayır. Obyekt smeta hesablamalarında (smetada) sətir-
bəsətir və həm də yekunda vahid qiymətlər (dəyərlər), 
məsələn, 1 m
3
həcm, 1 m
2
sahə, 1 m məsafə və s. təyin 
edilir. 
Obyekt və lokal smetalarında normativ əmək tutu-
mu və smeta əmək haqqı ayrılır. Lokal smetalarda ehti-
yat göstəricilərini ayırmaqla aşağıdakı sənədlər tərtib 
edilir: 
-
işlərin əmək tutumunu (adam-saatla); 
-
fəhlələrin əsas əmək haqqını təyin etmək. 

---

252
Lokal smetalarda (hesablamalarda) smeta sənədlə-
rinin tərkibində işlərin dəyəri iki qiymət səviyyəsində 
aydınlaşdırıla bilər: 
-
bazis səviyyəsi üçün – fəaliyyətdə olan smeta 
normaları və qiymətləri ilə müəyyənləşdirilir (məs. 
1990-cı və ya 1985-ci il üçün). 
-
cari (proqnoz) səviyyəsində - smeta tərtib edilən 
dövr üçün formalaşmış qiymətlərlə, yaxud tikinti başla-
nan gündən başlayaraq, mövcud olan qiymətlərlə. 
Tikinti, yenidənqurma, əsaslı təmir (bina və qurğu-
larda), müəssisələrin genişləndirilməsi və yenidən təşki-
linin smeta dəyərinin təyin edilməsinin əsasını smeta 
normativləri (smeta normaları külliyyatı, qiymətlər və 
qiymətləndirmələr normaları), habelə qaydalar və əsas-
namələr təşkil edir. Yuvarlaqlaşdırılmış smeta normala-
rına aiddir: faizlə ifadə olunan smeta normativləri (üstə-
gəlmə xərclər, smeta gəliri, əlavə xərclər), iriləşdirilmiş 
smeta normativləri və göstəriciləri.