Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ Fəlsəfə fənni üzrə proqram

Yeddinci mövzu: Klassik Alman fəlsəfəsi.
Plan: 1. Klassik alman fəlsəfəsinin yarandığı tarixi şərait
və onun mənbələri.
2. Kantın fəlsəfi görüşləri.
3. Hegel – klassik alman fəlsəfəsinin ən
böyük nümayəndəsidir.
4. Feyerbax materializmi
5. Fixte və Şellingin idealizmi.
Klassik alman fəlsəfəsi. Kant, Hegel, Feyerbax, Fixte, Şellinq. Tarixi şərait. Burger dünyagörüşü.
İmannuel Kantın (1724-1804) transendental fəlsəfəsi. Yaradıcılığında iki dövr: 1. Tənqidəqədərki dövr
2. tənqidi dövr. Əsərləri: “Xalis zəkanın tənqidi”, “Əməli zəkanın tənqidi”, “Mühakimə qabiliyyətinin tənqidi”.
Özündə şey anlayışı – aqnostisizmideyaları:ruh ideyası, dünya ideyası, allah ideyası Lenin: “Kant biliyi ona görə gözdən salır ki, inama yer hazırlasın
Kantın tezisləri və antitezisləri, İmperativləri
Fixte İohan Qotlib (1762-1814) “Elm-təlim” əsəri
Mən hər şeyin əsasında durur. 1) Mən özünü başlanğıc bilir. 2) Mən qeyri-mənin olduğunu fərz edir. 3) Mən özünə əks olanı fərz edir. Birinci tezis, ikinci antitezis, üçüncü sintezdir.
Henrix Heyne: Bu sofizm əməliyyatı bizə ocağın üstündə oturub mis qazanda öz quyruğunu bişirən meymunu xatırladır”. “Alman millətinə nitqlər” əsərindən faşistlər istifadə etmişlər. Almanlar ali irqdir. O, dünyanı idarə etməlidir.
Şellinq Fridrix Vilhelm (1775-1854) Obyektiv idealistdir.
Hegel Georq Vilhelm Fridrix (1770-1831) Obyektiv idealistdir.
Mütləq ideya 1) Məntiq 2)Təbiət fəlsəfəsi 3) Ruh fəlsəfəsi (Subyektiv ruh, obyektiv ruh, mütləq ruh)
Ümumdünya tarixi: 1)Şərq səltənəti (Çin, Hindistan, İran, Misir) 2)Yunan səltənəti 3)Roma səltənəti 4) Alman səltənəti. Şərqdə azadlıq yoxdur. Onlar bunu dərk edə bilmirlər.
Dinlər: 1)Təbii dinlər (Çin, Hind, İslam) 2) Azadlıq dinləri 9Yəhudi, Yunan, Roma) 3) Mütləq din (Xristianlıq)
Sistem ilə metodun ziddiyyəti. Daha doğrusu O, öz metodunu (idealist dialektika) sisteminə qurban verir. Obyektiv idealizmin ən böyük nümayəndəsi olaraq qalır.
Lüdviq Feyrbax (1804-1872) Materialist idi. 1841-ci ildə “Xristianlığın mahiyyəti” çap olunur. Hegelin dialektikası tənqid olunur. “O, vannada çirkli su ilə bərabər uşağı da atdı” (F.Engels)
Gənc hegelçilər və sağ hegelçilər.
L.Feyrbaxın antropoloji fəlsəfəsi insanlıq dini kimi


Ədəbiyyat:
R.Mehdiyev. Fəlsəfə. Bakı, 2010
F.Ramazanov. Fəlsəfə. Bakı, 2001
Q.Yusifzadə. Marksizmədək fəlsəfənin əsas inkişaf mərhələsi. Bakı, 1966
Ə.Tağıyev, D.İsmayılov. Con Lokk. Bakı, 2010
Ə.Nicat. Dünya filosofları. Bakı, 1995
П.С.Гурeвич. Философская антропология. М. 2001
Makiavelli. Hökmdar. Bakı, 2008
N.Mehdi. Fəlsəfədən diddiklərim. Bakı, 2010