238
307. ġarden, II cild, səh. 409.
308. Sanson, səh. 191.
309. «Donjuane-Ġrani», səh. 71-72.
310. Labulay de Quz. Göstərilən əsəri, səh. 88.
311. ġarden, II çild, səh. 409.
312. Anonim Venetsiya taniri. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 385,
386; «Rovzat-ul-cinan», I cild, səh. 385; «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», II cild,
səh. 758.
313. XVII əsrin 60-cı illərində Təbrizdə zərb olunmuĢ sikkələrin Xanlar
rayonunun Çaykənd, ġamaxının Qalalı, Mardakertin Artek kəndlərindən
tapılması bir daha sübut edir ki, Təbriz Azərbaycanın müxtəlif Ģəhər, qəsəbə,
kəndləri ilə əlaqə saxlayırdı. Bax: Е. А. Пахомов. Монетные клады
Азербайджана, вып. VIII, səh. 51-52.
314. Tavernye, səh. 137; А. М. Раджабли. О медном чекане в Сефевидском
государстве (XVI-начале XVIII вв.). Материалы по истории
Азербайджана, т. VI. Баку, 1963, səh. 68.
315. Ətraflı məlumat almaq üçün bax: М. А. Полиевктов. Европейские пу-
тешественники XIII-XVIII вв. по Кавказу, Тифлис, 1835; С. Б.
Ашyрбейли. Баку в XVI-XVIII вв. по писанию путешественников. «Изв.
АН Азерб. ССР», 1947, № 1, səh. 64-67; A. Hüseynov. Göstərilən əsəri, səh.
90-92; F. M. Əliyev. XVIII əsrin 40-cı illərində Xəzər ticarəti uğrunda Rusiya-
Ġngiltərə rəqabəti və Azərbaycan. Azərbaycan tarixinə dair materiallar, VI cild,
Bakı, 1963, səh. 69-86; yenə onun. XVIII əsrin birinci yarısında Azərbaycanda
ticarət, Bakı, 1964, səh. 32-34; M. X. Heydərov. Avtoref. dokt. diss. səh. 56-
57; yenə onun; О товарах ремесленного производства, вывозимых из
Азербайджана по Волжско-Каспийскому пути в XVII в., «Изв. АН Азерб.
ССР, серия общест. наук», 1965, № 5.
314.
316. Н. Г. Куканова. Русско-иранские торговые отношения в конце
XVII-начале XVIII в. Исторические Зап. ин. истории АН СССР, 1956, стр.
232.
317. Ə. Ə. Rəhmani. Göstərilən əsəri, səh. 148.
318. Ə. Hüseynov. Göstərilən əsəri, səh. 108.
319. Н. Г. Куканова. Очерки по истории русско-иранских торговых
отношений в XVII-первой половине XIX века. Саранск, 1977, səh. 40; Бель
Дж. Путешествие через азиатские земли, а именно: в Испагань, в Пекин, в
Дербент и Константинополь. Пер. М. Попова, СПб., 1876, səh. 70.
320. Bax: I ġah Səfinin rus çarı Mixail Fyodorova yazdığı rəsmi məktub.
Məktub Azərbaycan dilində yazılmıĢdır. Heydər Evoğlu. Məcmue-ye-
morasilat. Britaniya Muzeyi nüsxəsi, № 7688/11028, vər. 249-250. Həm də
bax: S. M. Onullahi. A. Q. Həsənov. Səfəvi hökmdarlarının daha iki naməlum
məktubu haqqında. S. M. Kirov adına ADU-nun «Elmi
239
Əsərlər»i (tarix və falsəfə elmləri seriyası), 1974, № 4, səh. 84-94.
321. N. Q. Kukanova. Göstərilən əsəri, səh. 55..
322. Yenə orada, səh. 51.
323. Ə. Hüseynov 1675-1691 qeyd etmiĢdir. Bax: Ə. Hüseynov. Göstərilən
əsəri, səh. 184.
324. Rus sənədlərində Farabat adlanan bu yer savadkuh yolu ilə Mazandarana
gedən yolun üstündədir. Savadkuhdan oraya 40-45 fərsəx məsafə var idi. I ġah
Abbasın əmrilə ora abadlaĢdırılmıĢ və «Fərəhabad» adlandırılmıĢdır. Bax:
«Tarix-i aləm aray-i Abbasi», II cild, səh. 990.
325. Ə. Hüseynov. Göstərilən əsəri, səh. 185; //. Q. Kukanova. Göstərilən əsəri,
səh. 58.
326. Ə. Hüseynov. Göstərilən əsəri, səh. 175.
315.
327. Yenə orada, səh. 177; M. X. Heydərov. Göstərilən əsəri, səh. 52, 57,
61-63; yenə onun. О товарах ремес. производства...
328. Ə. Hüseynov. Göstərilən əsəri, səh. 173.
329. Tavernye, səh. 67; M. X. Heydərov. Avtoref. dokt. diss səh. 58.
330. Labullay le Quz. Göstərilən əsəri, səh. 87.
331. ġarden, II cild, səh. 409.
332. Rafael dyü Man, səh. 332.
333. Yenə orada, səh. 192.
334. Tavernye, səh. 19-66.
335. F. M. Əliyev. XVIII əsrin birinci yarısında Azərbaycanda ticarət, səh. 33.
336. Tavernye, səh. 73.
337. Ancolello Təbriz ilə Qəzvin arasında yeddi günlük məsafə olduğunu
bildirir. Bax: «Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran», səh. 335.
338. Zəncan ilə Parten kəndi arasında iki günlük məsafə var idi.
339. Ancolello Təbriz ilə KaĢan arasında 20 günlük məsafə olduğunu qeyd
etmiĢdir. Bax: «Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran», səh. 324.
339.
340. Ticarət karvan yolu haqqında ətraflı məlumat almaq üçün bax:
Tavernye, səh. 71-88; И. П. Петрушевский. Азербайджан в XVI-XVII
веках. ССИА, вып. I, Баку, 1949, səh. 286М. В. Фехнер. Торговля русского
государства со странами Востока в XVI веке, М., 1956, стр. 36-37;
F. M. Əliyev. XVIII əsrin birinci yarısında Azərbaycanda ticarət, Bakı, 1964,
səh. 32-34; AА. Н. Гусейнов.Göstərilən əsəri, səh. 91-96; М. X. Гейдаров.
Автореф. докт. дисс, səh. 56-57.
341. XurĢah. Tarix-i elçi-ye NizamĢah, vər. 206.; «Əhsən-ət-təvarix» (Seddon
nəĢri), səh. 126; «Xülasət-ət-təvarix» (Tehran nüsxəsi), vər, 72.
342. Fahri Dalsar: turk sanatı ue ticaret tarihinden. Istambul universiteti ikticad
fakultesi, Ġstambul, 1960, səh. 130-132.
343. Alessandri. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 446.
344. «Əfzəl-ət-təvarix», vər. 203-204.
240
345. Anonim Venetsiya taciri. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 386-
387.
346. Həmin fərmanın Təbrizə aid mətni haqqında bax: Nadir Mirzə. Göstərilən
əsəri, səh. 108-109; Əbdülhüseyn Nəvai. ġah Təhmasib. Məcmue-ye əsnad və
mokatebate tarixi, səh. 22-23; Əbdüləli Karəng. Asare bastani-ye Azərbaycan, I
cild, səh. 278-281.
347. «Əhsən-ət-təvarix» (Seddon nəĢri), Baroda, 1931, səh. 428; «Xülasət-ət-
təvarix» (Berlin nüsxəsi), vər. 224
a
.; «ġərəfnamə», II cild, səh. 220;
«Tarix-i aləm aray-i Abbasi», I cild, səh. 123.
348. Tamğa vergisi haqqında bax: В. В. Бартольд. Соч. т., IV, стр. 332; И. П.
Петрушевский. Восстание... səh. 218; yenə onun. Земледелие... səh. 386-
387; А. А. Али-заде. Социально... səh. 216-223; Р. К. Кикнадзе. Тамговые
сборы в государстве Ильханов. Восточный сборник. Тбилиси,
1960, стр. 117-118; О. А. Эфендиев, Ш. Ф. Фарзалиев. О подати тамга и
ее значении в городской экономике Азербайджана и сопредельных стран
в XV-XVI вв. Бартольдовские чтения, 1978. Тезисы докладов и сообще-
ний. М„ 1978, стр. 67-69; М. X. Гейдаров. Автореф. докт. дисс, səh. 45.
349. И. П. Петрушевский. Восстание... 224; О. А. Эфендиев, Ш. Ф.
Фарзалиев. О подати тамга... səh. 69.
350. XurĢah. Tarix-i elçi-ye NizamĢah, vər. 77a.
351. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», I cild, səh. 123.
352. Джиованни. Путешественники об Азербайджане, т., II, АЕАТИЕА,
инв. № 4745, səh. 68-69.
353. «Xülasət-ət-təvarix» (Tehran nüsxəsi), vər. 288«.
354. Qeyd: 1548-ci ildə Osmanlı ordusunun Təbrizə hücumu ərəfəsində I ġah
Təhmasib əmr vermiĢdi ki, Təbriz Ģəhərinə qovuĢan yollarda
taxıl və digər sursatı yandırsınlar. Əvəzində əhalidən üç il ərzində
toplanacaq vergiləri ləğv edəcəyinə söz vermiĢdi. Görünür, Osmanlı ordusu
Təbrizi tərk etdikdən sonra ġah Təhmasib vədini yerinə yetirmiĢdir.
355. Fərmanın mətni haqqında bax: Əbdülhüseyn Nəvai. ġah Təhmasib.
«Məcmue-ye əsnad»..., səh. 19-21.
356. Fərmanın mətninə bax: Əbdüləli Karəng. Asare bastani-ye Azərbaycan, I
cild, səh. 280.
357. «Xülasət-ət-təvarix» (Berlin nüsxəsi), vər. 224a.
358. Alessandri. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġrai, səh. 444. Alessandri yazır
ki, bu dövrdə ölkənin hər yerindən Təbrizə ticarət karvanı daxil olurdu. Bax:
Alessandri. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 446.
359. Алессандри. Путешественники об Азербайджане, т. II, səh. 38.
360. Путешественники об Азербайджане, т. I., səh. 99, 141-142, 151.
361. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», I cild, səh. 388.
362. «Donjuane-Ġrani», səh. 215-217.
Dostları ilə paylaş: |