244
435. Təbriz Ģəhəri belə ağır bir vəziyyətdə ikən Övliya Çələbi yazırdı:
Təbriz Ģah Qazan (Qazan xan - S. O.) zamanından qat-qat ziyadə məmur (abad
– S. O.) idi».. Bax: «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh. 257-258.
436. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», səh. 639.
437. Qarsiya do Silva. Bax: MəĢkur. Tarix-i Təbriz, səh. 71.
438. Tomas Herbert. Göstərilən əsəri, səh. 196-198.
439. Tavernye, səh. 67.
440. Orta əsr müəllifi Kamal bin Cəlal Münəccim Təbrizdə 12982 evin
dağıldığını bildirmiĢdir. Bax: Molla Kamal bin Cəlal. Xülasət-ət-təvarix,
AEATĠEA, inv. № 3489, vər. 30; «Tarix-i Molla Kamal» (Do ketabe), səh. 96.
441. Məhəmməd Məsum bin Xacəgi Ġsfahani. Xülasət-üs-siyər, vər. 112;.
«Zeyli tarix-i aləm aray-i Abbasi», Tehran, 1317, səh. 245.
442. «Tarix-i Molla Kamal», səh. 96; «Ketabe coluse Ģah Səfi», vər. 39.
443. Aleksandr do Rud. Bax: MəĢkur. «Tarix-i Təbriz», səh. 75.
444. ġarden, II cild, səh. 408-409; XVII əsrin 30-cu illərində Qəzvində cəmi
100 min nəfər əhali var idi. Bax: Adam Oleari. Göstərilən əsəri,. səh. 613; M.
X. Heydərov. Göstərilən əsəri, səh. 26-27, 31.
445. Qeyd: A. P. Novoseltsev XVII əsrin ortalarında Təbrizdə 100 min
nəfərdən artıq əhali olduğunu bildirmiĢdir. BaxА. П. Новосельцев. Из
истории классовой борьбы в Азербайджане и Восточной Армении в XVII-
XVIII вв. «Ист. зап. АН СССР», 1960, № 67, səh. 242.
446. Qeyd: Fransua Təbriz əhalisinin miqdarını 300 min nəfər göstərmiĢdir.
Bax: «Mirat-ül-boldane Naseri», I cild, səh. 361.
447. Cemelli Karyeri, səh. 21.
448. Pol Luka. Bax: MəĢkur. Tarix-i Təbriz, səh. 82; «Путешественники об
Азербайджане», т. I, səh. 382.
449. Ġ. Berezin. Göstərilən əsəri, II cild, səh. 54; Əhməd Kəsrəvi. Cehel məqale,
səh. 162; S. M. Onullahi. Təbrizdə baĢ verən zəlzələlər haqqında. «Azərb. SSR
EA Məruzələri», XXXII cild, 1976, № I, səh. 100.
450. V. F. Minorski. Tarix-i Təbriz, (farsca tərcüməsindən), səh. 68.
451. «Don Juane-Ġrani», səh. 216; «Rovzət-üs-səfəviyyə», vər. 683; «Övliya
Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh. 247.
452. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», səh. 445.
453. Yenə orada, səh. 585.
454. Yenə orada.
455. «Rovzət-üs-səfəviyyə», vər. 757-758.
456. Yenə orada.
457. V. F. Minorski. Tarix-i Təbriz (farsca tərcüməsindən), səh. 55.
458. Tavernye, səh. 66-67.
459. Bu məlumatı 1733-cü ildə Osmanlı qoĢunu Təbrizə daxil olub qalanı
dağıdarkən «Əbülqazi tarixi» də təsdiq edir. Bax: H. Dəlili. Təbriz qalası və
245
istehkamları haqqında (XVIII-XIX əsrin əvvəllərində) «Azərb. SSR EA
Xəbərləri» (TFH seriyası), 1973, № 1, səh. 39.
460. Əbdürrəzzaq bəy Dünbüli. Təcrübət əl-əhrar və təsliyət ül-əbrar, Təbriz,
1350 Ģ., II hissə, səh. 240-241.
461. «Nüzhət əl-qülub», səh. 87-88; «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild,
səh. 245-246.
462. Nadir Mirzə. Göstərilən əsəri, səh. 148.
463. «Əhsən-ət-təvarix» (Seddon nəĢri), Tehran, səh. 455.
464. «Rovzat-ül-cinan», I cild, səh. 162.
465. «Əhsən-ət-təvarix» (Seddon nəĢri), səh. 400; «Rovzat-ül-cinan», I cild,
səh. 162, 254; Əbdüləli Ədib. «Vəqfname-ye tarixi», movərrex 998 hicri,
«Rahnuma-ye ketab», mehr-dey, 1335 Ģ., Ģomare 7 -10, səh. 702; «Tarix-i aləm
aray-i Abbasi», I cild, səh. 317; «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh.
248.
466. «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh. 250.
467. Nadir Mirzə. Göstərilən əsəri, səh. 67.
468. Yenə orada.
469. Yenə orada, səh. 60, 66-69.
470. Alessandri. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 446.
471. «Vəqfname-ye Rəb-i RəĢidi», səh. 380; «Əhsən-ət-təvarix» (Seddon
nəĢri), səh. 400; «Rovzat-ül-cinan», I cild, səh. 55, 69, 115, 117, 212, 274, 438,
481, 485, 606.
472. ġarden, II cild, səh. 403.
473. Cemelli Karyeri, səh. 35.
474. «Rovzat-ül-cinan», I cild, səh. 486; Cemelli Karyeri, səh. 35.
475. Cemelli Karyeri, səh. 22, 26, 33; Əbdüləli Brumənd. Vəqfname-ye tarixi,
səh. 699-704.
476. «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh. 251; ġarden, II cild, səh. 411;
MəĢkur. Tarix-i Təbriz, səh. 669.
477. Cemelli Karyeri, səh. 35.
478. Qopuq oyunu - qızıldan düzəldilmiĢ almanı yerə basdırılmıĢ hündür bir
ağacın üstünə qoyub, onu at çapa-çapa ox ilə vurma yarıĢına deyilir. Kim
həmin qızılı at çapa-çapa ox ilə vurub salsaydı, yarıĢın qalibi sayılaraq ona
mükafat verilirdi.
479. Barbaro. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 64; Anonim Venetsiya
taciri. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 422; ġarden, II cild, səh. 407-
408.
480. Katib Çələbi. Cahannuma, səh. 381.
481. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi». I cild, səh. 102, 253.
482. ġarden, II cild, səh. 404.
246
483. Qeyd. Təbrizdə bir sıra binalar Pirbudağ adı ilə məĢhurdur. Lakin bu,
Qaraqoyunlu hökmdarı CahanĢahın oğlu Pirbudaq olmayıb, ġah Səfi və II ġah
Abbas dövründə Təbriz Ģəhərinin hakimi olmuĢ Pirbudağın adı ilə
adlandırılmıĢdır.
484. «Xülasət-ət-təvarix», vər. 472-476.
485. «Rovzət-üs-səfəviyyə», vər. 539.
486. Cemelli Karyeri, səh. 34.
487. «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh. 248.
488. «Donjuane-Ġrani», səh. 216:
489. «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh. 248.
490. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», II cild, səh. 1111. Təbrizdəki məscid binaları
haqqında məlumat almaq üçün bax: Məcdi. Zinət-ül-məcalis, səh. 387; Bidlisi.
«ġərəfnamə», II cild, səh. 120; «Tarix-i cahan aray», səh. 253; «Xülasət-ət-
təvarix», vər. 380, 435; «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», I cild, səh. 111, 150, 160,
343; Cemelli Karyeri, səh. 30, 33; Nadir Mirzə. Göstərilən əsəri, səh. 104-115;
MəĢkur. Tarix-i Təbriz, səh.
197-224.
491. «Rovzat-ül-cinan», I cild, səh. 59, 98, 117, 159.
492. «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh. 254; ġarden, II cild, səh.
263; Əbdüləli Ədib. Vəqfname-ye tarixi.
493. Bax: «Vəqfname-ye Rəb-i RəĢidi», səh. 217; «Əfzəl-ət-təvarix», vər. 1536.
494. «Vəqfname-ye Rəb-i RəĢidi», səh. 170, 213-214, 231, 233.
495. Yenə orada, səh. 243.
496. Barbaro. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 77.
497. ġam, piltəli çıraqlar geniĢ yayılmıĢ iĢıq növü idi.
498. Barbaro, səh. 77; «Zeyl-i tarix-i aləm aray-i Abbasi», səh. 154. Cemelli
Karyeri, səh. 32-33.
499. «Name-ye nami», vər. 9.
500. А. П. Новосельцев. Города Азербайджана и Восточной Армении...
səh. 89.
501. «Name-ye nami», vər. 6B.
502. «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh. 250-251.
503. Yenə orada.
504. «Rovzət-üs-səfəviyyə», vər. 539.
505. «Xülasət-ət-təvarix», vər. 370.
506. «Rovzət-üs-səfəviyyə», vər. 684-685.
507. «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh. 252.
508. «Xolde-bərin», vər. 240.
509. «Övliya Çələbi səyahətnaməsi», II cild, səh. 248.
510. «Əfzəl-ət-təvarix», vər. 222a.
Dostları ilə paylaş: |