250
579. Alessandri. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 440.
580. Ф. Энгельс. Крестьянская война в Германии - К. Маркс и Ф. Енгельс.
Соч. т. VII, стр. 361 (М., 1956 второе издание).
581. Yenə orada, səh. 360.
582. M. X. Heydərov. Göstərilən əsəri, səh. 117-119.
583. И. П. Петрушевский. Восстание ремесленников... ССИА, вып. I, səh.
219.
584. Alessandri. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 445-446.
585. ġarden, II cild, səh. 402; Tavernye, səh. 378; Kempfer, səh. 137.
586. Nadir Mirzə. Göstərilən əsəri, səh. 61-62, 66.
587. Mövlana Hüseyn Vaiz KaĢefi. Fütüvvətname-ye Sultani, Tehran, 1350
Ģəmsi, səh. 88 (həĢtado həĢt).
588. Ətraflı məlumat almaq üçün bax: Mövlana Hüseyn. Vaiz KaĢefi. (XVI
əsrin əvvəli). Fütüvvətname-ye Sultani. Məhəmməd Cəfər Məhsubun nəĢri,
Tehran, 1350 Ģ., (1971).
589. Yenə orada, səh. 308-342.
590. «Əhsən-ət-təvarix» (Seddon nəĢri), səh. 455.
591. Yenə orada.
592. Yenə orada.
593. «Xülasət-ət-təvarix» (Tehran nüsxəsi), vər. 366.
594. «Əfzəl-ət-təvarix», vər. 286.
595. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», səh. 90.
596. «Xülasət-ət-təvarix» (Tehran nüsxəsi), vər. 366.
597. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», səh. 91.
598. «Əhsən-ət-təvarix» (Seddon nəĢri), səh. 455; «Xülasət-ət-təvarnx» (Tehran
nüsxəsi), vər. 366, Berlin nüsxəsi, vər. 252; «Əfzəl-ət-təvarix», vər. 268.
599. «Əfzəl-ət-təvarix», vər. 268.
600. Yenə orada.
601. Röhrbörn. Göstərilən əsəri, səh. 191.
602. ĠИ. П. Петрушевский. Восстание ремесленников... ССИА, вып. 1, səh.
222.
603. Alessandri. Səfərnameha-ye veneziyan dər Ġran, səh. 448.
604. Bidlisi. ġərəfnamə, II cild, səh. 252.
605. «Əfzəl-ət-təvarix», vər. 268; «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», səh. 91.
606. «Əfzəl-ət-təvarix», vər. 269.
607. Yenə orada.
608. Yenə orada.
609. Yenə orada.
610. Yenə orada.
611. Yenə orada.
612. Yenə orada.
251
613. Yenə orada.
614. Qazi Əhməd Qumi onları «runud və ovbaĢın sərdarı, pəhləvanları»
adlandırmıĢdır. Bax: «Xülasət-ət-təvarix» (Berlin nüsxəsi), vər. 283.
615. Təbrizin Qazəran məhəlləsindən olduğu üçün Qazəri adlanırdı.
616. «Əhsən-ət-təvarix» (Seddon nəĢri), səh. 456; «Tarix-i aləm aray-i Abbasi»,
səh. 91; Molla Kamal. Xülasət-ət-təvarix, vər. 45.
617. «Xülasət-ət-təvarix» (Berlin nüsxəsi), vər. 283. «Əfzəl-ət-təvarix» vər.
269.
618. «Əhsən-ət-təvarix». (Seddon nəĢri), səh. 456.
619. «Əfzəl-ət-təvarix», vər. 269.
620. Ə. Ə. Rəhmani Təbrizə «qazi-ye ehdas» təyin olunmasını Osmanlı Sultanı
Süleymanın Təbrizə hücumu və Təbriz əhalisinin Osmanlı iĢğalçılarına
göstərdiyi müqavimət müqabilində Ģah Təhmasibin Təbriz əhalisinə güzəĢtə
getməsi kimi qeyd etmiĢdir. Bax: Ə. Ə. Rəhmani. Göstərilən əsəri, səh. 147.
621. Rəsme-ehdas vergisi sonralar yenə bərpa edilir və 1615-ci ildə I ġah
Abbasın fərmanı ilə yenidən ləğv olunur. Bax: «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», II
cild, səh. 1104.
622. M. X. Heydərov tamğanın Təbriz üsyanından sonra ġah Təhmasib
tərəfindən ləğv olunmasını bildirir. Bax: M. X. Heydərov. Göstərilən əsəri, səh.
26. Əslində ġah Təhmasib Təbriz üsyanından 5-6 il qabaq, yəni 1565-ci ildə
tamğanın ləğv olunması haqqında fərman vermiĢdi.
623. «Xülasət-ət-təvarix» (Tehran nüsxəsi), vər. 389.
624. Yenə orada, vər. 477-478.
625. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», II cild, səh. 695.
626. «Tarix-i aləm aray-i Abbasi», səh. 695; «Xolde-bərip», vər. 232 Ģ «Tarix-i
Abbasi» AEATĠEA nüsxəsi, vər. 206.
627. Həm də bax: А. А. Рахмани. Состояние городов и антиосманекие
восстания в Азербайджане в начале XVII в. «Изв. АН Азерб. ССР, серия
ИФП», 1972, № 1, стр. 42-51.
BEġĠNCĠ FƏSĠL
1. Karl Marks, Fridrix Engels arxivi, V cild, səh. 221.
2. Ġbn əl-Fovti-Kəmaləddin Əbülfəzl. Məcmə-ül-adab fi möcəm-ül-əlqab,
Bağdad, 1962, III cild, səh. 118. Təəssüf ki, əl-Müsənnanın fars dilində yazmıĢ
olduğu «Tarix-i Azərbaycan» əsəri dövrümüzə qədər gəlib çıxmamıĢ, ya da
hələ bizə məlum deyildir.
3. Ə. Ə. Əlizadə. Göstərilən əsəri, səh. 16.
4. «Tarix-i Ulcaytu», səh. 54-55, 240-242.
252
5. Qeyd: h. 800 (1397-98)-cü ildə üzü köçürülmüĢ həmin «ġahənĢahnamə»
əsərinin bir nüsxəsi hazırda Britaniya Muzeyində (№ 2780) mühafizə olunur.
Bax: «DaneĢməndane Azərbaycan», səh. 32.
6. «Möcəm-ül-müəllifin», XII cild, səh. 73.
7. «Tarix-i Ulcaytu», səh. 76; «Həbib-üs-siyər», III cild, səh. 109.
8. ġəmsəddin Übeyd Təbrizinin böyük kitabxanası da var idi. Alim h. 707-ci
il zilhiccə ayının 15 (8. VI. 1308)-də vəfat etmiĢdir. Bax: «Tarix-i Ulcaytu»,
səh. 76; «Tarix-i Qozide» (Braunun nəĢri), səh. 806.
9. ġarden, V cild, səh. 12.
10. «Xülasət-ət-təvarix» (Berlin nüsxəsi), vər. 142.
11. Lalə - Təbrizin cənub-qərbində, 6 kilometrliyində yerləĢir.
12. «DaneĢməndane-Azərbaycan», səh. 34-35.
13. ġarden, III cild, səh. 8.
14. Ġsa Sədiq. Tarix-i fərhənge Ġran, çape sevvom, Tehran, 1342 Ģ., Hüseyn
Ümmid. Tarix-i fərhənge Azərbaycan, Təbriz, 1332 Ģ.
15. Ətraflı məlumat almaq üçün bax: S. M. Onullahi. Azərbaycanda Səfəvilər
dövründə maarif sistemi. «Azərbaycan məktəbi» jurnalı, 1974, № 7, səh. 72-
77; XVI-XVII əsrlərdə Təbrizdə maarif sisteminin bəzi məsələlərinə dair,
«Azərb. SSR EA Xəbərləri», TFH seriyası, 1974, № 4, səh. 22-28; Təbrizin
maarif və məktəb tarixindən (XIV-XV əsrlər) «Azərb. SSR EA Xəbərləri»,
TFH seriyası, 1976, № 4, səh. 31-39; X-XVII əsrlərdə Təbriz kitabxanaları. S.
M. Kirov adına ADU-nun «Elmi əsərlər»i, kitabxanaĢünaslıq və biblioqrafiya
seriyası, 1975, № 2, səh. 53-58.
16. Məhəmməd Ovfi. Lübab-ül-əlbab (Səid Nəfisinin nəĢri), Tehran, 1355
Ģəmsi, səh. 401,
17. Divane Xaqani ġirvani. Tehran, 1338 Ģəmsi, səh. 226. Xaqani ġirvaninin
Təbriz həyatı haqqında bax: S. M. Onullahi, A. Q. Həsənov. Xaqani və Təbriz.
S. M. Kirov ad. ADU-nun «Elmi əsərlər»i (Dil və ədəbiyyat seriyası), 1971, №
6, səh. 11-17.
18. Dərkan-Ġsfahanda kənd adıdır. Bax: Həmdullah Qəzvini. Tarix-i Qozide,
Tehran, 1339 Ģəmsi, səh. 725, 730, 736.
19. «Əcayib-əd-dünya», vər. 200.
20. Səid Nəfisi. Tarix-i nəzm və nəsr, II cild, səh. 729.
21. Ətraflı məlumat almaq üçün bax: ġaiq Ġsmayılov. Görkəmli Azərbaycan
mütəfəkkiri. «Azərbaycan» jur., 1964, № 5, səh. 205-208.
22. «Təzkirət-üĢ-Ģüəra», Tehran, 1337 Ģəmsi, səh. 242.
23. «Tarix-i qozide», səh. 756; «Tarix-i Ulcaytu», səh. 165; «Təzkirət-üĢ-
Ģüəra, səh. 224, 242; Mücməli Fəsihi, II cild, səh. 22; həft iqlim, səh. 222;
Hümam Təbrizinin «Divan»ının müqəddiməsi. RəĢid Eyvazinin 1351 (1972)-ci
ildə Təbrizdə nəĢr etdirdiyi çapı; Qafar Kəndli. Görkəmli Azərbaycan Ģairi
Hümam Təbrizi. «Azərbaycan» jur., 1963, № 4, səh. 212-216; Hümam h. 714-
Dostları ilə paylaş: |