411
tap b vԥ mԥni öldürmԥyi ona tapú r blar". øbn ùԥrvin belԥ cavab
verdi: "Hԥqiqԥtdԥ isԥ sԥni öldürmԥyi bax kimԥ tapú rm úlar", çünki
Babԥki öldürԥn cԥllad Nudnud onunla gedirdi. Abdullah ona dedi:
"Sԥn mԥnԥ taysan, o isԥ vԥhúidir, mԥnԥ söylԥ görüm, mԥni yedirmԥyi
sԥnԥ tapú rm úlar ya yox?". øbn ùԥrvin ondan sor údu: "Mԥnԥ söylԥ,
nԥ istԥyirsԥn?" Abdullah cavab verdi: "Mԥnim üçün bir az faludac
1
qar úd r".
ønand ÷ m adam mԥnԥ demiúdir ki, sonra ibn ùԥrvin sԥrԥncam
verdi vԥ onun üçün gecԥyar s faludac qar úd rd lar, o da doyunca
yedi. Sonra o belԥ dedi: "Ey filankԥsin atas "Sabah, Allah istԥsԥ, sԥn
bilԥcԥksԥn ki, mԥn dehqanam!", sonra isԥ xahiú etdi: "Mԥnԥ içmԥk
üçün nԥbid verԥ bilԥrsԥnmi?" O cavab verdi: "Bԥli, lakin bir az".
Abdullah dedi: "Ԥlbԥttԥ, mԥn çox istԥmirԥm".
Sonra dörd sԥtil úԥrab gԥtirdilԥr. Abdullah da oturub
sԥhԥrԥdԥk yavaú-yavaú onu içdi. Sԥhԥr tezdԥn onu Dar üs-Sԥlama,
körpü baú na gԥtirdilԥr. øshaq ibn øbrahim ԥmr etdi ki, onun ԥllԥrini
vԥ ayaqlar n kԥssinlԥr. Abdullah edam zaman heç sԥsini ç xarmad .
Sonra ԥmr verildi ki, onu çarm xa çԥksinlԥr; o, Dar üs-Sԥlam n úԥrq
hissԥsindԥ iki körpü aras nda çarm xa çԥkildi.
{1232} Tauk ibn Ԥbmԥdin sözünԥ ԥsasԥn deyirlԥr ki, Babԥk
qaçanda Sԥhl ibn Sumbat n yan na gԥldi. Afúin Ԥbu Sԥidi vԥ
Buzbaran göndԥrib, Babԥki ondan ald lar, Sԥhl öz o÷lu Müaviyԥni
yüz min dirhԥm, Sԥhl üçün Ԥmir ԥl-Möminin ad ndan bir milyon
dirhԥm
s
habelԥ bԥzԥkli qiymԥtli kԥmԥr vԥ patrik tac verilsin. Bu
yolla Sԥhl patrik oldu. O, habelԥ demiúdi ki, Babԥkin qardaú
Abdullah ibn Uxt østifanus ad ilԥ mԥúhur olan Beylԥqan hakimi øsa
ibn Yusifin yan nda idi.
Ԥli ibn Murrun katibi Mԥhԥmmԥd ibn ømran [ԥl-Katib ԥr-
Ravi] belԥ rԥvayԥt edir: "Ԥli ibn Murr, Matr ad nda bir avaran n
sözünü misal gԥtirir; bu adam demiúdir: "Ya Ԥbü-l-Hԥsԥn, and olsun
Allaha, Babԥk mԥnim o÷lum idi!" Mԥn dedim: "Sԥn bununla nԥ
demԥk istԥyirsԥn?" O da mԥnԥ belԥ dedi: "Biz ibn ԥr-Rԥvvad n
1
Bal, niúasta vԥ su ilԥ haz rlanan úirniyyat. B a x: Q.Leyn, sԥh. 2439.
412
yan nda idik. Babԥkin anas birgözlü Bԥrumԥnd isԥ ibn ԥr-Rԥvvad n
kԥnizlԥrindԥn biri idi. Mԥn onun evindԥ mԥnzil tutmuúdum, o öz
ԥslinԥ görԥ aúa÷ adamlardan idi, buna görԥ mԥnԥ qulluq etmԥyԥ
baúlad , paltar m yuyurdu. Bir dԥfԥ mԥn ona nԥzԥr sald m, gԥzԥyԥn
adam n ehtiras vԥ úԥhvԥti ilԥ onun üstünԥ at ld m, hamilԥ olanda isԥ
onu tԥrk etdim. Bundan sonra uzun müddԥt bir-birimizi görmԥdik.
Sonra görüúdük, belԥ mԥlum oldu ki, o, uúaq do÷muúdur. Ancaq mԥn
baúqa evdԥ qald m. Bir dԥfԥ o, yan ma gԥlib dedi: "Mԥn sԥndԥn
hamilԥ olanda mԥnim yan mda qal rd n, indi isԥ mԥni tԥrk etmisԥn"",
o faú etdi ki, onun o÷lu mԥndԥndir. Mԥn belԥ dedim: "And olsun
Allaha, ԥgԥr sԥn bu barԥdԥ söz açsan, sԥni öldürԥrԥm! ", buna görԥ o
susdu. Amma "Allaha and olsun o, mԥnim o÷lumdur!"Babԥk ilԥ
müharibԥ zaman Afúin qoúun üçün ԥrzaq almaqdan, hԥdiyyԥ vԥ yeni
qüvvԥdԥn baúqa, ata mindiyi hԥr gün üçün dԥ haqq al rd .
Rԥvayԥtԥ görԥ, Babԥk iyirmi il ԥrzindԥ 225500 adam
öldürmüú. Yԥhya ibn Müaza, øsa ibn Mԥhԥmmԥd ibn Ԥbu Xalidԥ,
Ԥhmԥd ibn ԥl-Cüneydԥ [onu ԥsir alm úd ], Süreyk ibn Ԥli ibn
Sԥdԥqԥ
1
, Mԥhԥmmԥd ibn Hümeyd ԥt-Tusiyԥ vԥ øbrahim ibn ԥl-Leysԥ
qalib gԥlmiúdir. Babԥk ilԥ birlikdԥ 3309 adam ԥsir al nm ú, onun
yan nda ԥsir olan 7600 müsԥlman qad n vԥ uúaqlar azad edilmiúdir.
Babԥkin 17 o÷lu, 23 q z vԥ gԥlini Afúinin ԥlinԥ keçmiúdi.
Mötԥsim Afúinin baú na tac qoydu, ona libas geydirdi, onu
brilyantlarla bԥzԥdi. O, Afúinԥ 20 milyon dirhԥm göndԥrmiúdi –
bunun 10 milyonu hԥdiyyԥ idi, 10 milyonu da o öz döyüúçülԥrinin
ailԥlԥrinԥ paylad . Bundan ԥlavԥ, o, Sind hakimi tԥyin edildi. O,
úairlԥrԥ tapú rd ki, onu tԥriflԥsinlԥr vԥ ԥmr etdi onlara bԥxúiú
versinlԥr. Bu - cümԥ axúam II rԥbiin 13-dԥ (838-ci il mart n 14-dԥ)
olmuúdur
{1234} Bu ildԥ Bizans padúah Feof l Mixail o÷lu
2
Zibatra
1
ԥhalisinԥ hücum edib, buran tutdu onlar n úԥhԥrini viran etdi. Sonra
1
Mԥmunun hökmranl ÷ dövründԥ Ermԥnistan hakimi idi. B a x: ԥt-
Tԥbԥri, III, sԥh. 1072.
2
F e o f i l - Mixailin o÷lu. Georginin nԥvԥsi - Bizans imperatorudur
(829-842)
413
o tԥcili olaraq Malatiyeyԥ
2
gedib biri-birinin ard nca müsԥlman
qalalar na hüc m etdi. O, müsԥlman qad nlar n tutmuúdu
[bԥzilԥrinin dediyinԥ görԥ onlar n say mindԥn art q idi], onun ԥlinԥ
keçԥn müsԥlman kiúilԥrinԥ cԥza vermiúdi, q zm ú dԥmirlԥ gözlԥrini
ç xar r, qulaq vԥ burunlar n kԥsԥrdi.
Bizans hökmdar n n müsԥlmanlara qarú etdiyi
bu hԥrԥkԥtinin sԥbԥbi
Rԥvayԥtԥ görԥ, bunun sԥbԥbi belԥ idi: "Babԥk özünün son
günlԥrinin yax nlaúd ÷ n hiss edib vԥ yԥqin elԥmiúdi ki, onu hԥr
tԥrԥfdԥn s x úd ran, taqԥtdԥn sal b hԥlak olma÷a çatd ran Afúin ilԥ
müharibԥni davam etdirmԥk iqtidar nda deyildir, buna görԥ
bizansl lar n imperatoru Feof l Mixail o÷lu, Georgi nԥvԥsinԥ yaz b
bildirmiúdi ki, ԥrԥblԥrin padúah bütün öz ordular vԥ döyüúçülԥrini,
hԥtta öz dԥrzisini [Cԥfԥr ibn Dinar ԥl-Xԥyyat nԥzԥrdԥ tutulur] vԥ öz
aúpaz n [øtahԥt-Tԥbbax nԥzԥrdԥ tutulur] mԥnԥ qarú göndԥrmiúdir,
odur ki, onun darvazalar nda [sԥrhԥdlԥrdԥ] heç kԥs qalmam úd r.
Buna görԥ "ԥgԥr sԥn oraya, onun ԥrazisinԥ soxulmaq istԥyirsԥnsԥ, bil
{1235} ki, sԥnin yolun üzԥrinԥ sԥnԥ mane ola bilԥcԥk adam
qalmam úd r
3
, O [Babԥk] ona mԥktub göndԥrmԥklԥ ümid edirdi ki,
belԥliklԥ, Bizans padúah qԥti hԥrԥkԥt etmԥyԥ baúlayacaq vԥ bu yol
ilԥ onun [Babԥkin], bԥzi fԥlakԥtlԥri ondan uzaqlaúd r lacaqd r, çünki
Mötԥsim ona qarú duran qoúundan bir hissԥsini istԥr-istԥmԥz, geri
1
Mesopatamiyada sԥrhԥd qalas d r. Ԥl-Bԥlazuri, sԥh. 191-192; ԥl-Yaqut,
II, sԥh. 914.
2
Fԥrat çay n n yuxar axar nda, Zibatradan beú fԥrsԥx aral olub, Xilafԥtin
sԥrhԥdindԥ yerlԥúԥn qalad r. EI, III, sԥh. 192-196; Q.M.Strenc, 120; ԥl-Yaqut, IV,
sԥh. 633-635.
3
Fraqon (Fragon. Historie Arab, ed. by M. J. de Goeje, Leiden, 1871, p.
390) ԥlavԥ edir: "Ԥgԥr sԥn indi hücum etsԥn, onun atas vԥ qardaú n n (Harun ԥr-
Rԥúid vԥ Mԥmun nԥzԥrdԥ tutulur) sԥndԥn ald qlar ndan ikiqat art ÷ n onlardan ala
bilԥrsԥn.
Dostları ilə paylaş: |