170
X. "M" AMĠLĠ
― —― ―Prakserniya". Praktiklik, real prinsipləri, cəhdlərin adiliyi, az
təxəyyülü azdır.
Praktik məsələləri tez həll edir; öz maraqlarını önə çəkir, gündəlik iĢləri
düĢünür, qeyri-adi olandan çəkinir; hamı tərəfindən qəbul edilmiĢ normalara
riaət edir, obyektiv reallığı rəhbər tutur, praktik fikirdə etibarlıdır; dürüst,
insaflı, narahat, amma möhkəmdir. Ona bir qədər məhdudluq məxsusdur,
xırda Ģeylərə artıq diqqət yetirir.
"+" "Autiya". Xəyalpərəstlik, idealistlik, zəngin təxəyyülü olandır, özündən
razı, fikri dağınıqlıq.
Öz ideyaları ilə məst olunmuĢ, incəsənətlə nəzəriyyə ilə, əsas inamlarla
maraqlanır; daxili illüziyalara qapılır; yüksək yaradıcılıq potensialı var.
ġıltaq, sağlam düĢüncədən asan geri çəkilir. Heyranlığa asan gətirilir, özünü
saxlaya bilməyən.
XI. “N” AMĠLĠ
― — ― ―Düzlük‖. Sadəlövhlük, sadəlik. Düz, açıq, təbii, səmimi.
Düz, amma müraciətində nəzakətsiz. Qeyri konkret ağıla malikdir.
Ünsiyyətli, emosional cəhətdən səbirsizdir. Sadə zövqü var. Bəsirətin
yoxluğu. Əsaslandırmaların analizində təcrübəsizdir. Olanla kifayətlənir.
Ġnsan mahiyyətinə kor-koranə inanır.
"+" "Siyasətçilik". Bəsirət, hiylə. Təcrübəli, tovlanmıĢ, qənaətcil, ağıllı.
Nəfis zövqlü, cəmiyyətdə özünü apara bilir. Dəqiq ağıla malikdir.
Emosional cəhətdən dözümlüdür. Süniliyi var. ĠnkiĢaf etdirilmiĢ estetik
zövqü var. Əhatəsində olan adamlara qarĢı diqqətlidir. ġöhrətpərəst, ola bilər
ki, etibarsızdır. Ehtiyatlıdır, ―küncləri‖ kəsir".
XII. “O” AMĠLĠ
«-» ―Qipertimiya‖, Qayğısızlıq, özünə güvənmə, özündən razı qalma,
sakitlik, arxayınĢılıq, mərhəmət, soyuqqanlılıq.
ġən, gülərüz. Sakit, arxayın. PeĢmançılığı çəkməyən. Razılığa və ya
ətrafındakılarların məzəmmətinə qeyri-həssasdır. Diqqətsizdir. Enerjilidir.
qorxusuzdur. Qayğısız.
"+" "Qipotimiya‖. Günahkarlıq hissi; qorxunun əsirliyi, həyəcanlar,
ürəyə dammalar; özünü incitmə, özünə inamsızlıq, narahatçılıq.
Depressiya, yatırdılmıĢdır, asan ağlayır. Asan inciyir, ani əhval-
ruhiyyəsinin təsiri altındadır, həssas. Güclü vəzifə, borcu yerinə yetirmək
hissi, ətrafındakılarların reaksiyalarına həssasdır. Son dərəcə dəqiq,
Простые вкусы. Отсутствие Эстетически изощрен. Про-
XII. ФАКТОР
«Ot
171
vurnuxan. Ġpoxondrik. Qorxunun simptomları. Tək, inciyən, tutqun
düĢüncələrə yüklənmiĢdir.
XIII. “Q
1
” AMĠLĠ
«—» « Konservatizm". Möhtərəm, sabit baxıĢlara malikdir, ideyalar;
ənənəvi çətinliklərə dözümlüdür; yalnız vaxtla sınaqdan keçirilmiĢi qəbul
edir; yeni insanlara Ģübhəlilik. ġübhə ilə yeni ideyalara yanaĢır, öyüd
verməyə və öyüdlərə meyllidir.
"+" "Radikalizm". Eksperimentator, liberal, sərbəst fikirli, analitik, yaxĢı
məlumatlandırılma, narahatlıqlara dözüm. Tənqidi mövqelidir; intellektual
maraqların mövcudluğu ilə səciyyələnir, düĢüncəsi analitikdir. Nüfuzlara
etibar etmir, inama heç nə qəbul etmir.
XIV. “Q
2
” AMĠLĠ
" —". Qrupdan asılılıq, sosiabillik, müstəqil olmama; ardıcıllıq; qrupun
dəstəyinə ehtiyac duyur, baĢqalarla birlikdə qərarlar qəbul edir, sosial
razılığa yönəlir, təĢəbbüssüzdür.
Sərbəstlik, qrup müstəqilliyi, müstəqillik, hazırcavablıq, müstəqil qərarlar
qəbul edir; hökmranlıq edə bilər, baĢqa insanların dəstəyinə ehtiyac duymur,
müstəqildir.
XIV. “Q
3
” AMĠLĠ
" —" ―AĢağı təkəbbürlük‖, pis nəzarət edilir, laqeyd, qeyri-dəqiq, öz
meyllərini izləyir, ictimai qaydalarla hesablaĢmır, diqqətli deyil və nəzakətli
deyil, intizamsızdır, özü haqqında təsəvvürlər daxilən mübahisəlidir.
"+".‖Yüksək təkəbbürlük‖, mənlik, dəqiq, iradəli, öz-özünə nəzarət,
özünə tabe edə bilər, düĢünülmüĢ plan üzrə hərəkət edir, effektiv lider, sosial
normaları qəbul edir, öz emosiyalarına və davranıĢa nəzarət edir, iĢi sonuna
kimi çatdırır, məqsədyönlüdür.
XIV. “Q
4
” AMĠLĠ
« —». AĢağı eqo-gərginlik; zəiflədilmiĢ, sakit, süst, laqeyd, təmkinli,
frustrasiyaya məruz qalmayan; aĢağı motivasiya, tənbəllik, artıq
məmnunluq, sakitlik.
"+". Yüksək eqogərginlik; yığcam, enerjili, həyacanlandırılmıĢ, əsəbi,
yüksək motivasiya, yorğunluğa baxmayaraq aktivdir, əsəbi, nizamın zəif
hissi.
172
Ġkinci dərəcəli amillər:
I.
"F
1
" AMĠLĠ
"—" AĢağı həyəcanlılıq; həyat bütovlükdə təmin edir, arzu olunana nail
olmağa bacarıqlıdır, amma zəif motivasiya və buradan çətin hədəflərin
nailiyyətinə qabiliyyətsizlik irəli gəlir.
"+" Yüksək həyəcanlılıq, amma Ģərt deyil ki,nevrotik olsun, çünki həyəcan
vəziyyətlə bağlı ola bilər; ola bilsin ki, pis uyğunlaĢma qabiliyyəti var, nail
olduqları ilə bağlı narazılıq. Çox yüksək həyəcan adətən fəaliyyətin
səmərəsini pozur.
II.
“F
2
” AMĠLĠ
―—― Ġntravert. Ürəksizlik, utancaqlıq, "özüm elə kifayətdir",
Ģəxsiyyətlərarası münaqiĢələrdə arxa planda, geridədir. Ola bilsin tancaq
olmasın, burada gizlilik təmkinlilik ola bilər,.
―+ ―. Ekstravert. Sosial əlaqələri yaxĢı qurur və dəstəkləyir.
III. “F
3
” AMĠLĠ
"—" Senzitivlik, kövrək emosionallıq, incəliklərə həssaslıq, bədii yumĢaqlıq
ola bilər, sakitlik, nəzakət; düĢüncələrin müxtəlifliyinə görə qərarların qəbul
olunmasında çətinliklər
― + ―. Reaktiv müvazinət, sabitlik, gülərüzlülük, qətiyyət, tədbirlilik, həyatın
incəlikləri fikir verməmək meyli. AĢkara, açığa yönəldilmiĢdir. Çox tələsik,
kifayət qədər ölçülüb-biçilməmiĢ hərəkətlərə görə çətinliklər.
IY. “F
4
” AMĠLĠ
" -". Konformluluq, tabe etmə, asılılıq, passivlik, təmkinlilik. Dəstəyə
ehtiyac duyur və onu insanlarda axtarır. Qrup normalarına yönəlmək meyli.
« + ». Müstəqillik, təcavüzkarlıq, cəsarət, bərk tutma, zirəklik, tezlik.
T. LIRININ ġƏXSIYYƏTLƏRARASI MÜNASIBƏTLƏRIN
DIAQNOSTIK METODIKASI
Bu metodika 1954-cü ildə T.Liri, Q.Leforj, R.Sazek tərəfindən
yaradılmıĢdır və subyektin özü haqqında və ideal ―Mən‖ haqqında
təsəvvürlərin tədqiqi, habelə kiçik qruplarda qarĢılıqlı münasibətlərin
öyrənilməsi üçün nəzərdə tutulmuĢdur. Bu metodika vasitəsilə insanlara
münasibətin daha çox yayılmıĢ tipi özünüqiymətləndirmə və qarĢılıqlı
qiymətləndirmədə müəyyənləĢdirilir.
Dostları ilə paylaş: |