•
Abid Tahirli
~
222
~
•
Çocuqları böyük zəhmətdən (köhnə üsulla işləyən
m
əktəblər nəzərdə tutulur – T.A.) qurtaran yeni təhsil sistemini
Hindistanda t
ətbiq edən türk oğlu türk olduğundan (İ.Qaspiralı
özünü n
əzərdə tutur – T.A.) türkləri təbrik edirəm («Hind
yolunda»).
• M
ənfəət gələr gedər, ədalət əbədidir («Belə deyilmi»).
•
Politika, politika, amma bir azcıq insaf və həqiqət ta lazım
deyilmi? («Hal h
əqiqəti»).
• Ey
əziz qardaşlar! Satmaq rahat, almaq çətindir! Getmək
rahat, dönm
ək çətindir! Yıxılmaq rahat, qalxmaq çətindir! («Lazım
bir n
əsihət, qafil olma»).
•
Cahanın hər tərəfində iki kərə iki dörddür. Lakin maarifin
intişarının üsulu hər bir iqlimin və qövmün xüsusiyyətinə müvafiq
tapılması qayda və qanun halındadır («Şərq məsələsi»).
• M
əktəbdə, camidə kürsü başında ziyalı, məlumatlı din
xadimi olsa, ağlın tərəqqisinə böyük meydan açılar («Şərq
m
əsələsi»).
•
Ağlı və fikri irəliləyən ziyalı müəllim
sinfi və bütün əhalini
ir
əlilədəcəkdir («Şərq məsələsi»).
• D
ərdini inkar edən dərman tapmaz. Sözümüz xoşdur,
ağırdır, hər necədirsə, hamı ilə bərabər dərdimizə çarə tapmaqdan
başqa məramımız yoxdur («Buna nə deməli»).
•
Aman, oğlum, satma sakın, əlindəki toprağı,
Anan kimi s
əni bəslər bərəkətli qucağı.
Ver
ər arpa, aş istəməz, verər sənə bunları,
S
əfil, rəzil olma sakın, satıb ana torpağı.
(«Aman oğlum»)
•
Bütün türkl
ərin tərcümanı
~
223
~
• Zaval g
əldi, yurd pozuldu,
qaç və köç aldav ile,
Getdi xalklar, g
əldi yadlar, başqa ad vəd ile.
Unutmayın çocuklarım, Krım sizin Vətəndir,
Sahib olunuz bu V
ətənə çalışıb ədəb ilə.
(«Krım»)
• «Hörm
ətli ustad Əhməd Müdhət əfəndi həzrətləri indiki
nitqind
ə məni «böyük İsmayıl Qaspiralı» kimi təqdim etdi. Mənim
üçün
bu sözü r
ədd etmək, vallah, çox ağır gələcəkdir. Fəqət təsdiq
d
ə etməyəcəyəm. Mən o «böyük» sözü ilə ifadə olunan rəğbəti,
iltifatı başqa bir kəlmə ilə təbdil etmək istəyirəm. Bəxtiyar İsmayıl,
m
ən böyük deyiləm, fəqət bəxtiyaram, xoşbəxtəm («İstanbul
konfransındakı (1909) çıxışından»).
•
Abid Tahirli
~
224
~
İ.QASPİRALI HAQQINDA YAZAN
MÜƏLLİFLƏR
Az
ərbaycanda
1.
Ayb
əniz Kəngərli
2.
Aynur B
əşirli
3.
Az
ər Turan
4.
Ceyhun Hacıbəyli
5.
C
əlil
Məmmədquluzadə
6.
Əbülfəz Əliyev (Elçibəy)
7.
Əhməd bəy Ağaoğlu
8.
Əhməd Cəfəroğlu
9.
Əliabbas Müznib
10.
Əli bəy Hüseynzadə
11.
Əli Mərdan bəy Topçubaşov
12.
Əlipaşa Səbur
13.
Əziz Mirəhmədov
14.
Əzizə Cəfərzadə
15.
Firudin b
əy
Köçərli
16.
Haşım bəy Vəzirov
17.
Hüseyn Baykara
18.
Hüseyn Cavid
19.
Hüseyn Əhmədov
20.
Hüseyn Rza
21.
Xeyrulla M
əmmədov
22.
X
əlil Xasməmmədli
23.
X
əlil İbrahimov
24.
İlqar Qasımov
25.
Kamil V
əli Nərimanoğlu
•
Abid Tahirli
~
226
~
13. B.Bayraklı
14. B
əkir Çobanzadə
15. Brian Villiams
1
6. B.Ayvazoğlu
17. B.G.Otoman
18. C
əfər Seydəhməd Krımər
19. Chantal Lemericier – Quelquejay
20. C.Ortalan
21. Cohannes Schiltberger
22. Ç
ələbi Cahan
23. Edige Krımal
24. Edvard A.
25. Edvard J.Lazzeren
26. E.Karas
27. Əhməd Bican Ərcilasun
28. Əhməd Toksoy
29.
Əhməd Zəki Vəlidi Toğan
30. Əli Əngin Oba
31. Əli Heydər Bayat
32. Əli Yavuz Akpinar
33. Ənvər Zubeyivoviç
34. Əngin Arin
35.
Fatih Əmixan
36. Fatih K
ərimov
37. Fuad Tokar
38. Feyzi Altuq
39. Giray Saynur Bozkurt
40. G.Burbiel
41. G.Mende