B I t I r u V m a L a k a V i y I sh I

Ilova => BDE => MB

Vizual bo’lmagan komponentalardan BDE ga to’g’ridan to’g’ri chiqiladi, u foydalanuvchi interfeysini ta’minlaydi. Delphi yordamida MB bilan ishlash uchun yaratilgan dasturlarning asosiy xususiyati ularda BDE ishlatilishidir. BDE ning asosiy vazifasi dasturlar bilan MB o’rtasida bog’lovchi ko’prik vazifasini bajaradi. MB bilan ishlash uchun Delphi komponentlari. Delphi MB bilan ishlashda yetarlicha katta guruh komponentalariga ega. Data Access (ma’lumotlarga ruxsat yoki ma’lumotlardan foydalanishga ruxsat) sahifasida MBni boshqa ma’lumotlar bilan o’zaro ta’sirida ishlatiladigan komponentalar mavjud. Ularning ko’pi vizual bo’lmagan (ko’rinmaydigan) bo’lib o’z ichiga jadval, so’rov, ko’rish, o’zgartirish va boshqalar tavsifini oladi.
Data Controls (ma’lumotlar bilan bog’liq elementlarni boshqarish) sahifasida asosan vizual komponentalar bo’lib ularga ma’lumotlar bilan bog’liq komponentalar deyiladi. [6].
Delphi ma’lumotlar bazasi bilan muloqot (unga murojaat) qilish uchun Data Source komponentini ishlatadi. Bu komponent to’g’ridan to’g’ri ma’lumotlarni belgilamaydi, u DataSet komponentasiga murojaat qiladi. Quyidagi jadvallarda vizual va vizual bo’lmagan komponentalar tavsifi berilgan [13].
MB bilan ishlash uchun vizual bo’lmagan asosiy komponentlar haqida ma’lumotlar qo’yidagi jadvalda ko’rishimiz mumkin (2-jadval).

KOMPONENT	VAZIFASI
TSESSION	MB bilan aloqa o’rnatish seansi bo’lib, mb ochishda, yopishda va uni parametrli boshqarishda ishlatiladi.
TDATABASE	MB bu komponent himoyalangan MB bilan birlashtirish jarayonini boshqarish uchun xizmat qiladi.

2-jadval(davomi)

KOMPONENT	VAZIFASI
TDATASOURCE	Ma’lumotlar manbai. ma’lumotlarga murojaat qilish komponentlari bilan ma’lumotlarni aks ettirish komponentalar o’rtasida bog’lovchi element vazifasini bajaradi
TDATASET	Kliyentlar ma’lumotlari to’plamiga, ma’lumotlarga mbni mashinasidan foydalanmasdan murojaat qilish vositasi sifatida ishlatiladi. mb bilan ishlashda xossa va metodlarni aniqlaydi.
TTABLE	MBning jadvaliga (fayliga) kirish vosita sifatida xizmat qiladi
TQUERY	So’rov ma’lumotlar jadvalini sql tili yordamida tanlab olish imkonini beradi
TINDEX DETS	MB jadvali indekslari haqida ma’lumotni beradi
TFIELD DETS	MB jadvali maydonlari haqida ma’lumotni beradi
TBATCH MOVE	MB to’plamini boshqasiga ko’chirishda ishlatiladi

MB bilan ishlash uchun vizual komponentlar haqida ma’lumotlar qo’yidagi jadvalda keltirilgan (3-jadval).

3-jadval

Komponent