Bakı Məişət tullantılarının yandırılma ilə emalı zavodunun tikintisi və istismarı

nəzarətçisini bir yerə cəmləyir, sonuncu isə yerli qovşaq qutularından və ya generatordan, 
yaxud nəzarətçidən məntiqi siqnalları alır. 
 
4.5.4. Generator 
Generator sixnron olaraq 4 qütblüdür  və 2 qütbü şotkalıdır  və şotkasız diodları  və 
ya  halqaları  fırlatmaqla  hərəkətə  gətirilir.  O,  su  ilə  soyudulur.  Generator  aşağıdakılardan 
ibarətdir: 
  rotor 
  firlanan diod oyadıcı  
  maqnetik stator  
  Rotor, stator və dirəkləri dəstəkləyən hazır baza çərçivəsi. 
  Generatorun aktiv hissələrini mühafizə edən korpus. 
 
4.6. Buxar kondensasiyası və tullantı suyu sistemi  
4.6.1.Buxar kondensasiyası  
Turbogeneratordan 
çıxan 
buxar, 
hava 
axını 
ilə 
sərinləşdirilən 
istilik 
mübadiləediciləri  içindən  keçməklə  vakum  kondensatorunda  sıxılır.  Kondensat  axını 
qravitasiya  sayəsində  kondensatorun  altında 
yerləşən  kondensat  çəninə  axır. 
Kondensatordakı  vakuum,  vakuum  nasosları  və  ya  venturi  hava  çıxarıcı  trubkası 
dəstlərindəki səyyar buxar vasitəsilə təmin olunur və saxlanılır. Hava çıxarıcı trubka üçün 
yüksək  təzyiqli  başlıqdan  götürülüb.  Elektordan  çıxan  buxar,  əsas  və  yardımçı 
mərkəzəqaçma  nasosları  vasitəsilə  əsas  kondensat  çənindən  dearatora  ötürülən  xüsusi 
kondensasiya  edici  vahid  vasitəsilə  kondensasiya  edilir.  Kondensator  turbogenerator 
dəstinin  tam  yandan  ötmə  əməliyyatında  bütöv  buxar  məhsulunu  kondensasiya  edə  bilər. 
Bu  şəraitdə  əməliyat  təzyiqi  xətdə  olan  turbogenerator  ilə  normal  əməliyyat  vaxtında 
olduğundan daha yüksək olacaq.  
 
4.6.2. Hava ilə sərinləşdirilən kondensator  
Hava  ilə  sərinləşdirilən  kondensator  hər  bir  kamerası  aşağıdakılardan  ibarət  olan 
müxtəlif kameralı vahiddir:  
  karbonlu polad boru təsti; 
  Bucağı  dəyişdirilə  bilən  ülgüclərdən  (ventilyator  statik  olarsa  əvvəlcədən 
müəyyənləşdirilir)  ibarət  dəyişkən  sərinləşdirici  ventilyator,  dəyişkən  sürətli 
elektrik motoru və birbaşa oyanmanı azaldan qutu; 

---

  Kondensator  istismar  çıxış platforması  və pilləkənləri olan qaynaq olunmuş polad 
yardımçı struktura quraşdırılır. 
 
4.6.3. Zavod tullantı suyu istehsalı  
Normal əməliyat vaxtı tullantı suyu aşağıdakı emal sahələrindən yaranır: 
  Boyler drenajı; 
  Buxar dövriyyə drenajı; 
  Demineralizasiya qurğusunun yenidən doldurulması; 
  Emal sahəsindən suyun yuyulub axıdılması; 
  Kül boşaldıcısının daşması (az halda baş verə bilər). 
Anormal  əməliyyat  və  yanğınlar  vaxtı  hazırlanan  su  ilə  birlikdə,  bu  tullantı 
sularının emalı bölmə 10.2.2-də müzakirə olunub.   
Daxili məişət və çirkab suları şəhər kanalizasiyasına yönəldiləcək. 
 
4.7. İş əmsalı  
Zavodun  hər  bir  axınının  tutumu  ilə  bağlı  təfərrüatlar  göstərilir.  Hesab  nöqtəsi  78 
 MW termal daxil edilən məhsula bərabər olan LHV 8.500 kC kq-1 olmaqla saatda 33 ton 
bərk  məişət  tullantiları keçid  imkanına  malikdir. Bərk  məişət  tullantiları  LHV 6.000 kC 
kg-1 –dan 12.000 kC kg-a qədər dəyişə bilər.  
Stokerin  həcmi,  səmərəli  nəzarəti  və  zavodun  hesab  nöqtəsində  zavodun  səmərəli 
nəzarət  və  əməliyyatını  təmin  etmək  üçün  təxminən  6%  əlavə  yük  qabiliyyəti  ilə  dizayn 
olunub. 
 
4.8. Proses nəzarəti  
4.8.1. Bölüşdürülmüş nəzarət sistemi  
Bölüşdürülmüş nəzarət sistemi (BNS)  zavoda nəzarət etmək, müşahidə etmək və iş 
keyfiyyətini  yaxşılaşdırmaq  üçün    və  operatorlara  bütün  proseslərə  və  sahələrə  nəzarət 
etməyə imkan verəcək bağlantı ilə təmin etmək üçün nəzərdə tululub.  
BNS zavodu işlətmək və işçi heyətinin və avadanlığın təhlükəsizliyini təmin etmək 
üçün istifadə olunur. BNS üç səviyyədən ibarətdir:  
 
  Sahə  səviyyəsi:  proses  avadanlığı,  zondlar,  actuator  (ötürücü  mexanizm), 
analiz avadanlığı və  sensorlar 
  Avtomatlaşdırma səviyyəsi: Proses nəzarəti, avtomatik qurğular və avtonom 
sistemlər  

---

  Zavod nəzarət səviyyəsi: prosesin müşahidəsi və nəzarət, məlumatların əldə 
olunması, proqramlaşdırma alətləri  
 
Sahə  Səviyyəsi.  BNS  sahə  səviyyəsi  zavodun  təhlükəsiz  və  səmərəli  müşahidəsi 
üçün  zəruri  olan  bütün  proses  alətlərindən  və  nəzarət  vahidlərindən  ibarətdir.  Sahə 
səviyyəsi  proses  və  sistem  monitorinqini  funksiyalarını  yerinə  yetirən  təhlükəsizlik 
sensorları, metrə sistemləri, aktuator alətləri daxil olmaqla səviyyə, axın, və termpratur və 
təzyiq alətlərindən ibarətdir. 
Avtomatlaşdırma 
səviyyəsi. 
Avtomatlaşdırma 
səviyyəsi 
əsasən 
bütün 
avtomatlaşdırılmış  proses  funksiyalarına  nəzarət  edə  bilən  və  onları  müşahidə  edən 
Proqramlaşdırıla bilən Məntiq Nəzarətçilərindən (PMN) ibarətdir. PMN-lər nəzarət vahid, 
Qəbul/İxrac  məntəqələri,  elektrik  təminatı,  zavod  nəzarət  səviyyələri  və  alt-sistemlərinə 
bağlantılar, eləcə də proqram təminatlarının tərkib hissəsidir. 
Zavod  Nəzarət  Səviyyəsi.  Zavod  Nəzarət  səviyyəsi  operatora  prosesə  nəzarət 
etmək və avadanlığın statusunu müşahidə etmək imkanı verən istifadəçi interfeysidir.  Bu 
səviyyə,  zavodun  bütün  sahələrdə  prosesin  aşağıdakı  növ  əməliyyat,  müşahidə  və 
vizualizasiyası  üçün  real  vaxtda  İnsan-Cihaz  İnterfeysindən  ibarətdir:  tullantıların 
idarəetməsi, yanma, dəm qazının emalı və ümumi zavod avadanlığı. Bütün müxtəlif proses 
elementləri  zavodun  statusunu  mütəmadi  olaraq  əks  etdirən  həm  static,  həm  də  dinamik 
hissələri ilə ekranlarda sxematik göstərməklə, texnologiyaya, tullantıların yanmasına, tüstü 
qazlarının emalına və elektrik stansiyası qurğularına nəzarət rejimidir. 
Təhlükəsizlik qurğuları 
 
 
Zavod bir neçə növ aşağıdakı təhlükəsizlik qurğuları və sistemləri ilə təchiz olunub: 
  Təzyiqin azalması klapanları və sistemləri  
  işləyən  qurğunun  bir  cihazına  və  ya  funksiya  qrupuna  aid  olub-
olmamasından  asılı  olmayaraq  bütün  funksiyalar  üzrə  prioritet  olacaq 
fövqaladə hal dayandırma düyməsi   
  Əsas təhlükəsizlik qurğuları (bərk kabelli təhlükəsizlik qurğuları)  
  Təhlükəsiz işi və zavodun dayandırılmasını, işçi heyəti və ətraf mühitin    
  mühafizəsini təmin edən təhlükəsizlik vasitələri.  
 
4.8.2. Yanma nəzarəti  
Tullantının  səmərəli  yanmasını  təmin  etmək  üçün  sobanın  və  boylerin  şərtləri 
diqqətlə yoxlanılır, beləliklə, tüstü, his, karbon monoksid, uçan üzvi birləşmələr və yarım-
uçucu  polisiklik  aromaitk  hidrokarbohidrogenlər  (PAH),  dioksinlər  və  furanlar  kimi 

---