Müt h rrik fosforun miqdar 10,8-5,4 mq/kq v mübadil vi kaliumun miqdar 210-170
mq/kq t
kil edir.
Boz-qonur torpaqlar n udma h cmi (tutumu) kiçik olub, üst qatlarda 100 q
torpa a 10-20 mq-ekv aras nda d yi ir. Udma saslar n n paylanmas nda xüsusi
qanunauy unluq mü ahid olunmur. Udulmu natriumun miqdar profil boyu 1,5 metr
q d r d rinlikd 15-16 %- çat r. Su suspenziyas n n reaksiyas torpaqlar n q l vi
xarakterd olmas n göst rir, pH- n qiym ti 8,0-8,4- çat r.
Duzlar n t rkibi müxt lifdir: n çox sulfatlar, sonra is xloridl r yay lm
d r.
Q l vil rin v maqnezium kationunun miqdar çox azd r v torpaqlar n duz t rkibi
sas n, sulfatl -xloridli-natriumludur. Bu torpaqlar n dispersliyi çox oldu undan, pis su-
fiziki xass l rin malikdir v suyu pis saxlay rlar.
Ayr lm
sah d v ona biti ik razil rd traf mühitin mövcud durumunun
t dqiqi zaman bu yerl rin art q çoxdan güclü antropogen t sir m ruz qalmas v
buradak torpaqlar n t bii örtüyünün ciddi texnogen m n
li d yi iklikl r u ramas
mü ahid olunmu dur. razi torpaqlar n n mü yy n qismi antropogen t sir alt nda
öz t bii strukturunu itir r k korlanm
d r. Bunu c nub-q rb v c nub-
rq
istiqam tl rind rast g l n v görünü ünd n art q istismar edilib at lmas b lli olan
qum v gil karxanalar n n qazmalar sübut edir.
kil 5.29-5.30.T dqiqat sah sind haz rda istismar edilm y n karxana
sah l ri
razid ki torpaqlar n dig r qismi is müxt lif növ çirkl nm l r m ruz qalaraq
korlanm
d r. Bel ki, torpaqlarda neft hasilat s nayesin xas olan neft madd l ri il
çirkl nm nin xarakter izl ri mü ahid olunur. Ayr lan sah nin
rti sxemind
göst ril n A nöqt si istiqam tind uzanan gölm ç d ki lay sular nda neft
madd l rind n ibar t l k l rin olmas , sah d n
rq do ru istiqam td yerl
n
mazutlu gölm ç , h mçinin, c nub-q rb istiqam tind yerl
n asfalt-beton zavodu
istiqam tind ki razid yay lm
torpaqlar n bir qismind art q quruyaraq b rkimi ,
qaysaqlanm
neftli madd l rl çirkl nm izl ri qeyd olunmu dur. Bundan ba qa
razinin m rk zind n imal-
rq istiqam tind m i
t tullant lar il çirkl nmi
talalar mü ahid olunur. razid h mçinin, çoxdan g tirilib qalaqlar
klind at lm
torpaq-suxur qar
qlar ndan ibar t xeyli t p cikl r mövcuddur.
kil 5.31-5.32. traf razi torpaqlar nda neft madd l ri il çirkl nm izl ri
Q rb v c nub-q rb istiqam tl ri aras ndak yax n razid yerl
n asfalt
v beton zavodlar n n tullant materiallar yük ma
nlar il g tirilib sah nin
müxt lif yerl rin bo ald lmaqda davam edir. Bütün bunlar is torpaqlar n t bii
strukturunun deqradasiyas na s b b olmaqla, h m d inki af na mane yaradan
amill rd ndir.
Zibil emal zavodunun tikintisi layih l ndiril n sah nin torpaq örtüyünün t dqiqi
zaman ekspertl rin r yi bel olmu dur ki, razi torpaqlar n n t bii fiziki-kimy vi v
münbitlik xass l ri onlar n h r hans kinçilik m qs dl ri v ya heyvandarl q
sah sind otlaq sah si kimi bilavasit istifad üçün yararl deyildir. Sah d yay lm
torpaqlar n humus qat çox z if oldu undan v qumlu sah l rd n ibar t razinin
böyük bir hiss sind is dem k olar ki, yox d r c sind oldu undan, bu torpaqlar n
h r hans m qs dl anbarla d r lmas n n heç bir praktiki h miyy ti yoxdur.
kil 5.33-5.34. T dqiqat sah si torpaqlar n n texnogen korlanmas
Şəkil 5.35. Layihə ərazisində torpaq örtüyünün ümumi görünüşü
Şəkil 5.36. Yaxınlıqdakı zavodlardan atılmış beton məhlulu və qalıqları ilə çirklənmə
Şəkil 5.37-5.39.Tədqiqat sahəsindəki
atılmış sənaye mənşəli
tullantılardan ibarət qalaqlar
Şəkil 5.40-5.41. Yük maşını ilə təzəcə gətirilib boşaldılan tullantı qalağı
Şəkil 5.42-5.44. Layihələndirilən sahədə mövcud olan icazə verilməmiş zibilliklər
5.6. BİTKİ ÖRTÜYÜ
T dqiqat apar lan razinin t bii bitki örtüyü sünbüllü tax l ot bitkil rinin üstünlük
t
kil etdiyi efemer bitkil rl , az miqdarda rast g l n yov anlarla t msil olunur. Ya
çöküntül rinin az dü m si v temperaturun yüks kliyi il xarakteriz olunan yay
mövsümü rzind razid tipik kontinental s hra iqlimin m xsus bitkil r rast g lir. Bir
qayda olaraq, yaz inki af tsiklin malik bitkil r miqdar na gör pay z inki af tsiklin
Dostları ilə paylaş: |