Bəhram hüseynov, ƏHMƏd salmanov, bakir məHƏRRƏmov azərbaycanin quru əraziSİNDƏ neft-qaz- geoloji rayonlaşdirma

III F
əsil 
 
Az
ərbaycanın regional neftli-qazlı çöküntüləri
Az
ərbaycanın əsas neftli-qazlı laylarına, çöküntü qatının 
münasib kollektor xüsusiyy
ətlərinə malik olan və sənaye 
əhəmiyyətli neft-qaz axınları alınan stratiqrafik intervalları aid 
edilir. Az
ərbaycanda çökmə süxurların neft-qazlılığı 
Mezozoy v
ə Kaynozoy yaşlı qumlu-alevritli və çatlı-kar-
bonatlı çöküntülərlə, sənaye əhəmiyyətli neft-qazlılıq isə çö-
küntü kompleksinin ayrı-ayrı mərtəbələrilə əlaqədardır 
[
30
]
.
Az
ərbaycanda intişar tapmış çöküntülərin ümumi kəsi-
li
şində neftli-qazlı laylar Orta Yuranın Aalen mərtəbəsindən 
Dördüncü dövr çöküntül
ərinin alt hissəsi olan Abşeron 
m
ərtəbəsinə qədər geniş bir diapazonda müəyyən edilmişdir. 
Qeyd etm
ək lazımdır ki, indiki zamanda mövcud olan əsas 
neftli-
qazlı lay dəstəsi Alt Pliosenin Məhsuldar qat 
çöküntül
əridir. Ümumilikdə neft-qazlılıq perspektivliyinə və 
geoloji resurslarının potensialına görə aşağıdakı ardıcıllıqla 
düzm
ək olar: 
1. M
əhsuldar qat (Alt Pliosen); 
2. Eosen; 
3. Maykop (Oliqosen-Alt Miosen); 

---

Az
ərbaycanın quru ərazisində neft-qaz-geoloji rayonlaşdırma 
130
4. Üst 
Tabaşir; 
5. Diatom lay d
əstəsi (orta və üst Miosen); 
6. Abşeron (Q
1
) v
ə Ağcagil (Üst Pliosen);
7. Alt 
Tabaşir; 
8. Paleosen; 
9. Orta Yura.
Hal-
hazırda Məhsuldar qat, Maykop lay dəstəsi, 
Ağcagil və Abşeron mərtəbələri, Eosen, Üst Tabaşir, 
Paleosen v
ə Sarmat çöküntülərində olan yataqlar sənaye 
əhəmiyyətli işlənmədədir. 
 
Mezozoy çöküntül
əri 
Az
ərbaycan ərazisində Mezozoy kompleksinin neft-
qazlılığı Yura və Tabaşir çöküntülərilə əlaqədardır. 
Mezozoy çöküntül
əri Orta Yuranın alt hissəsinə aid olan 
Aalen çöküntül
ərindən başlayaraq Üst Tabaşirə kimi geniş 
intervalı əhatə edir. Cənub-Şərqi Qafqazın geoloji 
quruluşunda iştirak edən Mezozoyun bütün mərtəbələrinin 
çöküntül
əri az və ya çox dərəcədə neft-qazlılığa malikdirlər 
v
ə əsasən qum, qumdaşılı alevritli və çatlı karbonat süxur-
larla 
əlaqədardır 
[
10
]
.