Bəhram hüseynov, ƏHMƏd salmanov, bakir məHƏRRƏmov azərbaycanin quru əraziSİNDƏ neft-qaz- geoloji rayonlaşdirma
Yüklə 413,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Turon m
ərtəbəsi çöküntül əri Azərbaycan ərazisində m əhdud sahədə yayılıb. Bu çöküntülər Xızı zonası, Ataçay- Gilgilçay vadisi v ə Zarat muldasında yerüstü çıxışlarda, Yalama, Xudat, Sitalçay sah ələri və Siyəzən monoklina- lında qazılan quyularda öyrənilib[12, 30]. Qusar-D əvəçi rayonunda Turon mərtəbəsi çöküntüləri əsasən cənub və cənub-şərq hissələrdə yer səthinə çıxırlar. Litoloji xüsusiyy ətlərinə görə iki yarımmərtəbəyə ayrılır- lar. Qusar-D əvəçi çökəkliyində və Şahdağ zonasında Alt Turon (Zarat horizontu) çöküntül əri çox az iştirak edir. Qusar-D əvəçi törəmə çökəkliyində Turon çöküntülərinin k əsilişi əsasən əhəngdaşılardan ibarətdir. Üst Turon çökün- tül əri çökəklikdə və Siyəzən monoklinalının şimal-şərqində iç ərisində az qalınlıqlı qumdaşı və gil laycıqları olan boz, pelitamorf, çatlı əhəngdaşılardan təşkil olunub. Az ərbaycanın quru ərazisində neft-qaz-geoloji rayonlaşdırma 148 Xızı zonasında çöküntülər tünd və şabalıdı-boz bitumlu gil v ə şistlərin əhəngdaşıları ilə növbələşməsindən ibarətdir. K əsilişdə bəzən tuf və gilabı laycıqlarına təsadüf edilir. Şamaxı-Qobustan rayonunda Turon çöküntüləri nisbətən geniş yayılıb, alt və üst yarımmərtəbələrə ayrılır. Alt Turon (Zarat horizontu) argillit, tuffit laycıqlarına malik əhəngdaşı, nadir hallarda əhəngli alevrolit aralaycıqları olan tünd-boz gil, inc ədənəli qumdaşı və mergellərlə təmsil olunurlar. Bəzi sah ələrdə kəsilişdə bitumlu şistli gillərə də rast gəlinir. C ənub-qərb istiqamətində çöküntülərinin gilliliyi təd- ric ən artdığı halda, cənub-şərq istiqamətində kəsilişdə qum- daşılarının miqdarı və karbonatlılıq artır. Üst Turon çöküntül əri Şimali Qobustanda qalın laylı, çox çatlılığa malik pelitamorf əhəngdaşı, mergel, incə lay- cıqlı əhəngli qumdaşı və boz əhəngli-qumlu gillərdən iba- r ətdir. Cənub istiqamətində karbonatlı çöküntülərin, cənub- şərq istiqamətində isə kəsilişdə gilliliyin və qumdaşılarının artdığı müşahidə edilir. Böyük Qafqazın cənub yamacında alt yarımmərtəbə əhəngdaşı, qara hornblend, boz, açıq-boz pelitamorf əhəng- daşı, əhəngli mergel, yaşılımtıl-boz rəngli, az qalınlıqlı gil, qara, şabalıdı-boz gilli şist, mergel və qumdaşılardan, bəzi sah ələrdə isə tuf-qumdaşı, çəhrayı mergel, gil və əhəng- daşılardan təşkil olunub. Üst yarımmərtəbənin kəsilişi Vəndam zonasında az qalınlıqlı çəhrayı bentonit gilləri aralaycıqlarına malik ç əhrayı əhəngdaşı, yağlı gil laycıqlarına malik qırmızıya çalan əhəngdaşı, boz gilli mergel və boz gil laycıqları olan B.Hüseynov, Ə.Salmanov, B.Məhərrəmov 149 boz, tünd- boz, çox miqdarda çatlılığa malik əhəngdaşı- l arından ibarətdir. Bəzi yerlərdə kəsilişdə qırıntı və tuflu qumdaşı laylarının qalınlığı və sayı artır. Kiçik Qafqazda Turon m ərtəbəsi çöküntüləri məhdud şəkildə yayılıb. Kəsilişi tuflu konqlomerat, argillit, qum- daşı, mergel və zoogen əhəngdaşılardan təşkil olunub. Turon m ərtəbəsinin neft-qazlılığı üst yarımmərtəbənin k əsilişində iştirak edən qumdaşı layları ilə əlaqədardır. Onlar Şimali Qobustanda daha geniş yayılıb. Yüklə 413,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|