Bəhram hüseynov, ƏHMƏd salmanov, bakir məHƏRRƏmov azərbaycanin quru əraziSİNDƏ neft-qaz- geoloji rayonlaşdirma

Barrem m
ərtəbəsi
çöküntül
əri Böyük və Kiçik Qafqaz 
ərazisində geniş yayılıb. Böyük Qafqazın Xızı və Dübrar zo-
na
larında Barrem mərtəbəsinin alt hissəsi əsasən az qalınlıqlı, 
yaşılımtıl-boz qumlu və əhəngli gil laycıqları olan boz, 
ağımtıl-boz oolitli əhəngdaşılardan təşkil olunub [12, 30]. 
Şahdağ-Sudur zonasında üst yarımmərtəbəyə aid çö-
küntül
ər litoloji tərkibi yaşılımtıl-boz gil və əhəngdaşı 
laycıqları olan boz, yaşılımtıl-boz qumdaşılardan ibarətdir.
Eyni çöküntül
əri Yalama sahəsində qazılan quyularda 
açılıb. Şahdağ-Sudur zonasında Barrem mərtəbəsinin 
qalınlığı 30-120 m-dir. Qusar-Dəvəçi törəmə çökəkliyində 
Barrem çöküntül
əri əsasən alevrit və qumdaşı laycıqları 
olan gill
ərdən təşkil olunub. Xudat sahəsində qazılan 
quyularda Barrem m
ərtəbəsinin qalınlığı 760 m-dir.
Beşbarmaq kordilyeri ətrafında bu çöküntülərin litoloji 
t
ərkibi xeyli dəyişir. Burada çöküntülər kalsit laycıqlı boz, 
əhəngli gil, əhəngdaşı, qumdaşı, qravelit və konqlo-
meratlardan ibar
ətdir. Cənub-şərq istiqamətində kəsilişdə 

---

Az
ərbaycanın quru ərazisində neft-qaz-geoloji rayonlaşdırma 
138
xırdadənəli qumdaşı, gil, əhəngdaşı və ağımtıl-boz mergel-
l
ər iştirak edir. 
Böyük Qafqazın cənub yamacında, Zaqatala-Qovdağ 
sinklinoriumunda Barrem çöküntül
əri boz, yaşılımtıl-boz 
mergell
ər, boz, bərk əhəngdaşı, tünd-boz gilli şist, nadir 
əhəngli qumdaşı və argillit laycıqlarına malik şistli gillərin 
fliş növbələşməsindən ibarətdir. Çöküntülərin qalınlığı 
d
əyişkən olub 175-386 m təşkil edir.
V
əndam antiklinoriumunda da Barrem çöküntüləri 
boz, tünd v
ə yaşılımtıl-boz, təbəqəli şistli gil, qonuru, bəzən 
açıq qonuru, çox bərk əhəngdaşı, yaşılımtıl-boz və boz 
mergell
ərin fliş növbələşməsindən təşkil olunub. Qərb 
istiqam
ətdə kəsilişdə argillitlər də iştirak edir. Vəndam 
antiklinoriumu daxilind
ə qalınlıq 164-492 m-dir [10, 12].
Kiçik Qafqaz 
ərazisində Barrem mərtəbəsi çöküntüləri 
Somxito-
Ağdam və Göyçə-Qarabağ zonalarında nisbətən 
geniş yayılıblar. Sonuncu zonada Barrem mərtəbəsinin 
k
əsilişi konqlomerat layı ilə başlayır, yuxarı getdikcə boz, 
sarımtıl, açıq-boz, qumdaşılı və brekçiyaşəkilli əhəngdaşı-
ları ilə əvəz olunur. Qalınlıqları 50-290 m arasında dəyişir. 
Kiçik Qafqazın şimal-şərq yamacında Barrem çöküntüləri 
konqlomerat v
ə gil laycıqlarına malik qumdaşılarından 
ibar
ətdir. Burada qalınlıq 30 m-ə qədərdir. 
Barrem m
ərtəbəsi çöküntülərinin neft-qazlılığı kəsili-
şində qeyd olunan az qalınlıqlı alevrit və qumdaşı layları ilə 
əlaqədardır. Qusar-Dəvəçi rayonu və Xızı tektonik zona-
sında bu çöküntülərdə neft-qaz təzahürləri qeydə alınıb. 

---

B.Hüseynov, 
Ə.Salmanov, B.Məhərrəmov 
139 
Şurabad sahəsində 3, 12, 35 saylı, Sitalçay sahəsində 2 
saylı quyularda qaz təzahürləri müşahidə edilmişdir. 
B
əyimdağ-Təkçay sahəsində 7 saylı quyuda qaz təza-
hürü qeyd edilmiş, 9 saylı quyuda isə sınaq zamanı neft 
p
ərdəcikləri və qaz ayrılmaları müşahidə edilmişdir.