bilig, Bahar / 2009, sayı 49
158
Sezgin, Osman (1992). “Avrupa’daki Türk İşçileri ve Çocuklarının Eğitimi”.
Batı
Avrupa Türkleri: F. Almanya’da 30. Yıl. Ankara: Avrupa Türk-İslam
Birliği
Yay. 47-54.
Strauss A.- Corbin J. (1998).
Basics of Qualitative Research: Techniques for
Developing Grounded. Thousand Oaks, CA: Sage.
Türkdoğan, Orhan (1984).
İkinci Neslin Dramı: Avrupa’daki İşçilerimiz ve Çocukları.
İstanbul: Ayyıldız Matbaası.
Vatandaş, Celalettin (2002).
Çokkültürlülük. Değişim Yayınları.
www.musavirlikler.gov.tr/upload/D/Notlar/TurkNufus.doc, (20.07.2008).
www.medyaz.org/yazi/avrupa-da-turkce-nin-kisilan-sesleri, (21.07.2008).
www.keskin.de/zur_person/veroeffentlichung/veroeffentlichungen/307154.html,
(22.07.2008).
www. elbep.anadolu.edu.tr, (30.01.2009).
www.tsp.anadolu.edu.tr, (30.01.2009).
www.byegm.gov.tr/yayinlarimiz/AnadolununSesi/165/T8.htm, (30.01.2009).
www.tumgazeteler.com/?a=1318691, (30.01.2009).
www.iot.nl/sozhakki/sozhakki88a.pdf, (30.01.2009).
www.arsiv.sabah.com.tr/2005/09/11/siy107.html, (30.01.2009).
Yalçın, Cemal (2002). “Çokkültürcülük Bağlamında Türkiye’den Batı Avrupa Ülkele-
rine Göç”.
C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi 26 (1): 11, 13, 45-60.
bilig
Spring / 2009 Number 49: 127-160
© Ahmet Yesevi
University Board of Trustees
Turkish Spoken by Turks in European Countries:
Usage Environment, Sustainability Possibilities and
Preservation Awareness
Hülya Pilancı
*
Abstract: The social functions of one’s native language have gained
great importance especially for countries
where multiculturalism
caused by emigration is a defining characteristic. Native language,
which is regarded as a symbol of existence by the emigrants, is often
perceived by the majority as a threat to national values and social
harmony.
Turks form one of the biggest
emigrant groups in Europe
(approximately 4 million). In the light of data gathered from research,
this study discusses the characteristics of Turks that will enable them to
conserve and support their native language in the newly developing
environment in Europe.
Key Words: Language, native language,
international immigration,
Turkish, Turkish in Europe.
*
Anadolu University, Faculty of Letters, Department of Turkish Language ant Literature / ESKİŞEHİR
hpilanci@anadolu.edu.tr
bilig Bahar / 2009 sayı 49: 161-176
© Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı
Nergisî’nin
Meşâkku’l-Uşşâk’ında
Osmanlı Toplum Hayatından Yansımalar
Bahir Selçuk
*
Özet: Sanatlı nesrin klasik edebiyatımızdaki
en önemli temsilcisi kabul
edilen Nergisî, birbirinden bağımsız on aşk hikâyesini
Meşâkku’l-Uşşâk
adını verdiği eserinde toplamıştır. Yaşanmış olaylardan hareketle ya-
zılmış bu hikâyelerin çoğu, yazarın bulunduğu sosyal çevreye ve yaşa-
dığı döneme aittir. Yazarın gözlem gücünü de gösteren eser, özellikle
XVII. yüzyıl Osmanlı toplum hayatının çeşitli yönlerini realist bir biçim-
de yansıtmaktadır.
Bu çalışmada,
Meşâkku’l-Uşşâk’taki hikâyelerden
hareketle dönemin
toplum hayatına ilişkin unsurlar tespit edilip incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Nergisî,
Meşâkku’l-Uşşâk, XVII. yüzyıl, Osmanlı,
sosyal hayat.
Giriş
Her edebî eser, yazıldığı dönemin siyasî ve sosyal hayatından, devrin zihni-
yetinden, sanatçının kişiliğinden izler taşır. Çünkü dil malzemesini kullanan
ve sanat eseri olma sebebiyle estetik bir gaye güden edebî eser, aynı zaman-
da “tarihî ve sosyo-kültürel boyutu sebebiyle de sosyal bir fenomendir”
(Horata 2004: 443). Fakat bu objektiflik ilkesi göz ardı edilerek Tanzimat’tan
itibaren klasik edebiyatımızın sosyal hayattan kopuk ve soyut bir edebiyat
olduğu, nesrimizin de -daha çok Batı nesri ile mukayese edilerek- çok geri
planda kaldığı iddiası, çeşitli vesilelerle dile getirilmiştir.
Hayattan kopuk
olduğu iddia edilen klasik edebiyatın, aslında toplumsal hayatın yansıması
olduğu (Andrews 2000, Bilkan 2006 vb.), zengin ve köklü bir nesir geleneği-
nin varlığı (Çaldak 2004, Tulum 2001, Kavruk 1998 vd.), çeşitli çalışmalarla
ortaya konmuştur.
Edebî eserlerde toplumsal konulara yöneliş, XVII. yüzyılda artış göstermeye
başlar. Osmanlının olumsuzluklar yaşamaya başladığı bu dönemde, sanatçı-
ların çevrelerindeki siyâsî, sosyal ve ekonomik hadiseleri gözlemleyerek eser-
lerinde işledikleri görülür (Şentürk vd. 2006: 363). Atâyî’nin Hamse’si, Nâbî
Divanı, Sâbit Divânı (Bilkan 2006: 14-143, Kortantamer 1993: 89-150,151-
*
Adıyaman
Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü / ADIYAMAN
bahirselcuk@gmail.com