6
Fenoterapi
İLKÖĞRETİM
F
en ve Teknoloji dersinde öğrencileri
korkutan boyutta bir bilgi yığını olsa
da uygulamaya geçirebildiğimiz alanlarda
çok daha basit bir hal almaktadır. Yaparak
yaşayarak öğrenmenin kalıcılığı arttırdı-
ğı göz önüne alındığında bu uygulamalar
daha fazla önem kazanmaktadır. Çınar Ko-
leji öğretmenleri olarak bizler de bu bilinç-
le hareket ederek öğrencilerimizi Deneyim
Merkezimizden en verimli şekilde fayda-
lanmalarını sağlamak için fırsatlar sunu-
yoruz. 5-6-7-8. Sınıf öğrencilerimiz farklı
etkinlik ve deneylerle bu ortamlarda öğ-
renmelerini daha etkili hale getirmektedir.
5. Sınıfl arda dinamometre ile kuvvet ölçü-
mü, 6. Sınıfl arda iskelet modelinin incelen-
mesi, 7. Sınıfl arda elektroskop kullanımı, 8.
Sınıfl arda asit-baz gözlemi bu deneylerden
bazıları…
Deneyim Merkezi
Deneyleri
7
Fenoterapi
İLKÖĞRETİM
F
en ve Teknoloji dersinde öğ-
retmenimiz Habibe Karadağ
böbreğin yapısını inceleyeceği-
mizi söyledi. Bunun için şekil
bakımından insan böbreğine
en çok benzeyen koyun böbre-
ği kullandık. İlk defa böbreğe
dokunacak ve yakından incele-
me fırsatı bulacağımız için çok
heyecanlıydık. Bisturi, büyüteç,
eldiven, pens ve kağıt havlu...
Tüm malzemelerimiz hazırdı.
Eldivenlerimizi taktık. O an
kendimizibir cerrah gibi hisset-
tik. Dıştan görünüşü fasulyeye
benziyordu. Dokunduğumuzda
sert ve kaygan bir yapısı vardı.
Üstündeki yağ tabakası ve zar
kısmını aldıktan sonra böbreği
ikiye böldük. Kabuk, öz, havuz-
cuk kısımlarını ve böbrek da-
marlarını pensle tutarak büyüteç
yardımıyla inceledik. Böbrek
kuvvetli kaslardan oluşuyordu.
İçindeki damarların yapısı çok
inceydi. O an aklıma böbreğin
vücudumuzdaki görevleri geldi.
Onun kanımızı süzerek zarar-
lı maddelerden arındırmasının
sağlığımız için ne kadar önemli
olduğunu anladım. Diyaliz mer-
kezlerine giden insanların çek-
tiği zorlukları düşündüm. Avuç
içi büyüklüğündeki bu organın
sağlığımız için önemini bir kez
daha kavradım.
Böbreğin Yapısını
İnceliyoruz
Eyüp Kaan TAŞPOLAT 7-G 115
Hilal ESENBAY 7-G
İ
şte! Kapıda beliren öğretmenimiz.
Öğretmenimizi görünce herkes
fırlıyor yerinden. Çok heyecanlıyız,
heyecanımız gözlerimizden okunu-
yor. Göz demişken; heyecanımızın
nedenini söylemeyi az kalsın unutu-
yordum. Bu ders deney yapacağız. Bu
yüzden bu kadar çok heye-
canlıyız.
Deneyimiz gözün yapıların-
dan biri olan göz bebeğinin
ışıkta büyüyüp küçülmesi ile
alakalı. Ben böyle dalıp gi-
derken, öğretmenimiz deney
için gönüllüleri çağırmaya
başlamış bile. Tüm parmaklar
havada. Seçilenlerin göz be-
bekleri büyümüş heyecandan.
Sahi, aslında göz bebeğinin
büyümesi için ışığa da ihtiyaç
yok ama…
Öğretmenimiz; elindeki feneri ar-
kadaşımızın eline verdi. Karşısına bir
arkadaşımız geçti. Işıklar söndürülüp,
el feneri açılınca herkes şaşkınlıkla
deneye kilitlendi. Gözüne fener tutu-
lan arkadaşımızın göz bebekleri yavaş
yavaş küçülüyordu. Öğretmenimiz
ışığı yakarken ikaz etti: “Burası daha
önemli, ben ışığı yakınca arkadaşını-
zın gözüne daha dikkatli bakın.”
Daha da dikkatli baktık. Gözbe-
bekleri biraz daha küçüldü. Çok şa-
şırmakla beraber mutlu olmuştuk.
Bu deneyimizle; göz bebeğimizin
az ışıkta büyüyüp, çok ışıkta küçüldü-
ğünü de öğrendik. Yüce Rabbimiz, ne
kudretli değil mi?
y
y
d
ı
a
d
i
b
h
b
S
b
7.Sınıfl arda Ders İçi
Etkinlikler
8
Fenoterapi
İLKÖĞRETİM
B
u deneyimizde, Sirke, limonlu su ve
NaOH çözeltisi kullandık. İlk başta,
hepsine teker teker kırmızı ve mavi tur-
nusol kâğıdı batırdık. Böylelikle Sirke ve
limonlu suyun asit, NaOH çözeltisinin
baz olduğunu öğrendik. Bunlara PH
kâğıdını batırarak hangi renge dön-
düğüne baktık. PH metre kağıdında
oluşan rengin hangi renge daha yakın
olduğuna bakıp maddelerin asit mi
baz mı olup olmadığına baktık, PH’ını
ölçtük. Daha sonra
saf ve tuzlu suyun asit
mi baz mı olduğunu
ölçtük ve saf suyun
PH’ının 0 olduğunu
gördük. Böylelikle saf
suyun nötr olduğu-
nu öğrenmiş olduk.
Tuzlu suyun ise bazik
özelliğe sahip oldu-
ğunu öğrendik.
S
ıvıların kaldırma kuvvetinin etkisini
gözlemleme amacıyla8.sınıf öğren-
cilerimiz ile çeşitli deneyler yaptık. Bir
cismin havadaki ağırlığı ile sudaki ağır-
lığı farkının kaldırma kuvvetine eşit ol-
duğunu ölçerek öğrendik. Daha sonra
cisme uygulanan kaldırma kuvvetinin
cismin batan hacmi ve sıvının yoğunluğu
ile doğru orantılı olduğunu gözlemledik.
Bir cismin sıvı içerisindeki konumumun
yoğunluk ile belirlendiğini , sıvının yo-
ğunluğunun arttıkça yumurtanın yüzeye
doğru çıktığını da gözlemledik. Böylece
fen bilimleri laboratuarımızda yaparak
ve yaşayarak öğrenmenin keyfini çıkar-
dık.
L
aboratuvar ortamında gerçek-
leştirdiğimiz, şekerin yanması
deneyinde KCIO
4
(potasyum klo-
rat), basit şeker ve H
2
SO
4
(sülfirik
asit), damlalık ve porselen kroze
kullanılarak yapılmıştır.
İlk olarak potasyum klorat ile basit
şekeri porselen krozede birbirinden
ayırt edilmeyecek hale gelene kadar
karıştırılır. Ardından bir damlalık
ile sülfirik asit alınıp, potasyum
klorat-şeker karışımına dökülüyor.
İlk damla düştükten sonra bile, ka-
rışımdan gelen cızırtıyı duyacaksı-
nız ve ardından karışımdan çıkan
alevi göreceksiniz. Bunun nedeni,
şeker ve potasyum kloratın içindeki
moleküllerin sülfirik asit gibi güçlü
bir asitle tepkimeye girmesidir.
Asit mi? Baz mı?
Kaldırma
Kuvveti
Şekerin
Yanması
b
d
k
c
c
c
c
c
c
l
l
lı
d
d
d
c
c
c
c
c
i
i
il
B
B
B
y
y
y
ğ
ğ
ğ
d
d
d
f
f
fe
v
v
v
d
d
d
c
p
y g