Bmi mashhura

6
 
C
5
: C
6
 
Alkanlar nisbati 
sikloalkanlar 
Gaz kondensati 
Zeagli Darvoza: 
60-170
0
C fraksiya 
14 
37 
0,38 
0,83 
58-150
0
C fraksiya 
16 
30 
0,53 
1,17 
Qizil Qum: 
Q.B.-200
0
C fraksiya 
(I namuna) 
10,8 
15,2 
0,71 
- 
(II namuna) 
12,8 
10 
1,28 
3,25 
Benzin 
24,1 
23 
1,05 
0,91 
Borsa kelmas: 
Qotur Tepa 
7,8 
19,7 
0,90 
1,52 
Jetiboy 
15,6 
13,7 
1,14 
2,25 
Uzen' 
13,3 
16,5 
0,81 
2,26 
Neft kimyo sanoati uchun hozirda eng ko`p ahamiyatga ega bo`lgan 
uglevodorodlar: etilen, propilen, butadien va benzollardir. Ular asosida juda ko`p 
neft kimyoviy mahsulotlar olinadi. 
Neftning geteroatomli birikmalari 
Hamma neftlar tarkibida uglevodorodlardan tashqari anchagina miqdorda 
geteroatomli birikmalar mavjuddir. Ushbu birikmalar o`z molekulalarida 
oltingugurt, kislorod, azot saqlashi mumkin. Ko`rsatib o`tilgan elementlarning 
miqdori neftning yoshiga va kelib chiqishiga bog`liqdir. 
Oltingugurt miqdori 0,02 dan 7% (mass.) gacha bo`lishi mumkin va ushbu 
ko`rsatkich bo`yicha oltingugurt birikmalarining neftdagi miqdori taxminan 
0,2

70% ga to`g`ri keladi.
Neft tarkibidagi azot saqlovchi birikmalardagi azotning miqdori undan ham 
kam bo`lib 1,7% (mass.) gacha yetishi mumkin. Masalan, O`zbekistonning 
Uchqizil neftida azotning miqdori 0,82% (mass.) ni tashkil qiladi. 

---

 
Neftning azot saqlovchi birikmalari 
Neft tarkibida azot birikmalari kislorodli va oltingugurtli birikmalarga 
nisbatan anchagina kam miqdorda bo`lib, odatda 0,02 0,56% (massaviy) miqdorda 
bo`ladi. Ular boshqa geteroatomli birikmalar kabi fraksiyalarda notekis 
taqsimlangan bo`lib, ko`pincha ularning yarmidan ko`pi smola - asfalten qismida 
mavjud.
Neftning azotli birikmalari o`zlarining kimyoviy xossalariga asosan azotli 
asoslarga va ajratish hamda identifikatsiya qilish og`ir muammo bo`lgan azot 
saqlovchi neytral birikmalarga bo`linadi. 
Azotli asos birikmalar kislotalar yordamida neft tarkibidan osongina ajratib 
olinadi. Neytral azot saqlovchi birikmalarni esa ajratib olish va ularni 
identifikatsiya qilish og`ir muammodir.
Quyida eng ko`p o`rganilgan azotli asoslar haqida ma'lumot keltirilgan.
Ko`rsatilgan azotli birikmalarning alkilli hosilalari (asosan metil- va etilli 
hosilalar), hamda ularning alisiklik va aromatikli (neytral) gomologlari bo`lishi 
mumkin. Ayrim neftlarda, hatto tiniq fraksiyalarda ham molekulasida azot va 
oltingugurt atomi bo`lgan tioxinolinlar yoki azot va kislorod atomi bo`lgan 
gidroksipiridin, gidroksixinolin birikmalar ham uchratiladi. 
Molekulasida indol- va karbazolxinolinlar - ikki azoti bo`lgan birikmalar 
ham aniqlangan.