Bolalar psixologiyasi va psixodiagnostikasi

JDPU 1Kurs Maktabgha ta’lim
yo’nalishi
207-guruh talabasi TALIBOVA SAMARANING
“BOLALAR PSIXOLOGIYASI VA PSIXODIAGNOSTIKASI”
fanidan
tayyorlagan taqdimoti.
TALIBOVA SAMARA
MAVZU: PSIXOLOGIK TADQIQOTNI O’TKAZISH SHAKLLARI.
Reja:
1. Psixologik tadqiqotni o‘tkazish shakllari
2. Tadqiqotchi uzluksiz ravishda bir yosh bosqichidan ikkinchisiga o‘tish
3. Har qanday mustaqil fan kabi psixologiyaning ham o‘ziga xos tadqiqot usullari
Psixologik tadqiqotni o‘tkazish shakllari Bolani o‘rganish ikki asosiy shaklda: “ko‘ndalangiga kesim” va“uzunasiga kesim” metodi deb nomlanuvchi tadqiqot shaklida amalga Tadqiqot ko‘ndalangiga kesim shaklida o‘tkazilganda turii yoshdagi bolalar guruhlarida muayyan psixologik jarayon, holat yoki xususiyat o‘rganiladi va har xil yosh bosqichidagi bolalar ustidan olib borilgan tadqiqot natijalari o‘zaro solishtiriladi. Masalan, D.B.Elkonin kichik,o‘rta va katta maktabgacha yoshdagi bolalaming syujetli-rolli o‘yinlariga xos xususiyatlarni o‘rganib, o‘zaro solishtirib bolalar o ‘yinlari taraqqiyotiga xos umumiy qonuniyatni aniqlagan. Ko‘ndalangiga kesim shaklidagi tadqiqotda asosiy e’tibor sinaluvchi bolalar yoshidagi farqlarga qaratUishi kerak. Farq qanchalik kichik bo‘lsa, psLxolog- tadqiqotchi bola psixikasi va shaxsidagi muhim o‘zgarishlami payqash uchun ko‘proq imkoniyatga ega boiadi. Tadqiqot uzunasiga kesim shaklida o‘tkazilganda bir yoki bir necha bolaning muayyan vaqt oraligidagi hayoti o‘rganiladi.
TALIBOVA SAMARA
Tadqiqotchi uzluksiz ravishda bir yosh bosqichidan ikkinchisiga o‘tishda bola psixikasi va hulq-atvorida ro‘y beruvchi o‘zgarishlami aniqlab boradi.Masalan, maktabgacha taiim muassasasida yangi dastur bo‘yicha ish boshlangan boisa, muassasaga endi qabul qilingan bolalami 4-5 yil uzluksiz o‘rganish orqali dastuming bola taraqqiyotiga ta’sirini aniqlash va u haqida xulosa chiqarish mumkin boiadi.
TALIBOVA SAMARA
TALIBOVA SAMARA
Har qanday mustaqil fan kabi psixologiyaning ham o‘ziga xos tadqiqot usullari mavjud. Ularning yordami bilan ma'lumotlar to'planadi va tahlil qilinadi, keyinchalik ular ilmiy nazariyalarni yaratish yoki amaliy tavsiyalarni ishlab chiqish uchun asos sifatida ishlatiladi. Fanning rivojlanishi, birinchi navbatda, tadqiqot usullarining sifati va ishonchliligiga bog'liq, shuning uchun bu masala doimo dolzarb bo'lib qoladi. Psixologiyaning sub'ektiv usullari (kuzatish, so'rov)- bu tadqiqot usullari o'rganilayotgan ob'ektga nisbatan shaxsiy his-tuyg'ularga asoslanadi. Psixologiya alohida fanga ajratilgandan so'ng, sub'ektiv tadqiqot usullari ustuvor rivojlanishga ega bo'ldi. Hozirda bu usullardan foydalanish davom etmoqda, ba'zilari esa takomillashtirilmoqda. Subyektiv usullar bir qator kamchiliklarga ega bo'lib, ular o'rganilayotgan ob'ektni xolis baholashning murakkabligidadir.
TALIBOVA SAMARA
TALIBOVA SAMARA
Psixologiyaning ob'ektiv usullari (testlar, eksperimentlar)- bu tadqiqot usullari sub'ektiv usullardan shu bilan farq qiladiki, o'rganilayotgan ob'ekt tashqi kuzatuvchilar tomonidan baholanadi, bu esa eng ishonchli ma'lumotlarni olish imkonini beradi. Kuzatuv Bu psixologik tadqiqotning eng dastlabki va eng oddiy usullaridan biridir. Uning mohiyati shundan iboratki, inson faoliyati tashqi tomondan, hech qanday aralashishlarsiz kuzatiladi. Ko'rilgan hamma narsa hujjatlashtirilgan va izohlangan. Bu usulning quyidagi turlari mavjud: introspeksiya, tashqi, erkin, standart, kiritilgan.
TALIBOVA SAMARA
Usullari fanda bu fanning predmetini tashkil etuvchi hodisalarni o'rganish usullari, usullari deyiladi; bu usullardan foydalanish o‘rganilayotgan hodisalarni to‘g‘ri bilishga, ya’ni ularning o‘ziga xos xususiyatlari va qonuniyatlarini inson ongida adekvat (voqelikka mos) aks ettirishga olib kelishi kerak. Usul ma'lumotlarni yig'ish, qayta ishlash yoki tahlil qilishning asosiy usuli hisoblanadi. Usul - bu: amaliy bilimlarning texnikasi yoki operatsiyalari majmui; nazariy bilimlarning texnikasi yoki operatsiyalari majmui; nazariy muammoni hal qilish usuli.
TALIBOVA SAMARA