Budjet hisobi

II-BOB. BUDJET TASHKILOTLARIDA MOLIYAVIY AKTIVLAR HISOBINI TASHKIL ETISHNING AMALIY JIHATLARI

1. Hisobvaraqlardagi pul mablag’lari hisobi.

Byudjet tashkilotlarining budjet hamda budjetdan tashqari mablag’lari bo’yicha shaxsiy hisobvaraqlarining ochilishi moliya organlari tomonidan quyidagi hujjatlar asosida amalga oshiriladi:

1. 
   byudjetdan mablag’ oluvchining moliya organi rahbarining yoki uning o’rnini bosuvchi shaxsning ruxsat beruvchi yozuvi qo’yilgan shaxsiy hisobvaraq ochish to’g’risidagi arizasi.
   

Agar, budjetdan mablag’ oluvchi bir vaqtning o’zida yuridik shaxs maqomiga ega bo’lmagan, quyi byudjetdan mablag’ oluvchilar uchun byudjet mablag’larini taqsimlovchi bo’lsa, tegishli shaxsiy hisobvaraqlar ochish uchun bir nusxada ariza, unga ilova qilib xizmat ko’rsatiladigan quyi byudjetdan mablag’ oluvchilarning ro’yxati taqdim etiladi;

2. 
   xarajatlar smetasi nusxasi, jumladan vaqtinchalik va aniqlangan hamda unga moliya organlarining mansabdor shaxslari tasdiqlagan va moliya organlarining muhri qo’yilgan zarur hujjatlarning ilovalari bilan, Zaxira jamg’armasi mablag’lari bo’yicha xarajatlar smetalari nusxalari.
   

Bunda, o’rnatilgan tartibda o’zining tasarrufida bo’lgan, yuridik shaxs maqomiga ega bo’lmagan, quyi byudjetdan mablag’ oluvchilarning xarajatlariga xizmat ko’rsatish va hisobini yuritishni amalga oshiradigan byudjetdan mablag’ oluvchilar uchun ularning shaxsiy xarajatlarini (shaxsiy xarajatlar smetasi asosida) hisobini yuritish uchun alohida shaxsiy hisobvaraq ochiladi va xizmat ko’rsatiladigan quyi byudjetdan mablag’ oluvchilar uchun (umumiy xarajatlar smetalari asosida) alohida har bir byudjet tasnifining paragrafi bo’yicha shaxsiy hisobvaraqlar ochiladi;
v) kapital qurilish ob’ektlari bo’yicha xarajatlarning oylik yoyilmasi, qurilishlarning manzilli ro’yxati (loyiha-tadqiqot ishlarining manzilli ro’yxati)
nusxasi, qurilishlarning titul ro’yxati nusxasi (kapital qurilish buyurtmachilari uchun);
g) bir nusxada yuqori tashkilot tomonidan yoki notarial tasdiqlangan moliyaviy hujjatlarga imzo qo’yish huquqiga ega bo’lgan tashkilotning mansabdor shaxslarining imzo namunalari va shaxsiy hisobvaraqlar bilan muomalalarni amalga oshirishdagi tashkilotning muhr izi tushirilgan kartochkasi.
Shahsiy hisobvaraq ochilgandan keyin G’aznachilik bo’limlariga belgilangan tartibda naqt pul va boshqa buxgalteriya xujjatlarini olish uchun moddiy javobgar shaxs nomiga ishonchnoma rasmiylashtirilib taqdim etiladi. Bu ishonchnoma berilgan shaxs nomiga g’aznachilik bo’limlari tomonidan naqt pul olish uchun chek rasmiylashtirilib beriladi yoki g’aznachilik bo’limlaridan shahsiy hisobvaraqdan ko’chirma va unga ilova qilingan xujjatlarni olishiga ruxsat beriladi.
Ma’lumki O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 3 sentyabrdagi 414-sonli "Byudjet tashkilotlarini mablag’ bilan ta’minlash tartibini takomillashtirish to’g’risida"gi qaroriga muvofiq, byudjetdan mablag’ oluvchilarni Davlat byudjetidan xarajatlarning to’rt guruhi bo’yicha moliyalashtirish tartibi belgilangan:

1. 
   Ish haqi va unga tenglashtirilgan to’lovlar (bolali oilalarga nafaqalar va kam ta’minlangan oilalarga moddiy yordam, stipendiyalar va boshqalar);
   
2. 
   Ish haqiga qo’shimchalar;
   
3. 
   Kapital qo’yilmalar (Davlat investitsiya dasturida nazarda tutilgan manzilli ro’yxatlarga muvofiq);
   
4. 
   Boshqa xarajatlar (oziq-ovqat, dori-darmon, kommunal xizmatlar va boshqa xarajatlar).
   

Byudjetdan mablag’ oluvchilarning I va II guruh bo’yicha xarajatlar to’lovi birinchi navbatda amalga oshiriladi. Bunda, I guruh xarajatlarini II guruh xarajatlari to’lovisiz amalga oshirish taqiqlanadi.
Tegishli byudjet bo’yicha I va II guruh xarajatlari to’lovi uchun g’azna hisobvaraqlarida zarur mablag’larni qoplaydigan qoldiqlar mavjud bo’lganda, I va II guruh xarajatlarini to’liq amalga oshirgan tashkilotlar bo’yicha IV guruh xarajatlarini amalga oshirishga ruxsat etiladi.
G’aznachilik bo’linmalari g’azna hisobvaraqlaridan to’lov topshiriqnomalar asosida tashkilot va muassasalarni saqlash, markazlashtirilgan tadbirlarni o’tkazish, kapital qo’yilmalar va boshqa maqsadlar uchun to’lovlarning tasdiqlangan xarajatlar smetasi va kapital qo’yilmalar limitlari doirasida amalga oshiradi.
Buning uchun yuridik va moliyaviy majburiyatlar belgilangan tartibda ro’yhatga olinadi va to’lab beriladi. Budjet mablag’lari hisobiga I va II guruh xarajatlari bo’yicha moliyaviy majburiyatlar ish haqi va unga tenglashtirilgan xarajatlar to’lovi uchun naqd pul mablag’larini olishga so’rovnoma, shuningdek ushbu guruhlar xarajatlari bo’yicha to’lov topshiriqnomalari asosida ro’yxatga olinadi.
Budjet tashkilot ish haqi va unga tenglashtirilgan to’lovlar, shuningdek xizmat safari xarajatlarini to’lash uchun naqd pul mablag’lari olishga g’aznachilik bo’linmasiga byudjetdan mablag’ oluvchining rahbari va bosh hisobchisi imzosi bilan, ikki nusxada ish haqi va unga tenglashtirilgan to’lovlar, shuningdek xizmat safari xarajatlarini to’lash uchun naqd pul mablag’lari olishga so’rovnoma va unga to’ldirilgan chek ilova qilingan holda taqdim qiladi. Budjetdan mablag’ oluvchilar naqd pul olish uchun moddiy javobgar shaxs (kassir)ga berilgan ishonchnomani g’aznachilik bo’linmalariga taqdim qiladilar. Olinishi kerak bo’lgan naqt pul g’aznachilik bo’limining banklardagi tranzit schyotiga yagona g’azna hisob raqamidan to’lov topshiriqnomasi asosida g’aznachilik tomonidan o’tkaziladi. To’ldirilgan chek byudjet tashkiloti xodimi tomonidan bankka taqdim etiladi va bank tomonidan chekda ko’rsatilgan mablag’ to’lab beriladi. Naqd pul berilganidan so’ng reestrning ikkinchi nusxasi (kassa chiqim jurnali) chek ijro etilganligi to’g’risidagi belgi qo’yilgan holda bank ko’chirmasi bilan birga tegishli g’aznachilik bo’linmasiga
qaytariladi. G’aznachilik bo’linmasi bank ko’chirmasi, reestr va chekga asosan tegishli shaxsiy hisobvaraqda belgi qo’yadi va byudjet tashkilotiga uning shaxsiy hisobvarag’idan ko’chirma beradi, shu bilan birga byudjet tashkiloti buxgalteriyasida keyingi hisoblarni yuritish uchun ish haqi va unga tenglashtirilgan to’lovlar, xizmat safari xarajatlarini to’lash uchun berilgan so’rovnomaning ikkinchi nusxasiga "TO’LANDI" belgisini qo’yib byudjetdan mablag’ oluvchiga qaytaradi.
III guruh xarajatlari bo’yicha moliyaviy majburiyatlarning qabul qilinishi pudratchilarning ish bajarilganligini tasdiqlovchi hisobvaraq-fakturalar asosida amalga oshiriladi.
G’aznachilik bo’linmalari tomonidan pul mablag’larini o’tkazish quyidagi hollarda amalga oshiriladi:
to’lov topshiriqnomasida byudjet tasnifining tegishli kodlari, shartnoma, hisobvaraq-faktura, avans miqdori va boshqa kerakli rekvizitlar to’g’ri ko’rsatilganda;
qurilishlarning tasdiqlangan manzilli va titul ro’yxatlari asosida va tegishli ob’ektlar bo’yicha shaxsiy g’azna hisobvaraqlaridagi mavjud ajratilgan byudjet mablag’lari summalari doirasida bo’lganda;
agar to’lov topshiriqnomasida ko’rsatilgan summa g’aznachilik bo’linmasida ro’yxatga olingan shartnomaga asosan, oldin o’tkazilgan mablag’larni hisobga olgan holda, to’lanishi lozim bo’lgan pul mablag’laridan oshmaganda;
buyurtmachining pudratchi oldidagi kreditorlik qarzining mavjudligini tasdiqlovchi hisobvaraq-faktura va hujjatlar, yoki buyurtmachining pudratchiga avans to’lovlarini o’tkazishi lozimligini tasdiqlovchi hujjatlar mavjud bo’lganda; to’lov topshiriqnomasida ko’rsatilgan pudratchining nomi va rekvizitlari shartnomada ko’rsatilgan pudratchining nomi va rekvizitlariga muvofiq
bo’lganda.
Bajarilgan ishlar uchun xarajatlar to’lovi, jumladan avans to’lovlarining to’lanishi o’rnatilgan tartibda rasmiylashtirilgan va buyurtmachilar tomonidan
g’aznachilik bo’linmalariga taqdim qilingan to’lov topshiriqnomalari asosida amalga oshiriladi, bunda to’lov topshiriqnomasining "To’lovchining nomi" ustunida g’aznachilik bo’linmasining nomi, "To’lovchining hisob raqami" ustunida - g’azna hisobvarag’i, "To’lov maqsadi" ustunida - byudjetdan mablag’ oluvchining shaxsiy hisobvaraq raqami, byudjet tasnifining tegishli kodi, to’lovni o’tkazishga asos bo’ladigan hujjatlar, shuningdek to’lov maqsadi ko’rsatiladi.
IV guruh xarajatlari bo’yicha moliyaviy majburiyatlar mahsulot etkazib beruvchilarning hisobvaraq-fakturalari yoki tovarlar etkazib berilganligini (ishlar bajarilganligini, xizmatlar ko’rsatilganligini) tasdiqlovchi boshqa hujjatlar, yoki byudjetdan mablag’ oluvchilarning mahsulot etkazib beruvchiga byudjet (byudjetdan tashqari) mablag’larini (shu jumladan, avans to’lovlarini) o’tkazishi lozimligini tasdiqlovchi boshqa hujjatlar asosida qabul qilinadi.
G’aznachilik bo’linmasi byudjetdan mablag’ oluvchilarning to’lov topshiriqnomalari asosida g’azna hisobvaraqlaridan IV guruh xarajatlari bo’yicha xarajatlarni byudjetdan mablag’ oluvchilarning xarajatlar smetalarining tegishli moddalarida nazarda tutilgan ajratilgan byudjet mablag’lari limitlari doirasida amalga oshiradi.
Byudjetdan mablag’ oluvchilarning xarajatlari to’lovi to’lov topshiriqnomalari bilan quyidagi talablarga rioya qilingan holda amalga oshiriladi:
budjetdan mablag’ oluvchilarning IV guruh xarajatlarining tegishli moddalari bo’yicha byudjet mablag’lari qoldiqlari summalari doirasida;
agar to’lov topshiriqnomasida ko’rsatilgan summa g’aznachilik bo’linmasida ro’yxatga olingan shartnomaga muvofiq to’lanishi lozim bo’lgan pul mablag’lari summasidan oshmasa;
hisobvaraq-faktura yoki tovar (ish, xizmat)lar etkazib berilganligini tasdiqlovchi boshqa hujjatlar mavjud bo’lganda va byudjetdan mablag’ oluvchining mahsulot etkazib beruvchi oldidagi qarzdorligini, shuningdek byudjetdan mablag’ oluvchini mahsulot etkazib beruvchiga byudjet (byudjetdan
tashqari) mablag’larini (shu jumladan, avans to’lovlarini) o’tkazishi lozimligini tasdiqlovchi hujjatlar mavjud bo’lganida;
to’lov topshiriqnomasida ko’rsatilgan mahsulot etkazib beruvchining, shuningdek byudjetdan mablag’ oluvchilarning nomi va rekvizitlari shartnoma va hisobvaraq-fakturada yoki tovar (ish, xizmat)lar etkazib berishni tasdiqlovchi boshqa hujjatlarda mahsulot etkazib beruvchining, shuningdek byudjetdan mablag’ oluvchilarning nomi va rekvizitlariga muvofiq bo’lganida.
Xarajat guruxlari bo’yicha to’lov topshiriqnomalariga asosan to’lovlar amalga oshirilgandan keyin g’aznachilik bo’limlari quyidagi shakldagi to’lov topshiriqnomalari ilova qilingan shahsiy hisobvaraqdan ko’chirmani byudjet tashkilotlariga taqdim etadi.
Budjet tashkilotlariga g’aznachilik bo’limlari tomonidan byudjet mablag’lari bo’yicha shahsiy hisobvaraqda muomala amalga oshrilgan kun uchun ko’chirmalar taqdim etiladi. Ushbu ko’chirmalarga asosan byudjet tashkilotlari buxgalteriyasida tegishli buxgalteriya yozuvlari berilib 2- memorial order – byudjet mablag’larining xarakatiga doir jamlanma qaydnoma 381-shakl rasmiylashtiriladi. 2-memorial orderga asosan yozuvlar 308 –son shakldagi Bosh jurnal kitobiga tushiriladi. 308-son shakldagi bosh jurnal kitobidan tegishli hisobot shakllari rasmiylashtiriladi (2.1.1 - rasm).