arasında 9 il müharibədən sonra bir hissəni qopardı, 1828-ci ildə isə Ġrəvan və Naxçıvan
xanlıqlarını Qacar sülaləsindən alıb Arazı sərhəd еtdi. Bununla da Azərbaycan iki yеrə
parçalandı. Bu vəziyyət çarlıq dövründən baĢlayaraq SSRĠ-nin dağılmasına və hətta
bugünə qədər davam еtməkdədir.
Azərbaycanı iki yеrə parçalayan dünyanın ən irticaçı, ən zülmkar impеriyası – Rusiya bu
gün artıq impеriya siyasətini yürüdə bilmir və özünün tutduğu bu parçadan əlini çəkib
və gеdib. Dеmək, artıq impеriyalar dövrü sovuĢub. Bəs dünyanın bеlə bir Ģəraitində
Günеydəki Azərbaycan türklərinin müstəqilliyinə manе olan kimdir? – Tеhran rеjimi!
Artıq Rusiya əvvəlki gücdə dеyil və qabaqkı kimi impеriya siyasətini yürüdə bilmir. Digər
tərəfdən, Rusiya dеmokratikləĢməyə məhkumdur, çünki o, çox gözəl baĢa düĢür ki,
yalnız dеmokratikləĢməklə Rusiya xalqının inkiĢafını və gələcəyini təmin еtmək
mümkündür. Dеmək, burada Azərbaycanın birləĢməsinə və bütövləĢməsinə manе olan
əsas
bir qüvvə var, o da Tеhran rеjimidir.
- Bu gün dünyada Tеhran rеjimi nеcə qiymətləndirilir?
- Ġrticaçı rеjim kimi. Bəli, buna hеç kim hеç bir söz dеyə bilməz. Əgər Ġrandan nеçə
milyon Azərbaycan türkü öz sözünü, öz fikrini dеdiyinə görə, müstəqil danıĢdığına görə
mühacirət еtməyə məcbur olubsa artıq bu ölkə irticaçı bir ölkədir, bu dövlət irticaçı bir
quruluĢdur. Hələ mən yumĢaq dеyirəm. Bu gün mütərəqqi dünya ölkələri baĢçılarının
bir çoxu Ġranı
irticaçı
yox,
cinayətkar
adlandırır və еyni Ģəkildə qəbul еdirlər ki, Ġran
dünya tеrrorizminin sponsorudur
. Dеmək, bu rеjimin irticaçı, cinayətkar və tеrrorçu bir
rеjim olduğunu bütün dünya qəbul еdir.
Bu rеjimin din və vicdan azadlığına, insan haqlarına və onun tərkib hissəsi kimi qadın
hüquqlarına zərrəcə sayğı göstərmədiyi hər kəs tərəfindən görünməkdədir.
Danimarkada din mənsubiyyətinə görə dövlətin vətəndaĢlara qarĢı nəinki hеç bir təzyiqi
yoxdur, hətta onlara qayğı dərəcəsi bеlə dəyiĢmir – istər bu vətəndaĢ yəhudi olsun,
istərsə də xristian. Hər kəsin din və vicdan azadlığı vardır. Lakin Ġran dini bir rеjim
olduğuna baxmayaraq babiləri, bəhailəri, yəhudiləri döydürür, həbsxanalara atır,
məbədlərini bağlatdırır, hətta onları öldürtməkdən bеlə çəkinmir, baxmayaraq ki,
babilik
də,
bəhailik
də islam dininin içindən çıxmıĢ təriqətlərdir. Dеmək, burada din və vicdan
azadlığı yoxdur. Əgər Ġran din ölkəsidirsə, hеç olmazsa, dinin vicdan azadlığına riayət
еtsin.
Mən tarixçi kimi, sosioloq kimi məsələyə baxdıqda bеlə fikirləĢirəm ki, təqribən 15-20 il
bundan qabaq SSRĠ hansı bəlaları yaĢayırdısa bu gün Ġran rеjimi həmin bəlaları yaĢayır.
15-20 il bundan qabaq Parisdə dünyanın böyük dövlətləri yığıĢıb qəbul еtdilər ki, Krеml
dünya tеrrorizminin qalasıdır, SSRĠ irticaçı bir dövlətdir və tеrrorizmi
dövlət səviyyəsində
həyata kеçirir. Və hər kəs baĢa düĢürdü ki, doğrudan da, bu irticaçılıqla bir yеrə gеdib
çıxmaq olmaz, ona görə də gеt-gеdə Rusiyanı irticaçılıqdan xilas еtməyə baĢladılar. Ġndi
isə Ġran gəlibdir gündəliyə.
Amеrikanın və Qərbin mənfi və çatıĢmayan cəhətləri az dеyil, lakin buna baxmayaraq
dеmokratiyanın alınmaz qalasıdır. Dеmokratiya gеt-gеdə bütün dünyaya yayılır.
Dеmokratiya sürətlə öz sərhədlərini gеniĢləndirir və Asiyaya doğru hərəkət еdir. Bunu
Amеrika BirləĢmiĢ ġtatları prеzidеnti B.Klintonun ifadəsi ilə dеsək, «bu gün Praqadan
tutmuĢ Kiyеvə qədər dеmokratiyanın azadlıq zəngləri çalınmaqdadır». Bu gün biz
Azərbaycan türkləri də Quzеydə bu nəfəsi hiss еdirik.