www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxana
2018
Ağasəlim Pünhanoğlu
―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖
Ə.Bədəlbəyli
Leninqrad
Dövlət
Konser-
vatoriyasının nəzdindəki musiqi texnikumunun
bəstəkarlıq fakultəsində musiqi təhsilini davam
etdirərək professor Boris Zeydmanın sinfini
bitirmiĢdir.
Musiqi yaradıcılığına 20-ci illərdə baĢlamıĢ
Ə.Bədəlbəyli dram tamaĢalarına musiqi yazmaqla
ilk
bəstəkarlıq
addımlarını
atmıĢdır.
O,
M.F.Axundovun,
H.Cavidin,
S.Vurğunun,
C.Cabbarlının pyeslərinə musiqi yazmıĢdır.
Əfrasiyab Bədəlbəyli ilk Azərbaycan baleti -
"Qız qalası" baletinin müəllifidir. 1940-cı ildə
Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrında
tamaĢaya qoyulmuĢ "Qız qalası" baleti yalnız
Azərbaycanda deyil, bütün Yaxın və Orta ġərqdə
ilk baletdir.
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxana
2018
Ağasəlim Pünhanoğlu
―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖
Bəstəkarın qələminə habelə, "Tərlan" baleti,
müəllimi professor Boris Zeydmanla birgə
yazdığı
"Xalq
qəzəbi"
operası,
Nizami
Gəncəvinin anadan olmasının 800 illik yubileyinə
həsr olunmuĢ "Nizami" operası, "Söyüdlər
ağlamaz" operası mənsubdur.
Əfrasiyab
Bədəlbəylinin
yaradıcılıq
fəaliyyətində dirijorluq sənəti xüsusi yer tutur. O,
Azərbaycanın ilk dirijorlarından biri olmuĢdur.
Ə.Bədəlbəyli ilk dəfə 1927-ci ildə dirijorluq
sənətinə baĢlamıĢdır. Onun ilk dirijorluq etdiyi
əsər Ü.Hacibəyovun "Əsli və Kərəm" operası
olmuĢdur. Ə.Bədəlbəyli P.Ġ.Çaykovski adına
Moskva Dövlət Konservatoriyasının dirijorluq
fakultəsində təkmilləĢmiĢdir. O, bir neçə il
S.M.Kirov adına Leninqrad Opera və Balet
Teatrında
dirijorluq
təcrübəsi
keçmiĢdir.
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxana
2018
Ağasəlim Pünhanoğlu
―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖
Dirijorluq sənətinin sirlərinə dərindən bələd olan
Ə.Bədəlbəyli ömrünün sonuna kimi Azərbaycan
Dövlət Opera və Balet Teatdında dirijor
vəzifəsində çalıĢmıĢ, dünya musiqisi klassik-
lərinin, Azərbaycan bəstəkarlarının, həmçinin
özünün səhnə əsərlərini özünəməxsus bir
iste′dadla təfsir etmiĢdir.
Əfrasiyab Bədəlbəyli eyni zamanda iste′dadlı
publisist, librettoçu və tərcüməçi kimi də fəaliyyət
göstərmiĢdir. O, Süleyman Ələsgərovun "Bahadur
və Sona" operasının, ƏĢrəf Abbasovun "Qaraca
qız", Boris Zeydmanın "Qızıl açar" və "Gülən
adam" baletlərinin, eləcə də öz səhnə əsərlərinin
librettolarını yazmıĢdır. Əfrasiyab Bədəlbəyli
həmçinin P.Çaykovskinin "Ġolanta", C.Rossininin
"Sevilya
bərbəri",
Z.PaliaĢvilinin
"Daisi",
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxana
2018
Ağasəlim Pünhanoğlu
―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖
R.Qliyerin "ġahsənəm" operalarının librettolarını
azərbaycan dilinə tərcümə etmiĢdir.
Əfrasiyab Bədəlbəylinin bir musiqiĢünas
kimi fəaliyyəti də önəmlidir. Onun "Musiqi
haqqında
söhbət",
"Qurban
Primov"
monoqrafiyaları, azərbaycan dilində indiyə qədər
yeganə sayılan "Musiqi terminləri lüğəti" milli
musiqiĢünaslığımızın əhəmiyyətli əsərlərindəndir.
Maraqlı və aktual mövzulara həsr olunmuĢ elmi-
publisistik məqalələrlə dövrü mətbuatda çıxıĢ
edən Əfrasiyab Bədəlbəyli "Ədəbiyyat və
incəsənət" qəzetinin və "Elm və həyat" jurnalının
redaksiya hey′ətinin üzvü, "Azərbaycan Sovet
Ensiklopediyası"
baĢ
redaksiyasının
üzvü
olmuĢdur.
Ġctimai musiqi xadimi kimi geniĢ fəaliyyət
göstərən
Ə.Bədəlbəyli
müxtəlif
illərdə
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxana
2018
Ağasəlim Pünhanoğlu
―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖
Azərbaycan Dövlət Radio Komitəsinin, habelə
Azərbaycan
Dövlət Filarmoniyasının bədii
rəhbəri olmuĢdur. O, Azərbaycan Bəstəkarlar
Ġttifaqının yarandığı ilk gündən - 1934-cü ildən bu
yaradıcılıq təĢkilatının üzvlüyünə qəbul olunmuĢ,
bütün qutultayların idarə heyətinin üzvü seçilmiĢ,
uzun illər "MusiqiĢünaslıq" bölməsinin rəhbəri
olmuĢdur.
"Qız qalası" baletinin o zamankı M. F.
Axundov adını Azərbaycan Dövlət opera və balet
teatrı səhnəsində ilk quruluĢu respublikanın xalq
artisti, rejissor Ġ. Hidayətzadə və baletmeyster V.
Ġ. Vronski tərəfindən həyata keçirilmiĢdi.
Tərtibatçı
rəssam,
respublikanın
əməkdar
incəsənət xadimi F.Qusak idi. Həm rejissor, həm
baletmeysterin quruluĢda cəsarətli addımları
baĢlıca məqsədə çatmaq, - xalq rəqsləri ilə
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxana
2018
Ağasəlim Pünhanoğlu
―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖
Avropa rəqs texnikasını çarpazlaĢdırmaq yönündə
atılmıĢdı. Yəni milli çalarlar mütləq saxlanmalı
idi. Və baletin musiqisi də həmin məqsədə imkan
verirdi.
Baletin
məzmunundan
irəli
gələn
"divertismentli" səhnələĢdirmələrə baxmayaraq,
burada maraqlı və kəskin-dramatik səhnələrə də
yer verilmiĢdi. Lakin quruluĢda əsas vurğulanma
Poladla Gülyanağın alovlu və mətin sevgisi
çevrəsinə düĢürdü.
TamaĢada məzmunun açıqlanması yönündə
pantomimadan geniĢ faydalanmıĢdılar. Eyni
zamanda baletin quruluĢunda "variasiya" və
"adajio"-lar, "Sonalar gölü", "Raymonda", "Don
Kixot" baletlərində olduğu kimi, klassik ənənələrə
uyğunlaĢdırılmıĢdı.
Gülyanağın ilk ifaçısı - ilk azərbaycanlı
balerina Qəmər Almaszadənin çıxıĢı çox yüksək
Dostları ilə paylaş: |