ÜMUMİLƏŞDİRİCİ TAPŞIRIQLAR
1. Xəritədə-sxemdə ölkələri müəyyən edin və cədvəli tamamlayın.
128
2. Ölkələri aid olduğu tarixi-coğrafi regionlara uyğun olaraq qruplaşdırın:
3. Azərbaycan Respublikasının ərazisi 86,6 min kv.km, əhalisinin sayı isə 9,4 mln.
nəfər olarsa, əhali sıxlığını hesablayın.
4. Səhv fikirləri doğruya çevirin:
a) Vatikan ərazisinə görə nəhəng ölkədir.
b) ABŞ və Yaponiyada əhalinin sayı bir milyard nəfərdən çoxdur.
c) Səudiyyə Ərəbistanı federativ respublikadır.
d) Tundra və tayqa əhali məskunlaşması üçün əlverişli ərazilərdir.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Dövlətin adı
Paytaxtı
İdarəetmə forması
İnzibati
ərazi bögüsü
a) Cənubi Asiya
b) Qərbi Avropa
c) Afrika
d) Latın Amerikası
1. Fransa
2. Argentina
3. Pakistan
4. Sudan
129–144
İQTİSADİYYAT
VƏ COĞRAFİYA
49. İqtisadi fəaliyyət
50. Təsərrüfat
və iş yerləri
51. İqtisadi əməkdaşlıq
52. Azərbaycan Respublikasının iqtisadiyyatı
53. İqtisadiyyat və ətraf mühit
54. Praktik dərs. “Ekoloji məhkəmə”
· Ümumiləşdirici tapşırıqlar
9
9
Çap üçün deyil
AÇAR SÖZLÄR
Sərmayə
İnsan resursları
Təbii resurslar
Kapital resursları
49.
İQTİSADİ FƏALİYYƏT
131
130
Bir gününüzü düşünün. Səhər
yuxudan durandan axşam yatana
qədər olan tələbatlarınızı sadalayın.
· Gündəlik tələbat və ehtiyaclarınızın
ödənilməsində hansı təsərrüfat
sahələri iştirak edir?
Cədvəli dəftərinizə çəkin. Əhali qruplarına xas olan gündəlik tələbatları qeyd edin.
Müzakirə edək: 1. Hansı tələbatlar bütün yaş dövrlərində eynidir? 2. Bu tələbatların
ödənilməsində hansı mənbələrdən istifadə olunur?
Körpələr
Bağça uşaqları
Məktəblilər
Gənclər
Orta yaşlı
insanlar
Təqaüdçülər
Əhali qrupları
Gündəlik ehtiyacların məzmunu
Fäaliyyät
Fäaliyyät
Yada salın.
Yada salın.
Mənimsəmə iqtisadiyyatı əkinçilik və heyvandarlığın,
istehsal
iqtisadiyyatı isə sənayenin yaranmasına təkan vermişdir.
İnsanların təhsil alması, istirahət etməsi, geyim və qidaya olan tələbatı və
digər ehtiyaclarının hər biri iqtisadi fəaliyyətin müxtəlif sahələrinin hesabına
ödənilir.
Kapital, təbii və insan resursları olmadan istehsal prosesinin yaranması
mümkün deyil. Buna görə də onları
istehsal amilləri adlandırırlar. İstehsal
amillərinin təşkili üçün müəyyən qədər
sərmayə və ya
investisiya tələb olunur.
Sərmayə iqtisadiyyatın hər hansı sahəsinin inkişaf etdirilməsi üçün tələb
olunan xərclərdir. Adətən, sərmayə xammalın əldə edilməsinə, onu emal etmək
üçün avadanlıqların alınmasına, işçilərin əmək haqqına, məhsulun daşın-
masına, reklam edilməsinə və s. sərf olunur.
İqtisadi fəaliyyətin təşkili
Təbii resursları istehsala cəlb etmək üçün –
maşın və avadanlıqlar, binalar, anbarlar və
s.
kapital resurslarıdır.
Cədvəli dəftərinizə çəkin. Meyvə konserv zavodunu yaratmaq üçün tələb olunan
resursları qruplaşdırın və nömrələrini uyğun xanalara yazın.
1. Soyuducu kameralar. 2. Alma. 3. Şüşə bankalar. 4. Enerji xətlərinin çəkilməsi.
5. İşçi qüvvəsi. 6. Şəkər. 7. Texnoloq. 8. Su. 9. Banka qapağı bağlayan avadanlıq.
10. Mühəndis 11. Gilas. 12. Banka qapağı.
Təbii resurslar
İnsan resursları
Kapital resursları
__ təbii mühitdən əldə olunan maddi nemətlərdir.
Təbiətdə
olan ehtiyatların düzgün istifadə edilməsi __ inkişaf səviy-
yəsindən asılıdır. İstehsal prosesini qurmaq üçün __ tələb
olunur. Bunun üçün ilk növbədə __ qoyulmalıdır.
Ehtiyaclarınızın
ödənilməsində iştirak edən
qruplaşdırın.
resursları cədvələ uyğun
Öyrändìklärìnìzì yoxlayın
Öyrändìklärìnìzì yoxlayın
Nä öyrändìnìz
Öyrändìklärìnìzì tätbìq edìn
Ehtiyaclarınız
Təbii resurs İnsan resursu
Kapital resursu
Qida
Teatr
Mebel
Nəqliyyat
Televiziya
və kompüter
İdman
Geyim
Təbii mühitdən əldə olunan
maddi nemətlərə, yəni
təbii
resurslara (ehtiyatlar) – fay-
dalı qazıntılar, su, torpaq, meşə
və s. daxildir. Resurslar
tükənməz deyil.
Ölkələr təbii
resurslarla eyni dərəcədə təmin
olunmamışlar.
İnsan resurslarına – müəyyən
intellektə, peşə bacarıqlarına
malik, təhsilli, çalışqan, sağlam
keyfiyyətli işçilər aiddir.
Çap üçün deyil