Chirchiq davlat pedagogika universiteti Turizm fakulteti gid 22/2 guruhi talabasi Xudoyberdiyev Rustamjonning geografiya fanidan mustaqil ishi

Rivojlangan mamlakat konsepsiyasi

Odatda rivojlangan mamlakatlarning postindustriyadan keyingi iqtisodiyotlari rivojlangan boʻladi. Bunda xizmat ko’rsatish sohasi yalpi ichki mahsulotga sanoat sektoriga qaraganda koʻproq daromad keltiradi. Rivojlangan mamlakatlar sanoatlashish jarayonida boʻlgan yoki sanoatdan oldingi mamlakatlar bilan, baʼzilari eng kam rivojlangan mamlakatlar toifasiga kiritilishi mumkin boʻlgan, deyarli toʻliq agrar bo’lgan rivojlangan mamlakatlar bilan taqqoslanadi. 2023-yildagi XVI maʼlumotlariga koʻra, rivojlangan mamlakatlar yalpi ichki mahsuloti nominal qiymatlar boʻyicha jahon yalpi ichki mahsulotining 57,3 foizini va xarit (PPP) boʻyicha jahon yalpi ichki mahsulotining 41,1 foizini tashkil qilgan

• Odatda rivojlangan mamlakatlarning postindustriyadan keyingi iqtisodiyotlari rivojlangan boʻladi. Bunda xizmat ko’rsatish sohasi yalpi ichki mahsulotga sanoat sektoriga qaraganda koʻproq daromad keltiradi. Rivojlangan mamlakatlar sanoatlashish jarayonida boʻlgan yoki sanoatdan oldingi mamlakatlar bilan, baʼzilari eng kam rivojlangan mamlakatlar toifasiga kiritilishi mumkin boʻlgan, deyarli toʻliq agrar bo’lgan rivojlangan mamlakatlar bilan taqqoslanadi. 2023-yildagi XVI maʼlumotlariga koʻra, rivojlangan mamlakatlar yalpi ichki mahsuloti nominal qiymatlar boʻyicha jahon yalpi ichki mahsulotining 57,3 foizini va xarit (PPP) boʻyicha jahon yalpi ichki mahsulotining 41,1 foizini tashkil qilgan

Rivojlangan davlatlarni rivojlanayotgan mamlakatlardan ajratib turadigan asosiy omil bu kishi boshiga to'g'ri keladigan yalpi ichki mahsulot (YAIM), mamlakatda bir yilda ishlab chiqarilgan barcha tovarlar va xizmatlarning AQSh dollarida ifodalanishi. YaIM mamlakat YaIMni aholi soniga bo'lish yo'li bilan hisoblanadi. Masalan, yalpi ichki mahsuloti 1 milliard dollarga teng bo'lgan va 50 ming aholiga ega bo'lgan kichik bir mamlakatda aholi jon boshiga 20 ming dollar miqdorida YaIM bor. Iqtisodiyoti rivojlangan mamlakat uchun norasmiy chegaralardan biri bu aholi jon boshiga YaIM 12000 dollarni tashkil etadi. Ayrim iqtisodchilar, mamlakatni rivojlangan deb e'lon qilish uchun qulay bo'lish uchun, aholi jon boshiga YaIM kamida 25000 dollarni tashkil qilishni afzal ko'rishadi. Ko'plab yuqori rivojlangan mamlakatlar, shu jumladan AQShda, aholi jon boshiga YaIM 40000 AQSh dollari yoki undan yuqori turadi.

• Rivojlangan davlatlarni rivojlanayotgan mamlakatlardan ajratib turadigan asosiy omil bu kishi boshiga to'g'ri keladigan yalpi ichki mahsulot (YAIM), mamlakatda bir yilda ishlab chiqarilgan barcha tovarlar va xizmatlarning AQSh dollarida ifodalanishi. YaIM mamlakat YaIMni aholi soniga bo'lish yo'li bilan hisoblanadi. Masalan, yalpi ichki mahsuloti 1 milliard dollarga teng bo'lgan va 50 ming aholiga ega bo'lgan kichik bir mamlakatda aholi jon boshiga 20 ming dollar miqdorida YaIM bor. Iqtisodiyoti rivojlangan mamlakat uchun norasmiy chegaralardan biri bu aholi jon boshiga YaIM 12000 dollarni tashkil etadi. Ayrim iqtisodchilar, mamlakatni rivojlangan deb e'lon qilish uchun qulay bo'lish uchun, aholi jon boshiga YaIM kamida 25000 dollarni tashkil qilishni afzal ko'rishadi. Ko'plab yuqori rivojlangan mamlakatlar, shu jumladan AQShda, aholi jon boshiga YaIM 40000 AQSh dollari yoki undan yuqori turadi.

(YIM) ga ko’ra davlatlar ro’yxati.

Foydalanilgan adabiyotlar

• The Dawn of Eurasia: On the Trail of the New World Order by Bruno Maçães, Nashriyot: Allen Lane
• D. Lane, V. Samokhvalov, The Eurasian Project and Europe Regional Discontinuities and Geopolitics, Palgrave: Basingstoke (2015)
• V. Samokhvalov, The new Eurasia: post-Soviet space between Russia, Europe and China, European Politics and Society, Volume 17, 2016 – Issue sup1: The Eurasian Project in Global Perspective (Jurnal boshsahifasi)
• Geografiya fanidan maʼlumotnoma. Akademnashr — 68 bet.