Cho‘lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi Toshkent — 2019 R. Farmonov, U. Jo‘rayåV, sh. Ergashev jahon tarixi
-mavzu: XVI–XVIII ASRLARDA GERMANIYA
Yüklə 3,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Muqaddas Rim imperiyasi okruglari
- Siyosiy tuzum.
| 9-mavzu: XVI–XVIII ASRLARDA GERMANIYA
IMPERIYASI Iqtisodiy ahvol. Germaniya iqtisodiy taraqqiyotda Angliya, Gol- landiya va Fransiya kabi davlatlardan orqada edi. Hatto, XVI asrning ikkinchi yarmidan iqtisodiy tushkunlik ham boshlandi. Bu, avvalo, Germaniyaning 300 dan ortiq mayda-mayda knyazlik (davlat)larga bo‘linib ketganligi oqibati edi. Siyosiy tarqoqlik yagona ichki bozor- ning vujudga kelishiga imkon bermadi. O‘rta asrlarda qaysi jangdan keyin Germaniyaga vengerlarning bosqinlari to‘xtaydi? Bundan tashqari, bu davrda dengiz savdo yo‘llarining Atlantika okeaniga ko‘chganligi oqibatida Germaniya orqali o‘tadigan savdo yo‘llari o‘z ahamiyatini ham yo‘qotdi. Holbuki, XVI asr o‘rtalarigacha Shimoliy Italiya va uning vositachiligida butun Sharqning G‘arbiy Yevropa bozorlari bilan aloqalari Germaniya yerlaridan o‘tardi. Germaniyaning xalqaro miqyosdagi iqtisodiy roli – uning mis ishlab chiqarish bo‘yicha dunyoda birinchi o‘rinni egallab kelganligi bilan belgilanar edi. Mis savdoda asosiy vosita hisoblanardi. Biroq Amerikadan Yevropaga oltin va kumushning katta miqdorda keltiri- lishi Germaniya misining ahamiyatiga jiddiy putur yetkazdi. Shu- ningdek, nemis sanoat mahsulotlari chet davlatlar sanoat mahsulotlari bilan raqobat qila olmadi. Chunki Germaniyada manufaktura ishlab chiqarishi faqat shahar bilan cheklanib qolgan edi. U qishloqqa yoyil- madi, ya’ni natural xo‘jalik munosabatlari hukm surgan qishloq xo‘ja- http://eduportal.uz 46 Muqaddas Rim imperiyasi okruglari ligi ishlab chiqarishi sanoat mahsulotlariga nisbatan talabni qondir- madi. 1524–1526-yillarda bo‘lib o‘tgan dehqonlar urushining mag‘lu- biyatga uchrashi O‘rta asr feodal munosabatlarining yana uzoq saqla- nib qolishi va mamlakatda siyosiy tarqoqlikning davom etaverishiga sabab bo‘ldi. Va nihoyat, Yevropa davlatlari o‘rtasida kelib chiqqan O‘ttiz yillik urushda (1618–1648), asosan, nemis knyazliklarining jabr- http://eduportal.uz 47 lanishi ham uning qoloqlik botqog‘iga botib qolaverishiga katta ta’sir ko‘rsatdi. O‘ttiz yillik urush natijasiga ko‘ra, Yevropada siyosiy gege- monlik Fransiyaga o‘tdi. Germaniya esa iqtisodiy va siyosiy tanazzulga yuz tutdi. Siyosiy parokandalik yanada kuchaydi. XVI asrning ikkinchi yarmidan – ... O‘ttiz yillik urush – ... 1524–1526-yillarda – ... XVI asr o‘rtalarigacha – ... Siyosiy tuzum. Germaniya rasman yagona imperiya hisoblanar, uni, nomiga bo‘lsa-da, imperator boshqarardi. Aslida esa uning birligi faqat qog‘ozda edi. 1806-yilgacha «Muqaddas Rim imperiyasi» deb atalgan bu impe- riyada, hatto yagona fuqarolik ham yo‘q edi. Aholi imperiyaning emas, balki knyazliklarning fuqarolari edi. Gabsburglar sulolasidan bo‘lgan Germaniya imperatori o‘zining Avstriyadagi yerlaridan tashqarida hech qanday real hokimiyatga ega emasdi. Imperiya Reyxstagi esa amalda barcha knyazliklarga majburiy bo‘lgan yakuniy qarorlar qabul qila olmasdi. Qabul qilgan taqdirda ham, u amalda bajarilmasdi. Bunday sha- roitda har bir knyazlik nafaqat ichki ishlarda, balki tashqi siyosatda ham mustaqillikka intilardi. Yüklə 3,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|