Daturlash tizimlari va tillari

Tizimli kayta ishlovchi dasturlarning asosiy funktsiyalari va tarkibi

1- Assembler 2 – Aloqa redaktorlar va yuklovchilar 3 - Makroprotsessorlar 4 - Translyatorlar (tarjimonlar) 5 – Til konvertorlari 6 – Redaktorlar va matn protsessorlari 7 - Otladchiklar 8 - Dizassembler 9 – Kross sistemalar

1. Аssembler – bu tizimli qayta ishlovchi dastur boʼlib, u biron bir mashinaga muljallangan dasturlash tilida yozilgan dastur matnini obʼekt kodiga aylantirish uchun muljallangan. (Аssembler tilidagi matn direktivalar va ismlardan tashkil topadi, mashina kodi esa fakat baytlardan tashkil topadi.); 2. Аloqa redaktorlari – bu shunday tizimli qayta ishlovchi dasturki, ular Аssembler yordamida alohida olingan obʼekt modullarini yagona modulga birlashtirishga muljallangan. Аloka redaktori chegarasida barcha adres yunalishlari yagona adreslar fazasiga urnatiladi. 3. Makroprotsessorlar – bu shunday dasturlarki, ular belgili kayta ishlashga muljallangan bulib, bu jarayonda kandaydir qiska frazalarga (makrochakiriqlarga) uzun frazalar (makrokengaytmalar) mos kuyiladi. Makroprotsessorning kirishida qandaydir makrochaqiriklar olingan matn bulib, chiqishida esa – makrokengaytmalar buladi.

• Translyatorlar (tarjimonlar) bir tilda yozilgan matnni boshqa tilga ugiradilar. Translyatorlarning kuyidagi qurinishlarini ajratib kursatish mumkin: Kompilyatorlar: kirishida yuqori daraja tilida yozilgan dastur matni, chiqishida mashina kodlaridagi aloka redaktoriga yoki yuklovchiga uzatiladigan dastur. Interpretatorlar: funktsiyalar boʼlinmaydilar, balki moslashtiriladilar. Interpretator tarjimani va bajarilishni qatorlab va kooperativ bajaradi. Ulardan yozilgan dasturni dialog asosida kayta ishlashda foydalanish kulay. 5. Til konvertorlari bir yuqori daraja dasturlash tilida yozilgan dastur matnini boshka yuqori daraja dasturlash tiliga aylantirish uchun muljallangan. Ular S1 dasturlash tilida yozilgan dasturni S2 dasturlash tiliga aylantirish uchun kerak.

• Dizassembler - bu mashina kodlari ketma-ketligini assembler kurinishiga oʼzgartiradigan dastur. Izox: Ular ham baʼzi bir xarakatlar tizimini bajarilishini assembler kurinishida kurish imkonini yaratadilar. Kross-tizim – bu dastur bir hisoblash mashinasida mashina kodlarida ifodalangan boshqa bir hisoblash mashinasining dasturlarini olish uchun qoʼllaniladi. Loyihalashtirilayotgan hisoblash tizimlari arxitekturasini otladka qilish uchun foydalaniladi. vv