Davlat ta'lim muassasasi oliy kasbiy ta'lim "Rossiya Federatsiyasi Mudofaa vazirligining Rostov raketa qo'shinlari harbiy instituti"

Davlat ta'lim muassasasi
oliy kasbiy ta'lim
"Rossiya Federatsiyasi Mudofaa vazirligining Rostov raketa qo'shinlari harbiy instituti"
(RVI RV)
------------------------------------------------- ---------------------------------------------
TIZIMLAR VA BOSHQARUVLARNING ISHONCHI

Qo'llanma

Rostov-na-Donu

2010 yil

UDC 62-50-192

Olshanskiy, V.V.
Tizimlar va boshqaruv vositalarining ishonchliligi / V.V. Olshanskiy, V.N. Prokopets, S.V. Martemyanov. RVI RV, 2010. – 111 b.: kasal. 32.
Darslik ishonchlilik nazariyasi bo'yicha materiallarni qisqacha tizimlashtirish bo'lib, "Texnik tizimlarda menejment va informatika" mutaxassisligi bo'yicha tahsil olayotgan kursantlar uchun mo'ljallangan.

Sharhlovchi: Doktor Tech. fanlari, prof. V.F. Zolotuxin (RVI RV)

© Rossiya Federatsiyasi Mudofaa vazirligi, 2010 yil

MUNDARIJA

135KIRISH 5
1. AVTOMATLANGAN TIZIMLAR ISHONCHLIGINING MIQDAR KO'RSATGANLARI. 7
1.1. Texnologiyada ishonchlilik muammosi 7
1.2. Ishonchlilik nazariyasining asosiy tushunchalari va ta'riflari 9
1.3. Qayta tiklanmaydigan tizimlarning ishonchlilik ko'rsatkichlari 16
1.3.1. Muvaffaqiyatsiz ishlash ehtimoli 16
1.3.2. Nosozliklarni taqsimlash zichligi 19
1.3.3. Muvaffaqiyatsizlik darajasi 20
1.3.4. Muvaffaqiyatsizlik uchun o'rtacha vaqt 23
1.4. Texnik ob'ektning ishlamay qolishdan oldin va nosozliklar o'rtasida ishlash vaqtini taqsimlash qonunlari 25
O'z-o'zini nazorat qilish uchun savollar 37
2. QAYTA BO'LMAYOTGAN TIZIMLARNING ISHONCHLIGI 38
2.1. Ishonchlilik talablarini belgilash 38
2.2. Qayta tiklanmaydigan ortiqcha bo'lmagan tizimlar uchun ishonchlilik hisoblarining turlari 41
2.2.1. Hisoblangan ishonchlilikni hisoblash 41
2.2.2. Element turlarini tanlashda ishonchlilikni hisoblash 44
2.2.3. Elementlarning ishlash rejimlarini belgilashda ishonchlilikni hisoblash 45
2.3. Texnik ob'ektlarning ishonchliligi blok-sxemasi. Rezervatsiya, uning turlari va usullari 46
2.4. Strukturaviy ortiqchalikning turli usullari uchun ishonchlilikni hisoblash 54
2.4.1. Doimiy umumiy ortiqcha uchun ishonchlilik ko'rsatkichlarini aniqlash 54
2.4.2. Doimiy alohida zaxira uchun ishonchlilik ko'rsatkichlarini aniqlash 57
2.4.3. Alohida va umumiy doimiy bronni qiyosiy baholash 57
2.4.4. O'zgartirish orqali ortiqcha uchun ishonchlilik ko'rsatkichlarini aniqlash 59
O'z-o'zini nazorat qilish uchun savollar 60
3. QAYTA QILADIGAN TIZIMLARNING ISHONCHLIGI 62
3.1 Muvaffaqiyatsizlik va tiklanish oqimlari 62
3.2 Qayta tiklangan tizimlarning ishonchliligining miqdoriy ko'rsatkichlari 65
3.2.1 Ishonchlilik ko'rsatkichlari 65
3.2.2 Saqlash ko'rsatkichlari 68
3.3. Qayta tiklangan ortiqcha bo'lmagan tizimlarning ishonchliligini hisoblash 78
3.4. Qayta tiklangan ortiqcha tizimlarning ishonchliligini hisoblash 81
3.5. Berilgan ishonchlilik darajasini saqlab qolish usullari 91
3.5.1. Ishonchlilikka ta'sir qiluvchi omillar 91
3.5.2.Loyihalash bosqichida tizimlarning ishonchliligini oshirish usullari va ularni qiyosiy tahlil qilish 92
3.5.3. Tizimning ishonchliligi va mavjudligining ma'lum darajasini saqlab qolish usullari 94
O'z-o'zini nazorat qilish uchun savollar 95
4. RESTORATSIYA ORGANLARI BILAN DISKRET QURILMALARNING ISHONCHLIGINI BAHOLANISH. 97
4.1. Diskret SSU qurilmalaridagi nosozliklar xususiyatlari 97
4.2. Diskret qurilmalarning organlarini tiklash 99
4.2.1. Asosiy ta'riflar 99
4.2.2. Noto'g'ri "0" turidagi xatolarni (nosozliklarni) tuzatish. 101
4.2.3. "1" noto'g'ri turdagi xatolarni (noto'g'rilarni) tuzatish 102
4.2.4. Qayta tiklovchi organlarning strukturaviy sxemalari 103
4.3. VO bilan diskret qurilmalarning ishonchliligini baholash 106
4.3.1. "0" da VO chiqishida nosozlik yuzaga kelishi ehtimolini aniqlash 106
4.3.2. VO chiqishida nosozlik yuzaga kelishi ehtimolini "1" ga aniqlash 109
4.3.3. Muvaffaqiyatsiz ishlash ehtimolini aniqlash 109
O'z-o'zini nazorat qilish uchun savollar 110
5. MUKAMUK TIZIMLARNI ISHLAB CHIQARISHNI TAHLIL OLISH UCHUN STATISTIK TEST USULINI QO'LLASH. 112
5.1. Ishonchlilik testlari va ishonchlilik bo'yicha statistik ma'lumotlar asosida tizim ishonchliligi ko'rsatkichlarining statistik qiymatlarini aniqlash 112
5.2. Murakkab tizimlarning ishonchliligini tahlil qilish uchun statistik test usulini qo'llash 117
5.2.1. Statistik test usuli 117
5.2.2. MSI ning mohiyati va kompyuterda tasodifiy eksperimentni amalga oshirish 119
5.2.3. Diskret tasodifiy o'zgaruvchini o'ynash 122
5.2.4. Uzluksiz tasodifiy o'zgaruvchini o'ynash 124
5.2.5. Simulyatsiya eksperimentida amalga oshirishning kerakli sonini aniqlash 126
5.3. Oddiy modellashtirish algoritmlari 128
O'z-o'zini nazorat qilish uchun savollar 133
XULOSA 134
Bibliografiya 135

4.2. Diskret qurilmalarning organlarini tiklash 7999
4.2.1. Asosiy ta'riflar 7999
4.2.2. Noto'g'ri "0" turidagi xatolarni (nosozliklarni) tuzatish. 81101
4.2.3. Noto'g'ri "1" turidagi xatolar (nosozliklar) ni tuzatish 82102
4.2.4. Qayta tiklovchi organlarning strukturaviy diagrammasi 84103
4.3. VO 86 97bilan diskret qurilmalarning ishonchliligini baholash
4.3.1. VO chiqishida “0” 86 106da nosozlik yuzaga kelishi ehtimolini aniqlash
4.3.2. "1" 88 106da VO chiqishida nosozlik yuzaga kelishi ehtimolini aniqlash
4.3.3. Muvaffaqiyatsiz ishlash ehtimolini aniqlash 88109
O'z-o'zini nazorat qilish uchun savollar 89110
5. MALKABIY TIZIMLARNING ISHONCHLIGINI TAHLIL OLISH UCHUN STATISTIK TEST USULINI QO‘LLANISH 91.112
5.1. Ishonchlilik testlari va ishonchlilik bo'yicha statistik ma'lumotlar asosida tizim ishonchliligi ko'rsatkichlarining statistik qiymatlarini aniqlash 91112
5.2. Murakkab tizimlarning ishonchliligini tahlil qilish uchun statistik test usulini qo'llash 94117
5.2.1. Statistik test usuli 94117
5.2.2. MSI ning mohiyati va tasodifiy eksperimentni kompyuterda amalga oshirish 96119
5.2.3. Diskret tasodifiy o'zgaruvchini o'ynash 99122
5.2.4. Uzluksiz tasodifiy o'zgaruvchini o'ynash 100124
5.2.5. Simulyatsiya tajribasida kerakli ilovalar sonini aniqlash 102126
5.3. Oddiy modellashtirish algoritmlari 103128
O'z-o'zini nazorat qilish uchun savollar 107133
Xulosa 108134
Bibliografiya 109 109_ _