Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası təhsil nazirliyinin 07. 05. 2012-ci IL tarixli
Yüklə 4,55 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 100 • g əlir (K ə + K s ) / 2
- kapital
- Misal 6. nvestor iki layihə: A və B
- X = H • X d əy, + X daim.
- • Q Burada: G – müəssisənin hazır məhsulun satışından əldə etdiyi illik gəlir; Q – məhsul vahidinin satış qiyməti.
- H • X d əy, + X daim. = H• Q Buradan itkisizlik nöqtəsi: N = X daim_
Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti 101 O, orta gəlirin orta investisiyalara nisbətinə bərabərdir: gəlir norması = 100 • gəlir (K ə + K s ) / 2 Burada: (K ə + K s ) / 2 - orta investisiyalar; K ə – layihənin əvvəlinə olan investisiyalar; K s – layihənin sonuna olan investisiyalar. Tam olaraq qoyulmuş kapitala gəlir norması aşağıdakına bərabərdir: GN t.q.k. = 100 • təmiz gəlir tam qoyulmuş kapital Səhmdar kapitala olan gəlir norması bərabərdir: GN s.k. = 100 • təmiz gəlir səhmdar kapital Gəlirə görə layihə seçimi prinsipi yalnız ilk baxışdan sadə görünə bilər: bütün bərabər şərtlər əsasında, maksimal gəlir gətirən layihə seçilir. Lakin, bu zaman, hesablamalarda bütün məsrəfləri, eləcə də əldən qaçırılmış imkanları nəzərə almaq lazımdır ki, bunu da etmək o qədər də asan deyil. Xüsusilə də, çətinliklər, bir neçə müxtəlif investisiyalı və müddətli alternativ layihələr arasında seçim edərkən, yaranır. Misal 6. nvestor iki layihə: A və B layihələri arasında seçim edir. nvestisiya təhlili əsasında, investor, A layihəsində ədədi 100 manata ildə 6000 dənə həcmində əmtəəni satmağı planlaşdırır; B layihəsi üzrə isə – 10000 ədəd – 50 manatdan. Layihələr bank kreditləri hesabına həyata keçirilir. Gəlirə görə, iki layihədən birinin seçimi üçün ilkin məlumatlar A B nvestisiyaların 50000 manat 75000 manat Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti 102 həcmi (kredit) (kredit) Layihənin gözlənilən fəaliyyət müddəti 4 il 6 il Məhsulun illik həcmi 600 1000 Dəyişən məsrəflər 60 25 Daimi məsrəflər (amortizasiya və kreditə görə faizlərsiz), illik 7000 7750 Layihəyə görə, kreditlər üzrə ödəmələri və kreditlərə görə faizləri illik 10% dərəcəsi ilə müəyyən edək. Deyək ki, investor, kreditlər üzrə ödənişlərin xətti sxemindən istifadə edir (illər üzrə bərabər payla ödəmələr). Belə olduqda, A layihəsində illik ödəmələr – 50000/4 = 12500 manat, kreditə görə illik faizlər – 1250 manat. Müvafiq olaraq, B layihəsi üçün – 75000/6=12500; 1250 manat. A və B layihələri üçün illik gəlirin hesablanması və müqayisəsi. A B Gəlir 600000 500000 Dəyişən məsrəflər -360000 -250000 Kreditlər üzrə ə sas məbləğin ödənilməsi -12500 -12500 Ödənişə görə kreditlər üzrə faizlər -1250 - 1250 Daimi 70000 Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti 103 məsrəflər 77500 mənfəət 219250 228500 B layihəsi üzrə orta illik gəlir daha yüksəkdir, lakin digər səbəblərə görə, onun üstünlükləri gözə çarpmır. Belə ki, A layihəsinin həyata keçməsindən sonra, investorun əlində 219250 manat qalacaq ki, onları B layihəsi bitənə qədər, iki il ə rzində digər layihələrə investisiya etmək üçün istifadə etmək olar. Məsələn, 10% illik gəlir götürməklə, etibarlı qiymətli kağızlara qoymaq olar. Bu zaman, əlavə olaraq, illik 21925 manat gəlir götürmək olar. B layihəsi üçün qalan iki ərzində gəlirlərin alınmaması risklərini və yaxud da, ola biləcək itkiləri nəzərə alsaq A layihəsinin investisiya cəlbediciliyi B layihəsi ilə müqaisədə daha yüksəkdir. Başqa sözlə desək, müxtəlif müddətli və təxminən eyni orta gəlir səviyyəli layihələri müqayisə etmək o səbəbdən çətindir ki, fəaliyyət zamanına görə daha qısa layihəni başa vurmuş investorun sonrakı hərəkətlərini qabaqcadan bilmək qeyri-mümkündür. Əlavə çətinliklər investisiyaların müxtəlif həcmi ilə əlaqədardır. Məhz buna görə, bu metodun istifadəsi məhduddur, və o yalnız, layihələrin təxmini, nisbi qiymətləndirilməsi üçün istifadə olunur. Beləliklə, gəlirin maksimum səviyyəyə çatdırılması meyarı, əsasən, eyni müddətli və bərabər investisiyalı layihələr üçün yararlıdır. 6.4 tkisizlik nöqtəsi. tkisizlik nöqtəsi – məhsulun elə həcmidir ki, bu zaman qazanc məcmu xərclərə bərabərdir. Məhsul buraxılışı planlaşdırılarkən, itkisizlik nöqtəsini və qazanc götürmək üçün məhsul buraxılışının və satışın həcmini hesablamaq vacibdir. Bu zaman aşağıdakı şərtlər yerinə yetirilməlidir: - məsrəflər (xərclər) istehsal həcminin xətti funksiyasıdır ki, o da, satışın həcminə bərabərdir; Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti 104 - məhsul vahidinin qiyməti zaman kəsiyində daimidir, onun ümumi satış dəyəri isə satış həcminin xətti funksiyasıdır; - məhsulun vahidinə çəkilən daimi və dəyişən məsrəflər (xərclər) daimidirlər; - məhsulun çeşidi daimidir. Təcrübədə, bu şərtlərə çox zaman əməl olunmur. Məsələn, bir müştəriyə satış partiyası nə qədər yüksək olsa, bir o qədər də endirimlər çox olar. Eyni zamanda, itkisizlik nöqtəsi metodu, digər sadə metodlarla yanaşı, layihənin təxmini qiymətləndirilməsində istifadə olunur. Məcmu xərclər bərabərdir: X = H • X dəy, + X daim. Burada: X – məhsul buraxılışına çəkilən xərclər (illik məhsul buraxılışının maya dəyəri); X dəy, - məhsul vahidinə çəkilən dəyişən xərclər X daim. – daimi xərclər; H – məhsulun həcmi. Müəssisənin gəliri bərabərdir: G = H • Q Burada: G – müəssisənin hazır məhsulun satışından əldə etdiyi illik gəlir; Q – məhsul vahidinin satış qiyməti. Gəlirin 0-ra bərabər olduğu, və N = N c olduğu proqramı özünü ödəmə proqramı adlandırırlar. O, aşağıdakı tənliklə müəyyən edilir: H • X dəy, + X daim. = H• Q Buradan itkisizlik nöqtəsi: N = X daim_ Q – X dəy. Xərclər və nəticə tkilər zonası tkisizlik zonası Mənfəə t Yüklə 4,55 Kb. Dostları ilə paylaş:
|