Dərs vəsaiti «İqtisadi nozəriyyə» ‘ənninin «Mikroiqlisad»

Cədvəl 2 
Məhbusun seçimi 
ikinci məhbus 
Birinci məhbus
 
Etiraz etməyib
 
Etiraz edib
 
Etiraz etməyib
 
A lil 1 il
 
B 2 ay
 
Etiraz etməyib
 
C 10 il
 
2 ay
 
D 5 il 5 il
 
Bu şəraitdə ən düzgün qərar D kvadratında ola bilər ki, bura 
da  hər  məhbus  5  il  iş  alır.  Nəticə  ehtimaldır,  çünki  onlar  öz 
aralarında razılığa gələ bilmirlər. 
Əgər danışıq mümkün olsaydı, onda A kvadratında olduğu 
kimi  hərəsi  1  il  iş  almış  olardı.  Məhbusların  bu  analogiyası, 
bazarda  satıcıların  hər  biri  üçün  daha  əlverişli  nəticələrin  əldə 
olunmasını  nümayiş  etdirərdi.  Daha  rəqabət  apanb  mənfəətlərini 
minimuma endirməzdilər (kvadrat D). 
Beləliklə,  məhbusun  dilemması  əyani  olaraq  göstərir  ki, 
oliqopolik qiymət əmələgəlmənin xüsusiyyəti ondan irəli gəlir ki, 
rəqabət  aparıb  aşağı  qiymət  siyasəti  yeritməkdənsə,  yüksək 
qiymətlə passiv siyasət aparmaq daha məqsədəuyğundur. Bundan 
əlavə,  oyun  nəzəriyyəsinin  tətbiqində  Neşa  tarazlığından  da 
istifadə olunur. («Nobel» mükafatı laureatı, amerikalı riyaziyyatçı 
Con  Neşanın  adma  verilmiş  tarazlıq).  Neşa  tarazlığı  o  vaxt  baş 
verir ki, oyunçulardan heç biri vəziyyətini, rəqibi öz strategiyasını 
dəyişdirməzsə  yaxşılaşdıra  bilməz.  Başqa  sözlə,  iki  rəqibin  biri, 
oyunçu  kimi,  öz  strategiyasını  olduğu  kimi  saxlasa,  onda  digəri 
vəziyyətini  yaxşılaşdıran  strategiya  seçə  bilməz.  Hər  oyunçunun 
strategiyası,  rəqibinin  strategiyasına  verilən  ən  yaxşı  cavabdır. 
Lakin bəzi hallarda oyunçular və ya iştirakçılar danışıqlara və ya 
kooperasiyaya  girə  bilərlər  ki,  bu  da  kooperatik  tarazlığın 
qoyulmasına gətirib çıxarar. İnhisar rəqabətinin xüsusi və cəmiyyət 
səviyyəsində  məqsədinin  müxtəlifliyindən  asılı  olaraq  vaxtaşırı 
səmərəli görünən tarazlıqların pozulmasına gətirib çıxarır. 
201 

---

lA,