Dərs vəsaiti «İqtisadi nozəriyyə» ‘ənninin «Mikroiqlisad»
Yüklə 2,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
| biznesin təşkilinə
səbəb olur. İngilis iqtisadçısı R.Kouzun qeyd etdiyi kimi, firma elə münasibətlər sistemini əks etdirir ki, resursların istifadə istiqaməti, sahibkarlardan asılılığı mövcuddur. Firma bir növ istehsal amilləri sahibləri arasındakı müqavilələr məcmuəsinə əsaslanır; 258 " Firmanın təkamül nəzəriyyəsi, keçən əsrin 80-ci illərində meydana gələrək, firmanın mürəkkəb orqanizm olduğu əsas götürülərək onun inkişafının xarici mühitlə əlaqədar olduğu göstərilir. Bu mövqedə təkcə istehsal deyil, həm də insan resurslarından istifadənin yetkinlik səviyyəsi əsas götürülür. İdarəetmə prosesində bu cəhətə xüsusi diqqət yetirilərək firmaya - bir ailə kimi baxılır. Yapon iqtisadiyyatında firmanın fəaliyyətində və davranışında bu istiqamətə xüsusi diqqət yetirilir; • Firmanın sahibkar nəzəriyyəsində əsasən müəssisələrin fəal fəaliyyəti ilə səmərəliliyə nailolmaya diqqət yetirilir. Bu nəzəriyyədə vençur (riskli) kapital digər resurslardan ayrılır. Belə şəraitdə mülkiyyətçilərlə menecerlər arasındakı münasibətdə razılaşma əldə olunur. Bu da C.Helbreytin ifadəsi ilə desək, «idarəedənlərin inqilabına» səbəb olur. Qeyd olunan bu ənənəvi firma nəzəriyyələri heç də bütövlükdə firmanın fəaliyyətində və davranışında bütöv nəzəri-metodoloji cəhəti əks etdirməsə də, lakin bazara keçid şəraitində onların hər birində mövcud olan üstün cəhətlərin nəzərə alınması olduqca vacibdir. Firmaların məqsədlərinin reallaşması, iqtisadiyyatın mövcud vəziyyətindən asılı olaraq dəyişilir. Firmanın həyat tsiklindən asılı olaraq onun məqsədinin reallaşması əsasən üç mərhələdən keçir: " kapital yığımı istehsal güclərinin yaradılması ilə, bazarda böyük payın ələ keçirilməsi; • istehsalın artım sürətini yüksəltməklə mənfəətin və gəlirin yüksəldilməsi yolu ilə bazar payının əldə saxlanılması; • salışın həcminin azalması ilə mənfəətin azalması nəticəsində kapitalın sahədən uzaqlaşması və digər sahəyə daxilolmanın stimullaşması. Göründüyü kimi, son mərhələnin tələbindən asılı olaraq firmanın əsas məqsədinin əks olan ziyanın minimumlaşdırıl- ması məsələsi meydana gəlir. Ona görə də sahibkarlıq fəaliyyətində, istehsalın həcminin və satışın uyğun olaraq təmin 259 olunmasını təşkil etmək, ziyanın aradan qaldırılması naminə risk edə bilmək bacarığı qarşılıqlı əlaqəli görünən mənfəətin maksimumlaşdıniması və istehsal xərclərinin minimumlaşdı- nlması dilemmasının həlli özünü qabarıq şəkildə ortalığa qoyur. Firmaların kiçik, orta və iriliyindən asılı olmayaraq onların fəaliyyəti bilavasitə sabit jnənfəət əldə olunması ilə səciyyələnir. Ona görə də firmaların fəaliyyəti, Yüklə 2,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|