Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilmişdir. B a k I 1
Yüklə 3,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
. İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------185------------------------------------ etdiyi funksiyalar baxımından hesablayıcı şəbəkələrdə istifadə edilən rabitə prosessoruna yaxındır. Müasir maşınların daxili dili prinsipial surətdə fərqli olan iki sinfə aid elementləri - əmrləri və verilənləri əhatə edir. Məsələnin həll alqoritmini təyin edən proqram həllin gedişində heç bir dəyişikliyə uğramayan müəyyən əmrlərin ciddi ardıcıllığından ibarətdir. Verilənlər isə dəyişdirməyə məruz qalan obyektlərdir və onlar proq- ramın tərkibinə bilavasitə daxil olmurlar. Bu cür fərqli olmalarına baxmayaraq, nə verilənlərdə, nə də əmrlərdə onları bir-birindən fərqləndirəcək heç bir əlamət yoxdur. Dinamik arxitekturalı maşındakı daxili dil (DAR dili) həm quruluşca, həm də icra baxımından bir-birinə çox yaxın olan proqram elementlərindən təşkil edilmişdir ki, bu elementlərin hər biri də dinamik avtomat şəbəkənin avtomatına uyğundur. İstənilən proqram elementi həm icra oluna bilən, həm də dəyişikliyə məruz qalan obyekt ola biləndir. Dinamik arxitekturalı maşındakı proqram proqram elementləri şəbəkəsinə uyğundur və məsələ həlli prosesində ilkin şəbəkədən məsələnin həlli nəticəsinə uyğun gələn son şəbəkəyə çevrilir. Sonda qeyd edək ki, makrokonveyerli hesablayıcı kompleksdə MAYAK adlı proqramlaşdırma dilindən, dinamik arxitekturalı maşında isə RYAD dilindən istifadə olunur. Dinamik arxitekturalı maşınların nəzəri və eksperimental tədqiqi göstərmişdir ki, onlardan istifadə edilərkən sistem və tətbiqi proqram təminatlarının həcmi bir rəqəm mərtəbəsi qədər, yəni 10 dəfə kiçilir və bununla . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------186------------------------------------ yanaşı, standart element bazasından istifadə edilməsinə baxmayaraq, səmərəli məhsuldarlığı 1-2 rəqəm mərtəbəsi qədər, yəni 100 dəfəyə yaxın artır. Bu, eyni zamanda (paralel) işləyən prosessorların sayının artırılması hesabına mümkün olur. Dinamik arxitekturalı maşında, mahiyyətcə, insan kollektivində olduğu kimi, ümumi məsələnin nisbətən sərbəst alt məsələlərə parçalanması (dekompozisiyası) və bunların paralel icrası baş verir. FUNKS İONAL YANAŞMA ƏSASINDA DAXİLƏN İNTELLEKTUALLAŞDIRILMIŞ SİSTEM Funksional yanaşma ideyası analoq və rəqəmsal hesablamaların müqayisəsi nəticəsində meydana atılmışdır. Misala baxaq. Fərz edək ki, aşağıdakı funksiyanı hesablamaq qələb olunur: F(x) = H (G(x), K(x)). P(x) funksiyasına xas olan “təbii paralelizm” P(x) paralel hesablamaları üçün idarəetmə sxemini aşağıdakı şəkildə olduğu kimi təsəvvür etməyə imkan verir. Analoq hesablamalarında P(x) funksiyası keçici proseslərdəki dəqiqliklə G, K və H bloklarının hər üçündə eyni zamanda paralel hesablanır. Rəqəmsal maşınlarda isə hesablama prosesi, ideyası struktur proqramlaşdırma metodologiyasına söykənən, ciddi iyerarxik xarakterli ardıcıl hesablama aktlarından təşkil olunur. G, K və H bloklarında baş verən hər bir hesablama aktından sonra nəticə digər blokun girişinə . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------187------------------------------------ ötürülür. Analoq hesablamalarında da iyerarxiklik mövcuddur, lakin bu, funksional xarakter daşıyır. Şək.4. P(x) funksiyasının paralelləşdirilməsi Rəqəmsal sistemlərdə, analoq maşınlarında əldə edilmiş hesablamaların paralelləşdirilməsinə yaxın olan paralelləşməyə nail olmaq üçün freym anlayışından istifadə edilir. Freym tam müəyyənləşmiş strukturu olmayan və dinamik qiyməti ilə xarakterizə olunandır. Çünki sistemin işləməsi prosesində freym dəqiqləşdirilə biləndir. Bu yanaşma, giriş verilənlərin tamamilə təyin edilmədiyi halda da proqramın işləməsinə, yəni məsələni həll etməsinə imkan verir. Bu, qarışıq hesablamaları yada salır. Baxdığımız, verilənlərdən çıxış etməklə qurulmuş idarəetmə sxemli hesablamalar modeli obyekt-istinad modelləri sinfinə aiddir. H G K . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------188------------------------------------ Sistem iki səviyyəlidir. Yuxarı səviyyədə məsələlərin və sorğuların (icra tapşırıqlarının) situasion təsvirinin relyasiya dili gerçəkləşdirilir. Aşağı səviyyə isə hes-ablayıcı model səviyyəsidir. Bu səviyyədə əsas anlayış obyekt anlayışıdır. Obyektlər 2 tipdir: 1) atomlar (bunlar hesablama prosesində dəyişməyən statik obyektlərdir), 2) freymlər (bunlar dinamik obyektlərdir). Statik obyektlərin ən kiçik yığımı 2 atomdan ibarətdir: T (doğru) və P (yalan). Sistem fəaliyyət göstərərkən atoma iqtibas o atomun şəklinə göstərişdir. Freymə iqtibas isə həmin freymin saxlandığı gerçək yaddaş elementinin ünvanıdır. Digər prosessorlardan asılı olmayaraq verilmiş yaddaş elementində lokal dəyişiklikləri icra etmək üçün sifariş qəbul edib işləyə bilən mücərrəd prosessor yaddaş elementləri ilə əlaqəlidir. Bu mücərrəd prosessor sifarişin icrası zamanı yeni sifarişlər doğurub, onları digər prosessorlara göndərə bilir. Konkret prosessora daxil olan sifarişlər ardıcıl icra olunur. Qeyd olunmuş (sabit) əmrlər yığımı mövcuddur ki, bunlar da sifarişlərlə birlikdə ötürülə bilir. SİMVOL DƏYİŞDİRMƏLƏRİNƏ (EMALINA) YÖNƏLDİLMİŞ EHM-LƏR Yeni nəsil EHM-lərin meydana çıxması mətnlərin emalı, axtarışı və çeşidlənməsi məsələlərinin həllinin məğzini təşkil edən simvol dəyişdirmələrinə olan tələbatın artması ilə bağlıdır. Simvol dəyişdirmələri həm də biliklərin Yüklə 3,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|