110
Medial malleolun üzərindən 1,5-2,0 sm aralı aparılan dəri kəsiyi ilə BDV tapılır və
ətraf toxumalardan ayrılır.Sonra anatomiyası boyunca lazım olan uzunluq
müəyyənləşdirilir. Dəri və dərialtı kəsilərək BDV tam uzunluğunda ortaya cıxarılır. Çox
zaman bərabər davam edən safen siniri diqqətlə ayrılmalıdır. BDV-nin şaxələri 3/0 ipəklə
bağlanaraq kəsilir, sonra isə BDV distaldan bağlanaraq kəsilib heparinli suya qoyulur.
Hazırda BDV-nin açıq (boylama), fasiləli kəsiklərlə və endoskopik üsulla çıxarılma
metodları mövcuddur (Şəkil 5).
Şəkil 5. A) BDV-nin anatomiyası; B) açıq (boylama) üsulla hazırlanma;
C) fasiləli kəsiklərlə hazırlanma.
Arterial konduitlər
Koronar cərrahiyyədə ən çox istifadə olunan arterial konduit – daxili döş arteriyası
– qızıl standart adını almışdır. Bu qreftlə bağlı aparılan araşdırmalarda şuntun uzun illər
açıq qalması, yüksək qan daşıma qabiliyyəti şuntun əvəzolunmaz keyfiyyətləri olaraq üzə
çıxarılmışdır. DDA – körpücükaltı arteriyadan ayrılan şaxə olaraq sternumun hər iki kənarı
boyunca uzanır və endotorasik fassiyanın altında yerləşir (şəkil 6).
111
Şəkil 6. Sol daxili döş arteriyasının anatomiyası
Arteriyaya paralel hər iki tərəfində vena yerləşir. Cərrahi olaraq damar distala getdikcə
incəlir və distal 1/3 də 2 şaxəyə ayrılır. Şuntu hazırlamaq üçün median sternotomiyadan
sonra, xüsusi Favoloro genişləndiricisi və ya digər genişləndiricilər istifadə olunur.
Skeletonizə və in – situ (ətraf vena və toxumalarla birgə) çıxarılması metodları vardır. Əv-
vəlcə 6-cı qabırğaarası sahədə plevranın elektrokoaqulyatorla disseksiyasından sonra DDV
tapılır və ətraf toxumalarla aşağı çəkilərək DDA görülür. Sonra DDA küt və şaxələri
kəsilməklə proksimala doğru ayrılır (Şəkil 7). Konduit maksimal uzunluqda
hazırlanmalıdır. Anatomik olaraq birinci qabırğaarası sahədən başlanır, altıncı qabırğaarası
sahədə kəsilərək sonlandırılır (şəkil 8).
Kəsilmiş DDA üzərinə papaverinli məhlul sıxılaraq sarğı materialına bükülür .
112
Şəkil 7. DDA-nın elektrokoaqulyatorla ətraf vena və toxumalarla birgə hazırlanması
Şəkil 8. Sol DDA-nın in – situ hazırlanması
Mil arteriyası - geniş istifadə olunan arterial konduitlərdən biridir. Daha çox gənc
yaşlı xəstələrdə istifadə olunur. Əvvəlcə dirsək arteriyasının said və əlin bəslənməsində
yetərli olacağına qərar verilməlidir. Bunun üçün Allen və ya modifikasiya olunmuş Allen
testləri mövcuddur. Qərar verildikdən sonra dominant olmayan qolda açıq – S şəklində dəri
və dərialtı qat kəsilir. Biləkdə mil arteriyası üzərində dərin fassiya kəsildikdən sonra
arteriya və vena ətraf toxumalarla bərabər ortaya çıxarılır, kəsik proksimala doğru uzadılır
(şəkil 9). Kəsik aparılarkən lateralda qalacaq olan lateral antebraxial dəri sinirini və səthi
radial siniri zədələməmək lazımdır. Kəsilmiş arterial qreft xüsusi heparinli – ringer laktatlı
məhlul içərisində saxlanılır.
113
Şəkil 9.Mil arteriyasının cərrahi anatomiyası və hazırlanması
Sağ qastroepiploik,inferior epiqastrik arteriyalar nadir hallarda arterial konduit kimi
istifadə olunur. Arteriyaları əldə etmək üçün sternotomiya kəsiyi qarına doğru uzadılır və
müvafıq üsulla arterial şuntlar hazırlanır. Daha çox digər şuntların əldə olunması mümkün
olmadıqda istifadə olunması məqsədəuyğundur. Texniki olaraq bu arteriyalarla RCA və Cx
sisteminə anastomoz qoymaq mümkündür.
Distal anastomozlar
Əməliyyatın ən önəmli mərhələsi distal anastomozların qoyulmasıdır. Əvvəlcə
koronar arteriyalar müayinə edilir. Ürək sol əllə cərraha tərəf çəkilir və ürəyin ön səthində
yerləşən LAD arteriyası, diaqonal və bəzən də intermediar dediyimiz şaxələr rahatlıqla
görülür. Sonra xəstəyə yüngül Trendelenburq vəziyyəti verilərək sağ(RCA) koronar
arteriya və onun şaxələri axtarılır (şəkil 10). Sağ arteriya atrioventrikulyar şırımda yer-
ləşmiş, üzəri epikardial yağ toxuması ilə örtülü olan böyük bir damardır.
114
Şəkil 10. Sağ koronar arteriyanın anastomoz üçün hazırlanması
Damarı incə bir hərəkətlə barmaqla toxunduqda hiss etmək mümkündür. Damarın iki
böyük şaxəsi olan posterior desendingvə posterolateral şaxələri getdikcə səthiləşir və
demək olar ki, hər zaman gözlə rahat görülə bilir. Bu mərhələdə koronar arteriyaların
angioqrafik görüntülərini yaxşı xatırlamaq və sağ, sol dominant və ya bərabər tip koronar
quruluş olduğunu da yaddan çıxarmamaq lazımdır. Sirkumfleks (Cx - arxa dolanan
arteriya) arteriya şaxələrini görmək üçün əməliyyat masası bir az qaldırılır və cərraha tərəf
çevrilir (şəkil 11). Bu zaman sirkumfleks arteriyanın postero-lateral və bütün kənar şaxələri
aydın görünür.
Şəkil 11. Sirkumfleks arteriyanın anastomoz üçün hazırlanması
Bəzən intermediar arteriyanın tapılmasında çətinlik olduğunda sol qulaqcıq
istiqamətləndirici olaraq düşünülə bilər.
LAD və onun şaxələrini aydın görmək üçün ürəyin altına, perikard içərisinə 2-3
isladılmış sarğı materialı qoyula bilər (şəkil 12 ).
Dostları ilə paylaş: |